Uşak Kentinde Belirlenen Afet ve Acil Durum Toplanma Alanlarının Yeterliklerinin Değerlendirilmesi

Türkiye konum olarak aktif fay hatları üzerinde bulunmaktadır. Olası depremlere karşı uygulanması gereken planlama ilkeleri bölgede yaşayan bireylerin deprem sonrası güvenliği için önem taşınmaktadır. Bu bağlamda depremin meydana gelmesiyle birlikte afetzedelerin acil toplanma alanlarına geçmesi gerekliliği ve bu alanların yeterliliği çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Acil toplanma alanları deprem sonrasında ilk yardım hizmetlerinin kısa bir zaman içerisinde afetzedelere ulaştırılması ve afetzedelerin can güvenliğinin sağlanması açısından afet döngüsünde kritik rol oynamaktadır. Uzmanlar tarafından acil toplanma alanlarının belirlenmesi için uygulanması gereken standartlar bulunmaktadır. Çalışmada acil toplanma alanlarının standartlara uygunluğu ve bölgenin kapasitesine göre yeterliliğini incelemek amacıyla Uşak kenti örnek olarak seçilmiştir. Uşak kentinde yer alan mevcut 17 mahallede toplam 43 acil toplanma alanı bulunmaktadır. Yapılan alan incelemesi sonucunda Uşak’ta yalnızca 8 mahallenin kapasiteye uygun olarak acil toplanma alanına sahip olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında acil toplanma alanları ulaşım ana başlığı altında yaya yolu ve engelli yolunun varlığı, yüksek yapılardan uzaklığı ve ana caddeye cephe alt başlıkları altından analiz edilirken; altyapı ana başlığı altında su, kanalizasyon ve elektrik alt başlıkları kapsamında ayrıntılı incelemesi yapılmıştır. Çalışma sonucunda tüm kriterleri karşılayan bir acil toplanma alanı tespit edilememiştir. Bu çalışma, Uşak kentinde özelinde gerçekleştirilse de her bölgenin belirlenen standartlara göre acil toplanma alanlarının yeniden gözden geçirmesi gerekliliğini savunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Deprem, Acil toplanma alanları, Uşak, Disaster, Earthquake, Emergency assembly areas, Usak

Evaluation of the Qualifications of Disaster and Emergency Assembly Areas Determined in the City of Usak

Turkey is located on active fault lines. Planning principles to be applied against possible earthquakes are important for the post-earthquake safety of individuals living in the region. In this context, the necessity for the victims to move to the emergency assembly areas after the earthquake occurs and the adequacy of these areas constitute the main subject of the study. Emergency assembly areas play a critical role in the disaster cycle in terms of delivering first aid services to the disaster victims in a short time after the earthquake and ensuring the life safety of the disaster victims. There are standards that must be followed for the determination of emergency assembly areas by experts. In the study, the city of Uşak was chosen as an example in order to examine the compliance of the emergency assembly areas with the standards and the adequacy of the capacity according to the region. There are 43 emergency assembly areas in total in 17 neighborhoods in the city of Uşak. As a result of the field study, it was determined that only 8 neighborhoods in Uşak have emergency assembly areas in accordance with the capacity. In addition, the emergency assembly areas were analyzed under the main heading of transportation, under the subheadings of the presence of pedestrian ways and handicapped roads, their distance from high-rise buildings and their facade to the main street; Under the main heading of infrastructure, a detailed examination was made under the subheadings of water, sewerage and electricity. As a result of the study, an emergency assembly area that met all the criteria could not be determined. Although this study is carried out in the city of Uşak, it argues that each region should review the emergency assembly areas according to the determined standards.

Keywords:

