Uluslararası rekabetçilik analizinde Michael E. Porter'ın elmas modeli yaklaşımı: Türkiye'deki bazı endüstrilerdeki uygulanabilirliğinin ve sonuçlarının araştırılması

Porter, 1990 yılında yayınladığı "Ulusların Rekabet Avantajı" isimli kitabında geliştirdiği modeli ile, bazı ulusların "neden" diğerlerine göre belirli sektörlerde daha rekabetçi olduğu sorusuna yanıt vermeye çalışmıştır. Elmas modeli, bir sektördeki ulusal rekabet gücünü belirleyen dört temel unsurun birbiri ile ilişkili olarak incelenmesini gerektirmektedir. Bunlar, ulusal faktör donanımı, talep koşulları, ilişkili ve destekleyici sektörler ve işletme stratejileridir. Devlet, yani kamu yönetimi, temel değişkeni de elmas modeli'nde dört ana değişkene ilave olarak çoğu zaman göz önüne alınmaktadır. Üstelik Porter'a göre rekabet avantajlannı ülkeler değil ülke içinde faaliyet gösteren işletmeler yaratmaktadır. Elmas modelinin üzerine kurulduğu temel varsayım, "uluslararası ticarette rekabet küresel olabilir, ancak rekabet avantajının kaynağı lokaldir (ulusal koşullardan kaynaklanmaktadır)" biçiminde ifade edilebilir. Bu varsayım çerçevesinde Porter, "bir ulusal sektörün uluslararası pazarlarda avantajlı konuma gelmesini sağlayan lokal koşullar nelerdir" sorusuna yanıt aramaya çalışmaktadır. Porter, bir endüstri için her bakımdan avantajlı olmanın gerekli olmadığını, ancak çeşitli belirleyicilerde üstün olmanın yeterli olabileceğini öne sürmektedir.

Porter tried to find out why some nations have a more competitive character than others, through his model that was improved in his book "Competitive Advantage of Nations", published in 1990. Diamond model insists on the exploration of the four basic elements of a sector, defining the national competition power, related with each other. These are, national factor rigging, demand conditions, related and supported sectors and strategies of properties. Government, as a basic variable is mostly under concern additional to the four main variables of the diamond model. Furthermore, according to Porter, the competitive advantage is performed by the properties, not the country itself. The basic assumption that the diamond model was settled on is that 'The competition occured among international trade may be global, but the source of competitive advantage is local and affected by the domestic conditions." Through this assumption Porter tried to answer the question to find out the local conditions provide a national sector to be advantageous among international markets. Porter claims that it is not necessary for an industry to be advantageous in every respect, but it would be sufficient to be advantageous among different diagnostics.

