Kazan Tatar Türkçesi Deyimlerinde Arap Harflerinin Kullanımı

Türkler geçmişten günümüze Köktürk, Uygur, Arap, Kiril, Latin gibi pek çok alfabe kullanmıştır.Bunlar içinde en uzun sürelisi ve en yaygını tarihî ve bazı çağdaş Türk lehçelerininyazımı için kullanılan Arap alfabesidir. Bu alfabeye ait bazı harflerin kalıplaşmış ifadeler olandeyimlerde kullanıldığı görülmektedir. Söz konusu alfabedeki harfler, Türkiye Türkçesindeolduğu gibi ( “elifi mertek sanmak”, “lâmı cimi yok”, “mim koymak” vd. ) Kazan Tatar Türkçesininsöz varlığında da kullanılmaya devam etmektedir. Bu çalışmada, Arap alfabesinin günümüzKazan Tatar Türkçesi deyimlerindeki izlerinden bahsedilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Kazan Tatar Türkçesi, Arap harfleri, deyimler

The Use of Arabic Letters in Kazan Tatar Turkic Idioms

Throughout the history Turks have used various kinds of alphabets such as Runic, Uiguric, Arabic, Cryrillic, Latin. Among all the alphabets listed above Arabic was the longest and the most common for writing historical and modern Turkic dialects. Arabic alphabet has been replaced with Cyrillic in modern Kazan Tatar Turkic. In this study it will be discussed the presence of Arabic alphabet used in idiomatic (“elifi mertek sanmak”, “lâmı cimi yok”, “mim koymak”) expressions of modern Kazan Tatar Turkic.

Keywords:

Kazan Tatar Turkic, The Arabic letters, idioms,

___

AKSOY, Ömer Asım (1984). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2- Deyimler Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
ÇELEBİOĞLU, Âmil (1998). “Elif Harfiyle İlgili Bazı Edebî Husûsiyetler”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: MEB Yay., 607-624.
İSENBET Nekıy (1989). Tatar Tĕlĕnĕñ Frazeologik Süzlĕgĕ, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı.
KARAKÖSE, Saadet (2013). “Bir Elif Çekmek: Klasik Edebiyatımızda Elif”, Ulusla- rarası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S. 2/1, 199-228.
ÖNER, Mustafa (2007). “Tatar Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Ankara: Akçağ Yay., 679-748.
ÖNER, Mustafa (2009). Tatarca-Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yay.
TOKER, Mustafa (2003). W. Radloff’un “Opıt Slovarya Tyurkskih Nareçiy” Adlı Eseri ve Eserde Geçen Tatar Lehcesine Ait Kelimelerin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Sos- yal Bilimler Enstitüsü, Konya (Basılmamış Doktora Tezi).
TÜRKMEN, Seyfullah (2008). “Arap Harfli Yazının Türkçenin Söz Varlığında Bırak- tığı İzler”, Dil Araştırmaları Dergisi, S. 3, 35-40.