Disaster, Earthquake, Emergency assembly areas, Usak,

PDF

___

AFAD. (2021). İl afet risk azaltma planı-IRAP. AFAD Planlama ve Risk Azaltma Dairesi, Türkiye.
Ağdaş, M., Bali Ö., Ballı, H. (2014). Afet lojistiği kapsamında dağıtım merkezi için yer seçimi : Smaa-2 tekniği ile bir uygulama. Beykoz Akademisi Dergisi, 2(1), 75–95.
Aksoy, Y., Turan, A.Y., Atalay, H. (2009).İstanbul Fatih İlçesi Yeşil Alan Yeterliliğinin Marmara Depremi Öncesi ve Sonrası Değerleri Kullanılarak İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 14(2), 137-150.
Akyıldız, F. (2012). Belediye Hizmetleri ve Vatandaş Memnuniyeti: Uşak Belediyesi Örneği. Journal of Yaşar University, 26 (7), 4415–4436.
Aman, D.D. (2019). Olası Marmara depreminde toplanma alanlarının yer seçim kriterlerinin belirlenmesi: İstanbul Bağcılar örneği. Doktora Tezi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Aman, D.D., Aytac, G. (2022). Multi-criteria decision making for city-scale infrastructure of post-earthquake assembly areas: Case study of Istanbul. International Journal of Disaster Risk Reduction, 67, 102668.
Arslan, H. M. (2021). Critic-gri ilişkisel analiz hibrit yöntemi ile deprem konteynerlerinin optimum yerleştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 536-552.
Aslan, H. M., Yıldız, M. S., Uysal, T. (2015) Afet istasyonlarının kuruluş yeri seçiminde bulanık Topsis yönteminin uygulanması: Düzce’ de bir lokasyon analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 111–128.
Aşıkkutlu, H. S., Aşık, Y., Yücedağ, C., Kaya L. G. (2021). Olası deprem durumunda mahalle ölçeğinde Burdur kenti acil toplanma alanlarının yeterliliğinin saptanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 442–456.
Aydin, H., Ayvaz, B., Küçükaşçi, E. Ş. (2017). Afet yönetiminde lojistik depo seçimi problemi: Maltepe ilçesi örneği. Journal of Yasar University, 12, 1–13.
Aydinoglu, A.C., Bilgin, M. S. (2015). Developing an open geographic data model and analysis tools for disaster management: landslide case. Natural Hazards and Earth System Sciences, 15(2), 335-347.
Bediroğlu, Ş., Yıldırım, V. (2020). Lojistik merkez yer seçimi için Cbs & Çkkv arayüzü geliştirilmesi ve Ordu ili pilot bölge çalışması. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(1), 323–334.
Ceylan, Ş., Yılmaz, I. (2020). Orta ölçekli yerleşime uygunluk planlarının CBS tabanlı analitik hiyerarşi süreci (AHS) kullanılarak hazırlanması: Sivas il merkezi örneği. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 26(3), 545–558.
Chen, W., Zhai, G., Fan, C., Jin, W., Xie, Y. (2017). A planning framework based on system theory and GIS for urban emergency shelter system: A case of Guangzhou, China. Human and Ecological Risk Assessment, 23(3), 441–456.
Çınar, A.K., Akgün, Y., Maral, H. (2018). Afet Sonrası Acil Toplanma ve Geçici Barınma Alanlarının Planlanmasındaki Faktörlerin İncelenmesi: İzmir-Karşıyaka Örneği. Journal of Planning, 28(2), 179–200.
Çiçekdağı, H.İ., Kırış, Ş. (2012). Afet İstasyonu ve Toplanma Merkezi için Yer Seçimi ve Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28, 67–76.
Deniz, M. (2018). Uşak şehrinde aile sağlığı merkezlerine erişilebilirliğin cbs ile analizi. Journal of Turkish Studies, 13(26), 475–491.
Durdağ, C., Ergenecoşar, S., Kınık, Z., Yılmaz, K.K. (2020). Afet bakış açısıyla lojistik depo yeri seçimi: İstanbul Beykoz ilçesi üzerine bir uygulama. Beykoz Akademi Dergisi, 9(1), 98–107.
Ergün, M., Korucuk, S., Memiş, S. (2020). Sürdürülebilir afet lojistiğine yönelik ideal afet depo yeri seçimi: Giresun ili örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 144–165.
Gerdan, S., Şen, A. (2020). Kocaeli /Başi̇skele ı̇lçesi̇ afet ve aci̇l durum toplanma alanlarinin yeterli̇kleri̇nin değerlendi̇ri̇lmesi̇. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 8(2), 489–500.
Gökgöz, B. İ., İlerisoy, Z. Y., Soyluk, A. (2020). Acil durum toplanma alanlarının Ahp yöntemi ile değerlendirilmesi. European Journal of Science and Technology, (19), 935–945.
Gözaydın, O., Can, T. (2013). Selecting logistics center for earthquake help stations: Case of Turkey. Aeronautics and Space Technologies Journal, 6(2),17–31.
Güler, H. (2020). Afganlı Göçmenlerin Göç Süreçleri ve İşçilik Deneyimleri : Uşak İli Örneği. Çalışma ve Toplum, 66(3).
Hazırcı, M. (2017). Afet sonrası kullanılacak geçici iskân alanlarının seçimi: Burdur-Isparta örneği. Yüksek Lisans Tezi, İşletme Bölümü, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur, Türkiye.
Hazırcı, M., Şahin, Y. (2019). Geçici iskân alanlarının seçimi için Ahp temelli p-medyan modeli: Burdur örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(2), 403–417.
Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA). (2002). Türkiye Cumhuriyeti İstanbul İli Sismik Mikro-Bölgeleme Dahil Afet Önleme/Azaltma Temel Planı Çalışması. Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı ( JICA) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul, Türkiye.
