KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE ŞEB-İ YELDÂ

Zaman kavramı insanlık tarihi boyunca hemen her toplumda, din ve düşüncede varlığından bahsedilen bir olgudur. Bu kavrama yüklenen anlamlar, toplumlarda dinlere ve düşüncelere göre farklılık gösterir. Zaman her ne kadar hesaplanabilir olarak düşünülse de duruma göre algılanışı değişen bir kavramdır. Klasik edebiyatta zaman, farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Bilhassa klasik şiirin temel tiplerinden biri olan âşık için zaman algısı doğrudan doğruya mâşukla olan durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterir. Özellikle bir zaman dilimi olarak gece ve gecenin en uzunu olan şeb-i yeldâ şiirlerin vazgeçilmez unsurudur. Bu çalışmada zamanın göreceliliğine güzel bir örnek olarak klasik şiirde âşığın zaman algısı ve şeb-i yeldâ konusu ele alınmıştır.

THE LONGEST NIGHT/SEB-I YELDA AT CLASSICAL TURKISH POEM

The time conception is a fact talked about in every community, religion and idea. The meanings of the time differentiate according to the communities, religions and ideas. Even if it is regarded as calculable, its perception may vary. At classical literature, we have seen different perceptions of the time. Especially for the lover/aşık, the most efficient figure of classical poem, the perception of the time has varied according to the loved person s/maşuk position. Particularly, night as a time formation and the longest night/şeb-i yelda are the most important figures of poems. At this study, we have dealt with the time and the longest time/şeb-i yelda perceptions of lovers/ aşık. They are good samples on the relativity of the time.

PDF

___

AKARSU, Bedia (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
AKDOĞAN, Yaşar (2015.08.08). Ahmedî, Dîvân, www.kulturturizm.gov.tr.
AKYÜZ, Kenan ve diğ. (1990). Fuzûlî Dîvânı, Ankara: Akçağ Yay.
ARSLAN, Mustafa (2006). Muhyî, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı, Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
AVŞAR, Ziya (2015.08.15). Revânî Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
AYDEMİR, Yaşar (2015.08.15). Behiştî Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
BAŞPINAR, Fatih (2015.08.01). Beyânî Dîvân, www.kulturturizm.gov.tr.
DOĞAN, Muhammed Nur (2015.08.16). Avnî (Fatih) Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
KAÇALİN, Mustafa S. (2015.12.04). Âhî Dîvân, www.kulturturizm.gov.tr.
KARACAN, Turgut (1991). Sâbit Dîvânı, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay.
KARAKÖSE, Saadet (2015.12.05). Nevî-zâde Atâyî Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
KARLITEPE, Mustafa (2007). Kelâmî Dîvânı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KAVRUK, Hasan (2015.12.04). Şeyhülislam Yahyâ Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
KILIÇ, Filiz (2015.12.04). Âşık Çelebi Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
KIZIL, Hayreddin (2013). Mitradan Mithrasın Sırlarına Mitraizmin Kuruluş Serüveni, EKEV Akademi Dergisi, Yıl 17, S. 55, (Bahar 2013), s.113-136.
KUTLUER, İlhan (2013). Zaman, TDV İslam Ansiklopedisi, İst., C. 44: 111-114.
KÜÇÜK, Sabahattin (2015.08.09). Bâkî Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
MACİT, Muhsin (2015.08.16). Nedim Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
OKÇU, Naci (2011). Şeyh Gâlib Dîvânı, Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umumî Tahlili, Ankara: TDV Yay.
ORHANOĞLU, Hayrettin (2011). Aşk Mesnevilerinde Şimdiki Zaman Algısı, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, İstanbul, Sayı. 6: 149-176.
ÖZYILDIRIM, Ali Emre (2015.08.15). Hamdullah Hamdî Divanı, www.kulturturizm.gov.tr.
PALA, İskender (2002). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, İstanbul: L&M.
SARAÇ, Mehmet A. Yekta (2015.08.08). Emrî Dîvânı, www.kulturturizm.gov.tr.
TAŞKIN, Gülşah (2009). Çorlulu Zarifî Dîvanı: İnceleme-Edisyon Kritikli Metin, Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
TAVUKÇU, Orhan Kemal (2015.08.22). Dede Ömer Rûşenî, Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânının Tenkidli Metni, www.kulturturizm.gov.tr.
TIĞLI, Fatih (2006). Bursalı Rahmî Çelebi ve Divânı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TOPAKKAYA, Ahmet (2013). Felsefe, Din ve Kültürde Zaman, İstanbul: Paradigma Yayınları.
ÜST, Sibel (2015.12.04). Edirneli Nazmî Dîvânı İnceleme-Metin, www.kulturturizm.gov.tr.
YALAP, Hakan (2007). Subhizâde Abdî Abdullah Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı (İncelemeMetin-İndeks), Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
YUVA, Hümeyra (2009). Türk Şiirinde Zaman Teminin Değişimi, Turkish Studies İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/I-II:1653-1717.