PDF

___

Akdoğan, Nalan (1998); Tek Düzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları, Ankara: Cem Web Ofset, 4. Baskı, 1998.
Akın, Bahadır (2005); "Rekabetçi Üstünlük ve Teknoloji: Küresel Bir Yaklaşım", http://www bilgivönetimi.org/cm/pages/mkl gos.php?nt=266, 12.06.2005.
Alpugan, Oktay ve Haftacı, Vasfı (1994); "M.S.U.G.T.'ne Göre Hastane İşletmelerinde Maliyet Hesaplarının İşleyişi", I. Ulusal Sağlık Kuruluşları ve Hastane Yönetimi Sempozyumu, Aydın: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
Arzova, S. Burak (2002); Faaliyet Tabanlı Maliyet Yönetimi, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2002.
Atabey, N.Ata, Parlakkaya, Raif ve Alagöz, Ali (2005); Genel Muhasebe, Konya: Atlas Kitabevi.
Bono, Edwart De (1992); Rekabetüstü, İstanbul: Remzi Yayınevi.
Bursal, Nasuhi ve Ercan, Yücel (1992); Maliyet Muhasebesi İlkeler ve Uygulamajstanbul: Der Yayınları, 4. Basım.
Büyükmirza, Kamil (2003); Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Ankara: Gazi Kitabevi, 9.Baskı, 2003.
Carey Kathleen ve Burgess, James F. (2000); "Hospital Costing: Experience From The VHA", Financial Accountability&Management, 16 (4), Nowember.
Chan, Yee ve Ching, Lilian (1993); "improving Hospital Cost Accounting With Activity-Based Costing", Health Care Management Review, Winter.
Çabuk, Yıldız (2003); "Geleneksel Maliyet Sistemlerine Alternatif Bir Yaklaşım: Faaliyet Tabanlı Maliyetleme", ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:5, Sayı:5.
Eren, Berna (1997); "Hastane Hizmetlerinde Malzeme Yönetimi", (Editörler: Osman Hayran, Haydar Sur), Hastane Yöneticiliği, İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri Ltd.
Eriksen Scott D. ve Urrutia, Ignacio., "An Instituonal Sociology Perspective of the Implementation of Activity Based Costing by Spanish Health Care Institutions", http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm7abstract id=884388#PaperDownload, 15.08.2006.
Ertaş, Fatih Coşkun (1998); Sanayi İşletmelerinde Faaliyete Dayalı Maliyet Yöntemi ve Bir Uygulama, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınlan, No:2.
Forker, L.B., Mendez, D. ve Hershauer, J.C. (2001); "Total Quality Management in the Supply Chain: What is the Impact on Performance?", International Journal of Production Resarch, Vol: 35, No: 61.
Gök, Rafet (1975); Hastane Maliyet Muhasebesi Kuramları ve Maliyet Analizi, Ankara.
Güleş, Hasan K. ve Özata, Musa (2005); Sağlık Bilişim Sistemleri, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Güleş, Hasan Kürşat ve Bülbül, Hasan (2004); Yenilikçilik İşletmeler İçin Stratejik Rekabet Aracı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Hacırüstemoğlu, Rüstem (1995); Maliyet Muhasebesi, İstanbul.
Hongren, Charles, Datar, M.Srikant ve Foster, George (2003); Cost Accounting-A Managerial Emphasis, New Jersey: Eleventh Edition, Prentice Hall Co..
İşleyen, Aykut (1999); Faaliyete Dayalı Maliyet Sistemi ve Bir Hizmet İşletmesinde Uygulanması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Jarvinen, Janne (2007); "Rational For Adopting Activity-Based Costing in Hospitals", http://herkules.oulu.fi/isbn9514279484/isbn9514279484.pdf, 08.04.2007.
Karakaya, Mevlüt (2004); Maliyet Muhasebesi, Ankara: Gazi Kitabevi.
Karasioğlu, Fehmi (2007); Sağhk İşletmelerinde Muhasebe Uygulamaları", Konya: Çizgi Kitabevi.
Kavuncubaşı, Şahin (2000); Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Koçyiğit, Çil Seyhan (2006); "Faaliyete Dayalı Maliyet Yöntemi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Menderes, Münevver ve Ersoy, Korkut (19959; "Genel Sistem Kuramı ve Sağlık Sistemi, Hastane Sistemi ve Hasta Bakım Alt Sistemi", (Editör: Hikmet Seçim), Hastane İşletmeciliği (Seçme Yazılar), Derleme, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No. 845.
Öker, Figen (2003); Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Üretim ve Hizmet İşletmelerinde Uygulamalar, İstanbul: Literatür Yayınları.
Özkan, Azzem (2003); "Hastane İşletmelerinde Maliyetleme Yaklaşımları", Bursa: Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt XXII, Sayı 2.
Özkan, Serdar (2000); "Özel İhtisas Hastanelerinde Maliyet Hesaplama Sistemi Önerisi ve Bir Örnek Uygulama", Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Parlakkaya, Raif (2003); "Maliyet ve Performans Yönetim Aracı Olarak Tümleşik Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Ekonomik Katma Değer Sistemi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F Dergisi, C..V, S.2.
Parlakkaya, Raif ve Altan, Mikail., (2007); "Kobi'lerde Maliyet Yönetimi", http://www.kobinet. org.tr/hizmetler/bilgibankasi/ekonomi/OAKDocs/OAK-T7.pdf. 21/12/2007.
Sayın, K. Şevket ve Yeğinboy, E. Yasemin (1995); "Hizmet Sağlık İşletmelerinin Verimliliğinin Artırılmasında Maliyetlerin Önemi", (Editör: Hikmet Seçim), Hastane İşletmeciliği (Seçme Yazılar), Derleme, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 845.
Sözbilir, Halim (1986); Hastanelerde Etkenliği Artırmada Yönetime Yardımcı Bir Araç Olarak Maliyet Bilgilerinin Kullanılması ve Afyon'da Bir Örnek Olay Çalışması,Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Sürmeli, Fevzi (1978); Sistem Yaklaşımı Açısından Finansal Bilgi Sistemi ve Maliyet Muhasebesi Alt Sistemi Uygulaması, Eskişehir: İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları, No. 198/128.
Şimşek,'M. Şerif (1998); İşletme Bilimlerine Giriş, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tanaka, Koji, Sato, Junzo ve Guo, Jinqiu (2004); "Cost Accounting by Diagnosis in a Japanese University Hospital", Journal of Medical Systems, Vol. 28, No: 5 , October.
Tekin, Mahmut, Güleş, Hasan K., Öğüt, Adem (2006); Teknoloji Yönetimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Uslu, Selçuk (1991); Planlama ve Kontrol Açısından Maliyet Muhasebesi, Ankara.
Yıldız, Mehmet (2006); "Bilişim Teknolojilerinin Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlanmasında Üretim Süreci Tasanmına Etkisinin Uzman Sistem Yaklaşımı ile Analizi ve Türk Elektronik Sanayi Uygulaması", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zerenler, Muammer (2003); "Kriz Dönemlerinde İşletmelerin Üretim Süreci Esnekliğinin Şirketlerin Performans ve Yaşam Sürelerine Etkileri Üzerine Bir Araştırma", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.