Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nde Çekim Edatı İş- levinde Kullanılan -IncA Ekli Zarf-eylem Yapıları

Seyahatnâme'de çekim edatı işlevi kazanmış -IncA ekli zarf-eylem yapılarını ele alan bu makalegiriş, inceleme ve sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çekim edatlarınınoluşumu hakkında bilgi verilmiş; inceleme bölümünde "varınca", "gelince", "olınca", "gidince","çıkınca", "enince" sözcüklerinin Seyahatnâme'de sınırlama bildiren çekim edatı işlevindekikullanımları örneklerle anlatılmıştır. Sonuç bölümünde, çalışmayla elde edilen tespitve yorumlara yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, çekim edatı, zarf-eylem eki "-IncA", sınırlama, işlev

Structures of Gerundium with -IncA Used in Function of Postposition in Evliya Çelebi Seyahatnâmesi

This article which studied structures of gerundium with ‐IncA used in function of post‐position in Seyahatnâme is comprised of introduction, research and conclusion sections. In the introduction section; occurrence of postpositions have been expressed. In the research section; usages of limiting postposition of the words ʺvarıncaʺ, ʺgelinceʺ, ʺolıncaʺ, ʺgidinceʺ, ʺçıkıncaʺ and ʺeninceʺ in Seyahatnâme have been explained with examples. In the conclu‐sion section; the determinations and the comments revealed through the study have been stated.

Keywords:

Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, postposition, gerundium "-IncA", limitation, function,