Kaya, S. (2018). Afetlerde geçici tesis yeri seçimi: Üsküdar ilçesi için bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Maral, H. (2016). Afet sonrası geçici yerleşim yerlerinin planlanmasındaki faktörlerin incelenmesi: Karşıyaka örneği. Yüksek Lisans Tezi, Kentsel Yenileme Anabilim Dalı, Gediz Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
Maral, H., Akgün, Y., Çınar, A., Karaveli, A. (2015). İzmir’deki afet sonrası toplanma ve acil barınma alanları üzerine bir değerlendirme. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, İzmir, Türkiye.
Omidvar, B., Baradaran-Shoraka, M., Nojavan, M. (2013). Temporary site selection and decision-making methods: A Case study of Tehran, Iran. Disasters, 37(3), 536–553.
Orhan, E., Keskinok, H. Ç. (2019). Afet sakınımında özel gereksinimli bireyler için geliştirilecek mekânsal planlama ilkeleri. Resilience, 3(1), 25–35.
Ömürgülşen, M., Menten, C. (2021). Bulanık Topsıs yöntemi ile Ankara ili için olası afet sonrası geçici barınma alanlarının seçimi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 90(312), 159–175.
Öztürk, F., Kaya, G.K. (2020). Afet sonrası toplanma alanlarının Promethee metodu ile değerlendirilmesi”, Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 25(3), 1239–1252.
Palazca, A. (2020). Afet sonrası toplanma alanlarının analizi: Denizli örneği. Yüksek Lisans Tezi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
Palazca, A., Partigöç, N. S. (2018). Coğrafi Bilgi Sistemleri (Cbs) Ve Analitik Hiyerarşi Süreci (Ahs) Kullanılarak Afet Sonrası Potansiyel Toplanma Alanlarının Yer Seçimi: Denizli Kenti Örneği. VII. Uzaktan Algılama-Cbs Sempozyumu, Eskişehir, Türkiye.
Peker, İ., Korucuk, S., Ulutaş, Ş., Sayın Okatan, B., Yaşar, F. (2016). Afet lojistiği kapsamında en uygun dağıtım merkez yerinin AHS-VIKOR bütünleşik yöntemi ile belirlenmesi: Erzincan ili örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 82–103.
Polat, S., Güney, Y. (2013). Uşak ili arazisinde karstik şekiller. Marmara Coğrafya Dergisi, (27), 440-475.
Quarantelli, E. L. (1995). Patterns of Shelter and Housing in US Disaster. Disaster Prevention and Management, 4(3), 43-53.
Rathnasinghe, A., Sirimewan, D., Shandraseharan, A., Thurairajah, N., Thayaparan, M., Waidyasekara, K. G. A. S. (2021). Towards long-term sustainable performance of post-disaster housing reconstruction: Second life for temporary housing. 9th World Construction Symposium, Sri Lanka, 540–552.
Rezai, S. (2014). Development of a decision support model for the optimum shelter location following a disaster. M.S. thesis, Department of Geomatics Engineering, Istanbul Technical University, Istanbul, Turkey.
Roh, S., Pettit, S., Harris, I., Beresford, A. (2015). The pre-positioning of warehouses at regional and local levels for a humanitarian relief organisation. International Journal of Production Economics, 170, 616–628.
Savaşır, K. (2008). Afet sonrası uygulanacak ve geçiciden kalıcıya dönüştürülecek konut tasarımları için Türkiye koşullarına uygun yapım sistemlerinin irdelenmesi. Doktora Tezi, Mimarlık Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
Şahin, S. (2017). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile bulanık ortamda afet yönetimi sisteminde geçici barınma alanları yer seçimi. Yüksek Lisans Tezi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Şahin, Y., Altın, F.G. (2016). Çadır kent yer seçimi problemi için bir atama modeli: Isparta örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16).
Şekkeli, Z. H. (2020). Afet ve acil durum lojistiği kapsamında acil durum toplanma merkezi seçiminde Ahp yöntemi: Kahramanmaraş On İki Şubat Belediyesinde bir uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 903-930.
Şen, B. (2021). Afet sonrası dağıtım problemi için bütünleşik bir çözüm yaklaşımı. Yüksek Lisans Tezi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
Temiz, H. (2018). Afet yönetiminde lojistik depo seçimi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Temur, G.T., Turgut, Y., Yılmaz, A., Arslan, Ş., Camcı, A. (2019). Deprem sonrası planlamaya yönelik lojistik ağ tasarımı: Ümraniye bölgesinde farklı deprem senaryoları için bir uygulama. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 25(1), 98–105.
Tercan, B. (2020). Afet Bölgelerinde Yeniden Yerleştirme ve İskân Politikaları: Doğubayazıt Depremi Örneği. Türk Deprem Araştırma Dergisi, 2(1), 76–91.
TUİK. (2021). 31 Aralık 2021 tarihli adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. Türkiye.
Türker, H.B. (2021). Uşak ilinin arazi örtüsü değişiminin Corıne verileri doğrultusunda incelenmesi. Turkish Journal of Forest Science, 5(2), 634-650.
Uzuner, E., Akıncıtürk, N. (2020). Deprem sonrası kentsel yayılma sürecine dair bir değerlendirme: Kocaeli/ Gölcük örneği”. Resilience, 4(1), 65–75.
Yalçıner Çal, D., Aydemir, E. (2018). Yerleşke İçi Acil Durum Toplanma Yerlerinin Belirlenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(3), 520–531.
URL-1: United Nations Office for Disaster Risk Reduction [UNISDR], 2016. Terminology-disaster [Online]. Available: http://preventionweb.net/english/professional/terminology/v.php?id=475
URL-2: AFAD, (2022, 25 Eylül). Türkiye deprem haritası [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.afad.gov.tr/turkiye-deprem-tehlike-haritasi