Beyaz Adam’ın yazar söyleminin “Doğumu” ve “Ölümü”nün politiği ve çeviribilimdeki izdüşümleri

Çeviribilimde yazara karşın çevirmenin “ikincil” bir konumda olması uzun yıllardır tartışılagelen bir sorunsaldır. Bu “asimetrik güç ilişkisi”nin metni tek bir anlama sahip, “kapalı” bir birim ve yazarı anlamın belirleyicisi olarak gören edebiyat kuramlarından kaynaklandığı bilinmektedir. Söz konusu eşitsizlik, “yazarın ölümü” tartışmalarıyla sarsılmış ve yapısalcılık sonrası bakış açısıyla “söküme uğratılmaya” çalışılmıştır. Ancak bu yazar söylemi daha geniş bir bakış açısıyla irdelenmelidir çünkü söz konusu söylem sadece Çeviribilim’e ya da edebiyata ait olmadığı gibi son dönem sömürgecilik faaliyetleriyle de başlamamıştır ve yazarı öldürerek yerine konulan “çoğulcu”, bireyci yapısalcılık sonrası söylem de aslında yazarı doğuran söylemin (politik ve ekonomik temelleri açısından) yeniden vücut bulmuş hali olarak görülebilir. Coğrafi keşiflerle ve Rönesans’la kendini “bilen, düşünen özne” olarak dünyanın merkezine koyan “Batılı beyaz adam”, “keşfeden, hükmeden ve belirleyen” bir söylemle karşımıza çıkmış ve politik ve ekonomik temellere dayanan bu söylemini hayatın her alanına, her tür disipline taşımıştır. Dünyayı “keşfeden batılı adam” kendini “yaratıcı” olarak tanımlayınca karşısındaki tüm ötekiler ona “sadakat” göstermekle yükümlü olan “nesne”lere dönüşmüştür. Bunun edebiyata izdüşümü ise “kadirimutlak” yazar olmuştur. Öte yandan, herkesin yazar olabileceği “sınırsız”, “parçalanmış” ve “çoğulcu” bir ortam sunma iddiasındaki yapısalcılık sonrası bakış daha örtük güç ilişkileriyle kurulmuş yeni bir siyasal projenin düşünsel ayağı olarak görülebilir. Bu bildiri, kuramlardan, betimleyicilik gibi kuramsal temelli yöntemlerden kopan ve disiplinlerarasılıkla dizginsiz bir açılıma giden Çeviribilim’in bir disiplin olarak geleceği ve çeviribilim araştırmalarının yöntembilimsel sorunlarını yazar söyleminin doğumu ve ölümünün politiğini temel alarak incelemeye çalışacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yazar söylemi, yazarın ölümü, çeviribilim, yapısalcılık sonrası

The politics of the “Birth” and the “Death” of “White Man’s” author discourse and their projections into translation studies

Translators’ “secondary” position has been problematized for decades in Translation Studies. It is known that this “asymmetrical power relation” stems from the literary theories which consider text as a “closed” unit with an attained meaning and author as the determiner of this very meaning. The asymmetry has tried to be “deconstructed” by the declaration of the death of the author and poststructuralism. However, this author discourse entails a wider perspective because it is not confined to only Translation Studies or Literature and also it did not start with the late colonialism. What is more, the “pluralistic”, “individualistic” and poststructuralist new discourse can be seen as the reincarnated form of the previous one. The “white western man” who positions himself at the center of the world after the geographical discoveries and Renaissance appeared with a discourse of “discoverer”, “ruler” and “determiner” ultimate subject and carried this discourse to every field of life and every discipline. As the western man defined himself as creator, all others turned into objects which were obliged to show fidelity/loyalty to him. This situation has projected into literature as “omnipotent author”. The poststructuralist approach which claims to offer a “limitless, fragmented and pluralistic” context can be seen as the intellectual basis of a new political project with implicit power relations. Based on these politics of the “birth” and the “death” of the author, this paper tries to analyze the methodological problems and the future of Translation Studies which has experienced an unbridled expansion for the sake of being interdisciplinary having broken apart from theories and theory-based methodologies such as descriptivism.

