Mahmut KAFES

3225

EBÛ UBEYD El-KÂSIM B. SELLÂM VE ONA NİSPET EDİLEN EL-UĠÂT ELLETÎ NEZELE BİHÂ'L-KUR'ÂNU'L-KERÎM ADLI ESER

Din, dil ve edebiyat alanlarında ortaya konulan ilk eserlerin müelliflerinden biri olan Ebû Ubeyd el- Kâsım b. Sellâm hicri birinci asrın ortalarında doğmuş, döneminin önemli ilim merkezlerinde tahsilini tamamlamış, kadılık ve eğitmenlik görevlerinde bulunmuştur. Anlamları kapalı kelimeler (garîbulluga) konusunda ilk eser verenlerden biri olarak bilinir. Ebû Ubeyde nispet edilen el-Lugât elletî nezele bihâl-Kurânul-Kerîm adlı eser Kurânda, lehçelerinden kelimeler bulunan önemli Arap kabilelerini konu alır. Ancak zaman zaman başka dillerden Arapçaya geçmiş olup Kurânda yer alan bazı yabancı kökenli kelimelere de değinmiştir. Kabile sayısı yaklaşık kırkı, dil sayısı da (Farsça, Süryânîce, İbrânîce, Habeşçe, Rumca, Kıptîce ve Berberîce) olmak üzere yediyi bulmaktadır. Kelimeler, Kurândaki sûre ve âyet sırasına göre dizilmiş, hangi lehçe ya da dilden geçtiği kelimenin hemen ardından belirtilmiştir. Birden fazla lehçe ve dillerden alınanlara da dikkat çekilmiştir.

EBÛ UBEYD El-KÂSIM B. SELLÂM AND THE WORK NAMED EL-LUGÂT ELLETÎ NEZELE BIHÂ L-KUR ÂNU L-KERÎM ATTRIBUTED TO HIM

Abu Ubayd al-Qasim b. Sellam, one of the first authors who has the first works set forth in the religion, language and literature fields, was born in the middle of the first century based on the hijri calender, completed his education in the major centers of knowledge of the era, and carried out Qadi and training duties. He is known as one of the first linguists who worked on the words that have closed meaning (garîbullugah). The work named el-Lugât elletî nezele bihâ l-Kur ânu l-Kerîm, attributed to Abu Ubayd, is concerned with significant Arab tribes whose dialectic expressions can be found in the Quran. However, from time to time, it includes some foreign words that entered from other languages into Arabic and which are mentioned in the Qur'an, too. The number of tribes reaches forty and the number of languages, consisting of Persian, Syriac, Hebrew, Ethiopian, Greek, Coptic and Berber, reaches seven. Words are lined up according to the order of the surahs and verses of the Qur'an, and immediately after the word, it is stated which dialect or language it was borrowed from. Also, words borrowed from multiple dialects and languages are drawn attention.
PDF

