MEKÂNA ÖZGÜ SANATIN İLİŞKİSEL BAĞLAMI

1960’lı yıllardan beri, sanatın galeri dışına doğru genişlemesinin sonucu olarak ortaya çıkan mekâna özgü sanat uygulamaları, sanat nesnesinin dâhil olduğu mekânın özellikleriyle etkileşime girmesi sonucu meydana gelmektedir. Bu uygulamalarda kimliği, belleği, fizikî, coğrafî ve tarihi özellikleriyle mekân, sanat yapıtının kaynağını oluşturur. Mekâna izleyicinin aktif katılımı sonucu meydana gelen ilişkisellik, sanat yapıtının maddî olmayan formunu tamamlar. Bu araştırmada, mekâna özgü sanat uygulamalarında özellikle 1990’lı yıllarda gündeme gelmiş olan ilişkisellik, deneyimsellik kavramları üzerinden bir okumaya gidilmektedir. Sanat mekânındaki izleyici deneyimi, Post-fordist olarak tanımlanan, günümüzün tekillerden oluşan ‘çokluk’ olgusu üzerinden araştırılmaktadır. Araştırmada amaçlanan, izleyicinin aktif katılımı sonucu oluşan deneyimselliğin, mekâna özgü sanat uygulamalarına etkisini incelemektir. Araştırmada, mekâna özgü sanat uygulamalarının ilişkisel bağlamıyla ilgili literatür taraması sonucu elde edilen kaynaklar, içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Bu araştırmada elde edilen bulgular, mekâna özgü sanat uygulamalarıyla ilgilenen sanatçı, eğitmen ve öğrencilere günümüz sanatındaki gelişmeler ışığında ilişkisel deneyimin mekânla bağlamını açıklamak için yararlı bilgiler sunabilir.

THE RELATIONAL CONTEXT OF IN SITE-SPECIFIC ART

Site-specific art works, which have emerged as a result of theexpansion of art out of thegallery since the 1960s, occurwhenthe art objectinteractswiththefeatures of the sitewhere it is includedin. In these practices, the site, withitsidentity, memoryorphysical, geographical and historical features, constitutes foundation of the artwork. The relationality that occurs as a result of the active participation of the audience in the site, completes the intangible form of the artwork. In this research, reading is based on the concepts of relationality and experientialism, which have come to the fore within site specific artworks especially in the 1990s. The audience experience in the site is explored through Post-fordist ‘multiplicity’ phenomenon consisting of modern day singularities. The aim of the research is to examine the effect of experientialism, which occurs as a result of the active participation of the audience within site specific artworks. In the research, the sources obtained from the literature review about the relational context of site specific artworks were examined by content analysis method. The findings of this research can provide useful in formation for artists, educators and students interested in site specific artworks to explain the connection between relational experience and site in the light of developments in modern day art.

PDF

___

Akay, Ali. (2005). Nicolas Bourriaud: “Bir Taraftan Gelenekselciliğe, Bir Taraftan da Globalleşmenin Getirdiği Tektipleşmeye Karşı Direniş Yeni Bir Modern Ruh Yaratıyor.” Sanat Dünyamız, 96, s. 86-97.

Antmen, A. (2014). Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.

Bird, Michael. (2016). Sanatı Değiştiren 100 Fikir. (D. Öztok, Çev.). İstanbul: Literatür Yayınları.

Bishop, Claire. (2018). Yapay Cehennemler Katılımcı Sanat ve İzleyici Politikası. (M. Haydaroğlu Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.

Bourriaud, Nicolas. (2018). İlişkisel Estetik. (S. Özen, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.

Fineberg, Jonathan. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat Varlık Stratejileri, İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları.

Foster, Hal. (2015). Sanat-Mimarlık Kompleksi Küreselleşme Çağında Sanat, Mimarlık ve Tasarım Birliği. (S. Özaloğlu, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.

Gielen, Pascal. (2016). Sanatsal Çokluğun Mırıltısı Küresel Sanat, Siyaset ve Post-Fordizm. A.Ulutaşlı, Çev.). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.

Gintz, Claude. (2010). Başka Yerde Başka Biçimde. (M.Cedden, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.

Kaye, Nick. (2000). Site-Specific Art Performance, PlaceandDocumentation, London and New York: Routledge.

Kuspit, Donald. (2014). Sanatın Sonu. (Y. Tezgiden, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. O’Doherty, Brian. (2016). Beyaz Küpün İçinde Galeri Mekânının İdeolojisi. (A. Antmen, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.

Ranciêre, Jacques. (2021). Özgürleşen Seyirci. (E. B. Şaman,Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.

Shiner, Larry. (2017). Sanatın İcadı Bir Kültür Tarihi, (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Türkdoğan, Tansel. (2014). Sanat Kültür Politika Modernizm Sonrası Tartışmalar. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitimcilik Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.

Virno, Paolo. (2013). Çokluğun Grameri. (V. Kocagül, M. Çelik, Çev.). İstanbul: Otonom Yayıncılık.

Yılmaz, Mehmet. (2015). Sanatın Felsefesi Felsefenin Sanatı. (N.Özüaydın, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınevi.

Art-if-act?.Erişim: 01.06.2021.http://art-if-act.blogspot.com/2013/10/olu-perdeleri-diriltmek-ayse-erkmen.html

Artforum. Erişim: 01.06.2021. https://www.artforum.com/print/200707/tim-griffin-42366

Lindseycrambart. Erişim: 01.06.2021. https://lindseycrambart.wordpress. com/2013/02/17/

Museoreinasofia. Erişim: 01.06.2021. https://www.museoreinasofia.es/en/collection/ artwork/ food

Tate. Erişim: 01.06.2021.https://www.tate.org.uk/art/artworks/ gonzalez-foerster-seance-de-shadow-ii-bleu-t12752