MARCUS LICINIUS CRASSUS (M.Ö. 112-53)'UN SURİYE VALİLİĞİ VE BÖLGESEL GÜÇLER

İlk Roma-Parth ilişkisi, M.Ö. I. yüzyılın başlarında Romanın Kilikya valisi Sulla ile Parth elçisi Orobazosun görüşmesiyle başlamıştır. Söz konusu görüşmede Fırat Nehri, iki ülke arasında sınır olarak kabul edilmiştir. Bu sınır, karşılıklı çıkarlar doğrultusunda kararlaştırılmış olan sembolik bir sınırdı. Romalılar ile Parthlar arasındaki ilişkilerin ilk kez savaşa dönüşmesi ise L. Licinius Crassusun Suriye valiliğine atanması sonucu gerçekleşmiştir. Bazı ufak tefek anlaşmazlıklarla devam eden barışçıl ilişkiler dönemi, Crassusun bu başarısız girişimiyle sona ermiş, Roma-Parth ilişkilerinde yeni bir dönem başlamıştır. Crassusun Parth seferi, M.Ö. 53 yılında Carrhai (Harran)de aldığı yenilgi sonucu, Roma için büyük bir felaketle sonuçlanmıştır. Parth seferinin başarısızlığı ve Carrhai yenilgisi, Crassusun askeri alandaki yetersizliği, sefer sırasındaki aceleci kararları, bölge coğrafyası konusunda bilgisinin eksik olması, Parthlar konusunda ideal ve program eksikliği gibi birçok nedene bağlanmıştır. Ancak bütün bunların yanında Crassusun yenilgisinde bölgesel güçlerin de önemli rolü olmuştur. İşte bu çalışma, Antik kaynaklar ve modern literatür ışığında Crassusun Suriye valiliği ve Parth seferi hakkında genel bir değerlendirmeyi içermektedir. Crassusun Parth seferi ve özellikle Carrhaide almış olduğu yenilgiyi hazırlayan başlıca sebepler analiz edilerek, söz konusu yenilgide bölgesel güçlerin rolüne dikkat çekilecektir.

SYRIAN GOVERNORSHIP OF MARCUS LICINIUS CRASSUS (B.C. 112-53) AND REGIONAL POWERS

The first Rome-Parth relationship started with the meeting of Sulla, Cilicia governor of Rome and Orobazos, the ambassador of Parth at the beginning of 1st century B.C. In the aforementioned meeting, Euphrates River was accepted as the frontier between two countries. This frontier was a symbolic frontier that was agreed upon in line with mutual interests. While the fact that the relationships between Romans and Parthians turned into war for the first time took place as a result of assignment of L. Licinium Crassus to Syrian Governorship. The period of peaceful relationships, which continued with some minor conflicts, ended with this unsuccessful attempt of Crassus and a new period started in Rome-Parth relationships. Parthian excursion of Crassus was concluded with a big calamity for Rome as a result of the defeat he had in Carrhai (Harran) in B.C.53. The failure of Parthian excursion and Carrhai defeat was attributed to many reasons such as inability of Crassus in military field, his impetuous decisions during the excursion, his lacking knowledge about the geography of the region, lack of ideal and program on Parthians. However, apart from all these, regional powers also had an important role in defeat of Crassus. Here, this study includes a general review about Syrian governorship of Crassus and his Parthian excursion in the light of ancient sources and modern literature. Analyzing the Parthian excursion of Crassus and especially the primary reasons causing the defeat in Carrhai, the role of regional powers in the aforementioned defeat will be pointed out.