___

  • ABDUTTEVVÂB, Ramazan (1995). Buhûs ve Makâlât fi’l-Luga, Kahire: Mektebetu’l-hancî.
  • ATEŞ, Süleyman (1980). Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meâli, Ankara: Kılıç Kitabevi. BERV, Tevfik (2001).Târihu’l-Arabi’l-kadîm, Beyrut: Dâru’l-fikr.
  • CEVÂD, Ali (1993). el-Mufassal fî Târihi’l-Arab kable’l-İslâm, Bağdat: Câmiat-u Bağdâd.
  • CEVHERÎ, Ebû Nasr İsmâil b. Hammâd (1987). es-Sıhâh Tâcu’l-luga ve Sıhâhu’larabiyye, Beyrut: Dâru’l-ilm li’l-Melâyîn.
  • DAYF, Şevkî (2003). Târihu’l-edebi’l-arabî (el-Asru’l-Câhilî), Kahire: Dâru’lmaârif.
  • DÎRÎNÎ, Abdulaziz b. Ahmed (1892). et-Teysîr fi’t-tefsîr ya da et-Teysîru’l-kâfil hallu’l-meşâkil min elfâzi’l-Kur’ân, Kahire
  • EBÛ UBEYD, el-Kâsım b. Sellâm b. Miskîn el- Herevî (1986). el-Hutab ve’lmevâız (thk. Ramazan Abduttevvâb), Kahire: Mektebetu’s-sekâfeti’ddîniyye.
  • Fazâilu’l-Kur’ân (tsz.). (thk. Mervân el-Atıyye ve diğerleri), Dımaşk: Dâr-u İbn-i Kesîr.
  • HAMAVÎ, Şihâbuddîn Ebû Abdillâh Yâkut b. Abdillâh (1995). Mu’cemu’l-buldân, Beyrut: Dâr-u sâdır.
  • İBNU ASÂKİR, Ebu’l-Kâsım Ali b. el-Hasen b. Hibetullah b. Abdillah,(1980). Târih-u medîneti Dımaşk, Beyrut: Dâru’l-fikr.
  • İBNU HALDÛN, Ebû Zeyd Veliyyuddîn Abdurrahmân b. Muhammed (tsz.).
  • Dîvânu’l-mübtede ve’l-Haber fî Târihi’l-Arab ve’l-Berber ve men Âsârahum min zevi’ş-şe’ni’l-ekber (thk. Halil Şehâde), Beyrut: Dâru’l-fikr.
  • İBNU HAZM, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd (1983). Cemheretu ensâbi’lArab, Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
  • İBNU MANZÛR, Ebu’l-Fazl Cemâleddîn Muhammed b. Mukerrem (2008). Lisânu’l-Arab, Beyrut: Dâru’l-fikr.
  • İBNU’L-CEVZÎ, Ebu’l-Ferec Abdurrahman (1987). Funûnu’l-efnân fî Uyûni ulûmi’l-Kur’ân (thk. Hasan Ziyâuddîn), Beyrut: Dâru’l-beşâiri’l-İslâmiyye.
  • İBNU’N-NEDÎM, Ebû’l-Ferec Muhammed b. Ebî Ya’kûb İshâk (1978). el-Fihrist, Beyrut: Dâru’l-ma’rife.
  • KALKAŞANDÎ, Ebû’l-Abbâs Ahmed (1980). Nihâyetu’l-ereb fî Ma’rifeti Ensâbi’lArab, Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Lubnânî.
  • Kalâidu’l-cimân fi’t-ta’rîf bi kabâili Arabi’z-zamân (1982). (thk. İbrâhim el-Ebyârî), Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Lubnânî.
  • KEHHÂLE, Ömer Rızâ (1994). Mu’cemu Kabâili’l-Arabi’l-kadîme ve’l-Hadîse, Beyrut: Muessesetu’r-risâle.
  • Mu’cemu’l-müellifîn terâcim musannifi’l-kutubu’l-Arabiye (tsz.). Beyrut: Dâr-u ıhyâı’t-turâsi’l-Arabî.
  • KERÎM, Muhammed Riyâd (1996). el-Muktedab fi Lehecâti’l-Arab, Tanta: Matbaatu’t-turkî.
  • KIFTÎ, Cemâleddîn Ebû’l-Hasen Ali b. Yûsuf (1986). İnbâhu’r-ruvât alâ enbâhi’nnuhât, Beyrut: Muessesetu’l-kutubi’s-sekâfiyye.
  • MAHALLÎ, Celâleddîn ve Suyûtî, Celâleddîn Abdurrahmân (tsz.). Celâleyn Tefsiri, İstanbul: Çağrı Yay.
  • MES’ÛDÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. el-Huseyn b. Ali (1996). Ahbâru’z-zamân ve Acâibu’l-buldân ve’l-Gâmir bi’l-Mâi ve’l-Umrân, Beyrut: Dâru’l-Endülüs.
  • MUHAMMED, Abdu’l-Fettâh (2009). Lugatu Tayy ve Eseruhâ fi’l-Arabiyye, Dımaşk: Dâru’l-esmâ.
  • NEMRÎ, Ebû Amr Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed (1985). el-İnbâh alâ Kabâili’rruvât (thk. İbrâhim el-Ebyârî), Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Arabî.
  • SUYÛTÎ, Celâleddîn Abdurrahmân (1888). el-Itkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Mısır.
  • TÜCCÂR, Zülfikâr (1994). “Ebû Ubeyd Kâsım b. Sellâm”, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 10/244-246.
  • ZİRİKLÎ, Hayreddîn (1969). el-A’lâm Kâmûsu’t-terâcîm, Beyrut.
  • ZUBEYDÎ, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen (tsz.). Tabakâtu’n-nahviyyîn ve’llugaviyyîn (thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrâhîm), Kahire: Dâru’l-ma’rife.
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1981
  • Yayıncı: Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

MARCUS LICINIUS CRASSUS (M.Ö. 112-53)'UN SURİYE VALİLİĞİ VE BÖLGESEL GÜÇLER

Mehmet KURT

LİVÂYÎ'NİN MANZÛM YASİN TEFSİRİ

Ahmet SEVGİ

DEKABRİST ŞİİRİNİN ÖZELLİKLERİ

Sevgi ILICA

POZİTİVİZM Tarihsel Süreç İçerisindeki Gelişimi ve Sosyolojik Düşünceye Etkileri

Cihan BALLIKAYA

RUS DİLİNDEKİ İFADE ZENGİNLİĞİNİN ÇEVİRİ BİLİMİNE VE RUSÇA ÖĞRENİMİNE KATKISI

Leyla Çiğdem DALKILIÇ

JUAN GOYTISOLO'NUN KIRK GÜNLÜK SÜRE ADLI ROMANINDA DİNSEL BAĞLAMDA KÜLTÜRLER ARASI DİYALOG

Yasemin ÖZGÜN DEMİR

EBÛ UBEYD El-KÂSIM B. SELLÂM VE ONA NİSPET EDİLEN EL-UĠÂT ELLETÎ NEZELE BİHÂ'L-KUR'ÂNU'L-KERÎM ADLI ESER

Mahmut KAFES

HASAN RIZÂYÎ'NİN CÛY-I RAHMET ADLI MANZUM GÜLİSTÂN TERCÜMESİ

Aysun ÇELİK

TÜRKÇE KELİMELERİN EFSANE DÜNYASINDA ANLAMLANDIRILMASI VE ÇÖZÜMLENMESİ

Sinan GÖNEN

OSMANLI ÂLİM VE EDİPLERİNİN KADINLAR HAKKINDAKİ ESKİ HARFLİ ESERLERİ ÜZERİNE BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ

Recep DİKİCİ