Keywords:

The author discourse, the death of the author, translation studies, poststructuralism,

PDF

___

Ahmad, A. (1992). In theory: classes, nations, literatures. Londra; New York: Verso. Ahmad, A. (2005). “Postkolonyalizm: Bir ad neyi ifade eder?”. Felsefe Logos. İstanbul: Bulut Yayınevi. s.3-4. 119-135. Allen, G. (2000). Intertextuality. Londra: Routledge. Arrojo, R. (1997). “The Death of the Author and the Limits of the Translator’s Visibility”. Translation as Intercultural Communication. ed. Mary Snell-Hornby, Zuzana Jettmarová, Klaus Kaindl. Amsterdam & Philadelphia: J. Benjamins. Arrojo, R. (2008). “Yazarın ‘Ölümü” ve Çevirmenin Görünürlüğünün Sınırları”. Çev. Esra Birkan Baydan. Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim Bölümü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Barthes, R. (2006a). Yazı Üzerine Çeşitlemeler & Metnin Hazzı. çev. Şule Demirkol. İstanbul: YKY. Barthes, R. (2006b). S/Z. çev. Sündüz Öztürk Kasar. İstanbul: YKY (2. basım). Barthes, R. (1977/1988). “The Death of the Author”. Modern Criticism and Theory: A Reader. Ed. David Lodge. Londra & New York: Longman. Belsey, C. (2002). Poststructuralism: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press. Benneth, A. (2005). The Author. Londra, New York: Routledge. Callinicos, A. (2001). Postmodernizme Hayır: Marksist Bir Eleştiri. çev. Şebnem Pala. Ankara: Ayraç. Çotuksöken, B. (2013). Felsefe:Özne-Söylem. İstanbul: Notos. Deleuze, G. & Félix Guattari. (1980). A Thousand Plateaus. Trans. Brian Massumi. London and New York: Continuum, (2004). Vol. 2 of Capitalism and Schizophrenia. 2 vols. (1972-1980). Trans. of Mille Plateaux. Paris: Les Editions de Minuit. ISBN 0-8264-7694-5. Derrida, J. (1978). Writing and Difference. çev. Alan Bass. Chicago: University of Chicago Press. Dirlik, A. (2005). Postkolonyal Aura: Küresel Kapitalizm Çağında Üçüncü Dünya Eleştirisi. çev. Galip Doğduaslan. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi. Foucault, M. (1977). Discipline and Punish: The Birth of Prison. Çev. Alan Sheridan. New York: Vintage Books, Foucault, M. ( 1979). “Foucault Examines Reason in Service of State Power”, Campus Report. s.6.cII. Foucault, M. (1991). “What is an Author”. The Foucault Reader. ed. Paul Rabinow. New York: Penguin Books. (ilk basım 1984). 101-120. Jameson, F. (1982). The Political Unconscious: narrative as a socially symbolic art. Ithaca, New York: Cornell University Press. Jameson, F. (1991). Postmodernism, or, The cultural logic of late capitalism. Durham: Duke University Press. Jameson, F. (1998). The cultural turn: selected writings on the Postmodern. Londra; New York: Verso. Koskinen, K. (1994). “(Mis)translating the Untranslatable-The Impact of Deconstruction and Post-structuralism on Translation Theory”, Meta, X, XXIX, 3. Koskinen, K. (1997). “Çevrilemez Olanı (Yanlış) Çevirme: Yapıbozuculuğun ve Yapısalcılık Sonrasının Çeviri Kuramları Üzerindeki Etkisi”. çev. Özcan Kabakçıoğlu. Kuram Dergisi, s.15. Öner-Bulut, S. (2018). “Sadakat-Merkezli Çeviri Söylemini Lacancı Psikanaliz Çerçevesinde Yeniden Düşünmek,” RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 266-273. DOI: 0.29000/rumelide. 454277. Wood, E. M & John Bellamy Foster. (2000). Marksizm ve Postmodern Gündem. çev: Ahmet Fethi. Ankara: Ütopya. http://dogangocmen.blogspot.com/2009/12/pdf-ozne-felsefesinde-iki-donum-noktas.html