PDF

___

Antik Kaynaklar
APPIANOS, Bellum Civile, The Civil Wars, Translator J. Carter (Penguins Classics), London 1996.
APPIANOS, Historia Romana, Ed. H. White, (Loeb), London 1955.
CASSIUS DIO, Romaika, Ed. E. Cary, (Loeb), London 1954.
CICERO, M. T., ad. Att., Epistulae ad Atticum, Ed. E. O. Winstedt, (Loeb), London 1952.
CICERO, M. T., Dom. Oratio de Domo sua da pontifices, The Speech Concerning His House Delivered before the College of Pontiffs. With an Translation by N. H. Watts, (Loeb), London, New York 1923.
FLORUS, L. A., Epitoma De Tito Livio Bellorum Omnium Annorum DCC Libri II. The Two Books of the Epitome, Extracted from Titus Livius of All the Wars of Seven Hundred Years, Çev. E. S. Foster, London 1929.
PLUTARKHOS, Plutarch's Lives. with an English Translation by Bernadotte Perrin. Cambridge, MA. Harvard University Press, William Heinemann Ltd., Vol, 3, London 1916.
FRONTINUS, S. I., Strategemata, The Strategems and the Aqueducts of Rome, with an English Translation by C. E. Bennett, Harvard University Press (Loeb), London 1925.
STRABON, Geographika, Ed. H. L. Jones ( Loeb ), London 1949.
PATERCULUS, V., Historiae Romana, Ed. F. W. Shipley, (Loeb), London 1992.
Modern Literatür
ARNAUD, Pascal (1987). 'Les Guerres des Parthes et de L'Armenie Dans la Premiere Moitie du Premirer Siecle av. n.e.: Problems de Chronologie et D'Extension Territoriale (95 BC - 70 BC),' Mesopotamia, 22: 129-145.
ARNAUD, Pascal (1998). Les Guerres Partiques De Gabinius et De Carssus et La Politique Occidentale Des Parthes Arsacşdes Entre 70 et 53 av. J. C., Electrum, 2: 13-34.
BADIAN, Ernst (1959). Sullas Cilician Command, Athenaeum, 37: 279-303.
DABROWA, Edward (1983). La Politique De LÈtat Parthe À Lègard De RomeDArtban II À Vologése I ( Ca 11-Ca 79 De N.E.) Et Les Facteurs Qui La Conditionneaient, Krakóv: Uniwersytet Jagielloński.
DEBEVOISE, Neilson Carel, (1968), A Political History of Parthia, Chicago: The University of Chicago Press.
DOBIA, Josef (1931). Les Premiers Rapports Des Romains Avec Les Parthes Et LOccupation De La Syrie, Archiv Orientálni, 3: 215-256.
EDWELL, Peter M. (2008). Between Rome and Persia: the middle Euphrates, Mesopotamia, and Palmyra under Roman Control, London: Routledge.
ENGELS, David (2008). Cicéron comme proconsul en Cilicie et la guerre contre les Parthes, Revue belge de philology et dhistoire, 86/1 : 23-45.
GÜNALTAY, Şemseddin (1987). Romalılar Zamanında Kapadokya, Pont ve Artaksiad Krallıkları, Yakın Şark IV, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
KAYA, Mehmet Ali (1999). Parthlar (=Arsaklar) Ve İ.Ö. I. Yüzyılın İlk Yarısında Parth-Roma İlişkileri, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir: BETA Basım Yayın, İstanbul, s. 407-425.
KAYA, Mehmet Ali (2004). Romalılar, Parthlar ve Armenia Krallığı (İ.Ö. 96-İ.S. 4), Tarih İncelemeleri Dergisi, 19/1: 73-86.
KAYA, Mehmet Ali (2005). Anadoludaki Galatlar ve Galatya Tarihi, İzmir: İlya Yay.
KEAVENEY, Arthur (1982). The King and the War-Lords: Romano-Parthian Relations Circa 64-53 B.C., The American Journal of Philology, 103/4: 412- 428.
LEROUGE, Charlotte (2007). Limage des Parthes dans le monde gréco-romain, Du Ier siècle av. J.C. Jusquà la fin du Haut-Empire romain, Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
LIEBMANN-FRANKFORT, Thérèse (1969). La Frontière Orientale Dans La Politique Extérieure De La République Romaine, Depuis Le Traité dApamée jusquà la fin des conqoêtes asiatiques de Pompée (189/188-63), Bruxelles: Palais des Académies.
MAGIE, David (1950). Roman Rule in Asia Minor I-II, Princeton: Princeton University Press.
MOMMSEN, Théodore (1869). Histoire Romaine, Paris: Librairie A. Franck.
MUTAFIAN, Claude (1988). La Cilicie au Carrefour des Empires I-II, Paris: Les Belles Lettres.
OMAN, Chadwick (1902). Seven Roman Statesmen of The Later Republic, The Gracci, Sulla, Crassus, cato, Pompey, Caesar, London: Edward Arnaold. PIGANIOL, André (1930). La Conquête Romaine, Paris: Presses Universitaires de France.
RAWLINSON, M. A. George (1988). Altıncı Büyük Doğu Hakanlığı: Parth İlhanlığı, çev. S. Ülker, İstanbul.
REGLING, Kurt (1907). Crassus Partherkrieg, Klio, 7: 357-394. REY-COQUAIS, Jean-Paul (1978). Syrie Romaine De Pompée À Dioclétien, The Journal of Roman Studies, 68: 44-73.
SAINT-MARTIN, M. Jean. (1850). Fragments DUne Histoire Des Arsacides, Paris: Imprimerie Nation
SHERWIN-WHITE, Adrian Nicholas (1984). Roman foreign policy in the East (168 B.C. to A.D. 1), London: Duckworth.
SIMPSON, Adelaide D. (1938). The Departure of Crassus for Parthia, Transactions and Proceedings of the American Philological Association, 69, s.532-541.
STARK, Freya (1969). Rome on the Euphrates; the story of a frontier, London: John Murray.
SULLIVAN, Richard D. (1990). Near Eastern Royalty and Rome, 100-30 B.C., London: University of Toronto Press.
SYME, Ronald (1995). Anatolica Studies in Strabo, Oxford: Clarendon Press.
TARN, William Voodthorpe (1932). Parthia, Cambridge Ancient History, 9, s.602-613. TIMPE, Dieter (1962). Die Bedeutung der Schlacht bei Carrhae, Museum Helveticum, 19: 104-129.
WARNER, Rex (1972). Fall of the Roman Republic: Six Lives by Plutarch, Marius, Sulla, Crassus, Pompey, Caesar, Cicero, Harmondsworth: Penguin Books.
WILL, Edouard (1982). Histoire politique du monde héllenistique. Tome 2: Des avènements dAntiochos III et de Philippe V à la fin des Lagides, Nancy: Presses universitaires de Nancy.
WOLSKI, Jozef (1977). Les Parthes Et La Syrie, Acta Iranica, 5: 395-417. YILDIRIM, Ercüment (2012). Roma-Parth Mücadelesinde Fırat Nehrinin Jeopolitik Önemi, Tarihin Peşinde, 7: 45-64.
YILDIRIM, Ercüment (2013). Carrhae Yenilgisi ve Romanın Doğu Politikasına Etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29: 261-272.
ZIEGLER, Karl Heinz (1964). Die Beziehungen zwischen Rome und dem Partherreich. Wiesbaden: Ein Beitrag zur. Geschichte des Völkerrechts.