___

ALKAYA, Ercan (2007). Kuzey Grubu Türk Lehçelerinde Edatlar, Elazığ: Manas Yay.
ARGUNŞAH, Mustafa (2011). ʺTürkçede Zarf‐fiil Eklerinin Durum Ekleriyle Kalıp‐ laşmasıʺ, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/1, 55‐68.
BANGUOĞLU, Tahsin (2000). Türkçenin Grameri, Ankara: TDK Yay.
BAYRAKTAR, Nesrin (2004). Türkçede Fiilimsiler, Ankara: TDK Yay.
BİLGEGİL, M. Kaya (1984). Türkçe Dilbilgisi, İstanbul: Dergâh Yay.
BOESCHOTEN, Hendrik (2009). ʺEvliya Çelebiʹnin İmlâsı ve Bizim Transliterasyo‐ numuzʺ, Evliya Çelebi Diyarbekirʹde, (drl.: Martin van Bruinessen, Hendrik Boeschoten) (çev.: Tansel Güney), İstanbul, İletişim Yayınları, , 127‐142.
BOESCHOTEN, Hendrik (2009). ʺDilbilim Araştırmaları İçin Bir Kaynak Olarak Se‐ yahatnâmeʺ, Evliya Çelebi Diyarbekirʹde, (drl.: Martin van Bruinessen, Hendrik Boeschoten) (çev.: Tansel Güney), İstanbul: İletişim Yay., 143‐181.
BOZ, Erdoğan (2007). Türkiye Türkçesinde +{A} Durum Biçimbirimi, Ankara: Gazi Ki‐ tabevi.
BURAN, Ahmet (1999). ʺTürkçede Kelimelerin Ekleşmesi ve Eklerin Kökeniʺ, 3. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı 1996, Ankara: TDK Yay., 207‐214.
COŞKUN, Volkan (1997). “Tarihî Türk Lehçeleri ve Özbek Türkçesinde Zaman ve Mekânda Sınırlama Görevi Üstlenen Yapılar”, Türk Dili Araştırma Yıllığı Belleten 1997, Ankara: TDK Yay., 429‐438.
ÇAĞATAY, Saadet (1948). ʺEski Osmanlıcaʹda Fiil Müştaklarından III. Gerundiflerʺ, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, C. 6, S. 1‐2, Ankara, 27‐47.
DANKOFF, Robert (2008). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi Okuma Sözlüğü (Katkılarla çev. Semih Tezcan), İstanbul: Yapı Kredi Yay.
DENY, Jean (2012). Türk Dil Bilgisi ‐ Modern Türk Dil Bilgisi Çalışmalarının Kapsamlı İlk Örneği ‐ (çev.: Ali Ulvi Elöve), (Günümüz Türkçesine uyarlayan: Ahmet Benzer), İstanbul: Kabalcı Yay.
DEVELİ, Hayati (1995). Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre 17. Yüzyıl Osmanlı Türkçe‐ sinde Ses Benzeşmeleri ve Uyumlar, Ankara: TDK Yay.
DEVELLİOĞLU, Ferit (2000). Osmalıca‐Türkçe Ansiklopedik Lûgat (haz.: Aydın Sami Güneyçal), Ankara: Aydın Kitabevi.
DUMAN, Musa (1995). Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre 17. Yüzyılda Ses Değişmele‐ ri, Ankara: TDK Yay.
ERGİN, Muharrem (1998). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yay.
GRÖNBECH, K. (2000). Türkçenin Yapısı (çev.: Mehmet Akalın), Ankara: TDK Yay.
GÜLSEVİN, Gürer (2001). ʺTürkiye Türkçesinde Birleşik Zarf‐fiillerʺ, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. II, S. 2, Afyon, 125‐144.
HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1992). Türk Dilinde Edatlar, İstanbul: MEB Yay.
HÜNERLİ, Bülent (2010). ʺDoğu Trakya Ağızlarında Arkaik Olarak Kullanılan Sı‐ nırlama İşlevindeki {‐(y)XncA} Zarf‐fiil Ekiʺ, Turkish Studies International Perio‐ dical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/1, 495‐507.
KAHRAMAN, Seyit A.‐DAĞLI, Yücel‐DANKOFF, Robert‐KURŞUN, Zekeriya-SEZGİN, İbrahim (hzl.) (2011). Evliyâ Çelebi bin Derviş Mehemmed Zıllî Evliyâ Çe‐ lebi Seyahatnâmesi‐1 1 ve 6. Kitaplar (ed.: M. Sabri KOZ), İstanbul: Yapı Kredi Yay.
KAHRAMAN, Seyit A.‐DAĞLI, Yücel‐DANKOFF, Robert (hzl.) (2011). Evliyâ Çelebi bin Derviş Mehemmed Zıllî Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi‐2 7 ve 10. Kitaplar, Dizin (ed.: M. Sabri KOZ). İstanbul: Yapı Kredi Yay.
KARA, Funda (2009., ʺEdat ve Zarf Üzerine Bazı Düşüncelerʺ, Turkish Studies Inter‐ national Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/3, 1281‐1300.
KARABACAK, Esra (2002). Bergamalı Kadri Müyessiretüʹl‐Ulûm, Ankara: TDK Yay.
KARAHAN, Leylâ (2011). ʺʹSonra ve Önceʹ Kelimelerinin Edat Kategorisi İçindeki Durumuʺ, Türk Dili Üzerine İncelemeler (hzl.: Ekrem Arıkoğlu, Dilek Ergönenç Akbaba), Ankara: Akçağ Yay., 271‐ 282.
KARAAĞAÇ, Günay (2009). ʺEdat Üzerine Düşüncelerʺ, Gazi Türkiyat, Türklük Bili‐ mi Araştırmaları Dergisi Necmettin Hacıeminoğlu Özel Sayısı, S. 5, Ankara, 157‐ 169.
KARPUZ, Hacı Ömer (2000). Türkçeʹde Zarflar ‐Türkiye Türkçesi Edebi Dilindeki Zarfla‐ rın Yapısal ve İşlevsel İncelemesi‐, Denizli: Ege‐Doğuş Yay.
KORKMAZ, Zeynep (2000). Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri ve Ek Kalıplaşması Olayları, Ankara, TDK Yay.
KORKMAZ, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: TDK Yay.
Lİ, Yong‐Sŏng (2004). Türk Dillerinde Sontakılar, İstanbul: Kebikeç Yay.
ORUÇ, Birsel (1999). ʺTürkiye Türkçesinde Kullanılan Çekim Edatları Üzerine Gö‐ rüş Farklılıklarından Kaynaklanan Problemlerʺ, Türk Gramerinin Sorunları II, Ankara: TDK Yay., 421‐430.
ÖNER, Mustafa (1999). ʺTürkçede Edatlı (Sentaktik) İsim Çekimiʺ, Türk Dili, S. 565, Ankara, 10‐18.
ÖNER, Mustafa (2003). ʺTürkçede Çekim Edatlarının Karşılaştırma ve Sınırlandırma Bağlantılarıʺ, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 1999/I‐II, Ankara, 147‐157.
ÖNER, Mustafa (2004). ʺTürkçe Söz Diziminde Eklenme Yönündeki Yapılar Üzeri‐ neʺ, Zeynep Korkmaz Armağanı, Ankara: TDK Yay., 283‐289.
SALAN, Erkan (2013). Evliya Çelebi Seyahatnâmesiʹnin Biçim Bilgisi Özellikleri, Pa‐ mukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Denizli.
TİKEN, Kâmil (2004). Eski Türkiye Türkçesinde Edatlar, Bağlaçlar, Ünlemler ve Zarf Fiil‐ ler, Ankara: TDK Yay.
TULUM, Mertol (2011). 17. Yüzyıl Türkçesi ve Söz Varlığı, Ankara: TDK Yay.
ÜSTÜNOVA, Kerime (2008). Türkiye Türkçesi Ad İşletimi (Biçim Bilgisi), İstanbul: Ke‐ sit Yay.
YAMAN, Ertuğrul (2005). Özbek Türkçesinde Edatlar (Kaynakları, Ses ve Şekil Özellikle‐ ri), Ankara: Gazi Kitabevi.
YILMAZ DENİZ, Özlem (2009). Türkiye Türkçesinde Eylemsi, Ankara: TDK Yay.
YÜCE, Nuri (1999). Gerundien in Türkischen Eine Morphologische und Syntaktische Un‐ tersuchung, İstanbul: Simurg Yay.