Dulkadirli Eyaleti’nde Gayrimüslimler

Maraş ve çevresinde kurulu olan Dulkadirli Beyliği, Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Seferidönüşünde yıkılarak Osmanlı Devleti’ne kısmen bağlanır. Şehsuvaroğlu Ali Bey’in 1522 yılındaöldürülmesiyle birlikte, Dulkadirli Ülkesi tamamen Osmanlı Devleti’ne ilhak edilir ve1531 tarihinde bu bölgede Dulkadirli Eyaleti kurulur. Bu çalışmada adı geçen eyaletin idariyapısı içerisinde yer alan sancaklardaki (Maraş, Bozok, Ayntab, Sis gibi) gayrimüslim unsurunnüfus yapısı ve özellikleri, dönemin kaynakları incelenerek ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler:

Dulkadirli, Osmanlı, Maraş, Gayrimüslim

The Dulkadirli Province and Non-Muslims

The established Dulkadirli Principality in Maraş and its vicinity was collapsed during Yavuz Sultan Selim return from the Çaldıran expedition and it became bounded partially to the Ottoman State. With the murdering of Şehsuvaroğlu Ali Bey 1522, the Dulkadirli Land became controlled totally by the Ottoman State and in 1531 the Dulkadirli Province was founded in this region. In this article, I will try to present; non-muslim group’s demographical structure and characteristics in the sanjaks (like as Maraş, Bozok, Ayntab, Sis) which are a part of the administration of the mentioned province. This will be done with the help of the mentioned period’s sources.

Keywords:

Dulkadirli, Ottoman, Maraş, Non-muslim,

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tahrir Defterleri,
TD 124, TD 142, TD 402, TD 998, TD 373.
Atıf Efendi Kütüphanesi nr.1734.
Bayezid Devlet Kütüphanesi, Nadir Eserler Kısmı, Veliyüddin Efendi nr.1969, 1970.
Feridun Bey, Münşeâtü’s-Selâtin, II, İstanbul 1274-75.
Hadîdî, Tevârih-i Âl-i Osman (1299-1523) (1991), hzl. Nejdet Öztürk, İstanbul.
Kemal Paşa-zâde, Tevârih-i Âl-i Osmân, X Defter (1996), hzl. Şefaettin Severcan, An- kara.
Lütfi Paşa, Tevârih-i Âl-i Osmân (1341), İstanbul.
Mustafa Nuri Paşa(1992). Netayic’ül-Vukuat I-II, (Sadeleştiren: Prof. Dr. Neşet Çağa- tay), Ankara.
Peçevî İbrahim Efendi (1999). Peçevî Tarihi I, Ankara.
Solakzâde, Solakzâde Tarihi (1297), İstanbul.
AKÖZ, Alaaddin-İbrahim Solak (2004). “Dulkadirli Beyliğinin Osmanlı Devletine İlhakı ve Sonrasında Çıkan İsyanlar”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 153, Kasım- Aralık 2004, İstanbul, 41-50.
ALTINÖZ, İsmail (1995). Dulkadır Beylerbeyliğinin Teşekkülü ve Gelişmesi, (Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul.
BİLGİLİ, Ali Sinan (2001). Osmanlı Döneminde Tarsus Sancağı ve Tarsus Türkmenleri, Ankara.
ERYILMAZ, Bilal (1996). Osmanlı Devletinde Gayrimüslim Tebanın Yönetimi, İstanbul.
GÖYÜNÇ, Nejat (1979). “Hâne Deyimi Hakkında”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Der- gisi, S.32, İstanbul, 331-348.
GÜNDÜZ, Tufan (2001). “Kahramanmaraş”, DİA XXIV, İstanbul.
KARATAŞ, İhsan (2009). Osmanlı Devleti’nde Gayri Müslimlerin Toplum Hayatı Bursa Örneği, İstanbul.
KUNT, İ. Metin (1978). Sancaktan Eyalete 1550-1650 Arasında Osmanlı Ümerası ve İl İdaresi, İstanbul.
KURT, Yılmaz (2011). Çukurova Tarihinin Kaynakları V Kars-ı Maraş (Kadirli) Mufassal Tahrir Defteri, Ankara.
ÖZDEĞER, Hüseyin (1982). XVI. Yüzyıl Tahrir Defterlerine Göre Antep’in Sosyal ve Ekonomik Durumu, İstanbul.
ÖZEL, Ahmet (1996). “Gayrimüslim”, DİA XXIII, İstanbul.
SOLAK, İbrahim (2004). XVI. Asırda Maraş Kazâsı (1526-1563), Ankara.
ŞAHİN, İlhan (1994). “Dulkadır Eyaleti”,DİA, IX, İstanbul.
TAŞTEMİR, Mehmet (1999). XVI. Yüzyılda Adıyaman Sosyal ve İktisadi Hayat, Ankara.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı (1994). Osmanlı Tarihi, C. II, Ankara.