Aslı AKMAN YOZGAT, Neslihan ÖZBEK, Özlem AFACAN

Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Elementlerin İsimlerinin Doğrudan Öğretim Yöntemi Kullanılarak Öğretimi

Bu araştırmanın amacı hafif düzeyde zihinsel yetersizliğe sahip kaynaştırma doğrudan öğretim yönteminin etkililiğini incelemektir. Araştırma tek denekli araştırma modellerinden, denekler arası çoklu yoklama modeli ile desenlenmiştir. Araştırma deneklerini, Kırşehir ilinde 2015-2016 öğretim yılında iki farklı ortaokulun destek eğitim odasında uygulanmıştır. Bu araştırmaya ön koşul şartlarını sağlayan bir kız, üç erkek toplam dört hafif düzeyde zihinsel engelli öğrenci katılmıştır. Araştırmada dört denek için başlangıç, öğretim, genelleme ve izleme oturumları yetersizliğine uygun hazırlanan materyaller kullanılmış ve veriler ölçüt bağımlı değerlendirme testi ve çalışma kâğıtları kullanılarak toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler grafikle gösterilmiş ve grafikler niteliksel olarak yorumlanmıştır. Öğretimin 15 ve 30 gün sonunda düzenlenen izleme oturumlarının sonunda tüm deneklerin kalıcılıklarına devam ettiği belirlenmiştir. Araştırma sonuçları kaynaştırma öğrencilerine fen bilgisi öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkili olduğunu göstermektedir

Anahtar Kelimeler:

Fen Bilgisi Öğretimi Doğrudan Öğretim Yöntemi Destek Eğitim Periyodik Cetvel Çoklu Yoklama Modeli

Teaching of Names of Elements to Students Who Have Low Level of Mental Incompetence by Using Direct Teaching Method

The aim of this research is to examine the effectiveness of direct teaching in the teaching of the names of elements to inclusive students who have low level of mental incompetence. Multiple probe design with probe conditions across subjects which is among single subject research model was used in the study. The research was applied in a supportive education room in two different middle schools in Kırşehir city in 2015-2016 academic years. A total of four students who have low level of mental incompetence, two girls and two boys, who met the prerequisites for this research, are involved in the study. Initiation, teaching, generalization and follow-up sessions were organized for the four subjects in the study. During the teaching, the materials prepared according to the inadequacy of the students were used and the data were collected by using criterion-dependent assessment test and study papers. The data obtained from the study are shown graphically and the graphs are interpreted qualitatively. It was determined that at the end of the training sessions held at the end of 15 and 30 days of teaching all the subjects continued their permanence. The results of the study showed that direct teaching method to inclusive students is effective in science education.

Keywords:

Science Education Direct Teaching Method Supportive Education Periodic Table Multiple Probe,

PDF

___

Arpacık, Ö. (2014). Zihinsel engelli öğrencilere yönelik çoklu ortam materyallerinin geliştirme süreci ve kullanımının öğretmenlere ve öğrencilere etkisi. Yayımlanmış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Batu, S., Kırcaali-İftar, G. ve Uzuner, Y., (2004). Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırıldığı Bir Kız Meslek Lisesindeki Öğretmenlerin Kaynaştırmaya İlişkin Görüş ve Önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 33-50.
Blank, D., Fogarty, B., Wierzba, K. &Yore, N. (2000). Improving Social Skills Trough Cooperative Learning and Other Instructional Strategies. ERIC, ED: 43, 443-552.
Brolin,D. E.& Loyd,R. J. (2004). Career development and transition services. NJ: Pearson. Çapraz, C. (2016). Ortaokul özel alt sınıfta öğrenim gören zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere bazı maddelerin “katı, sıvı ve gaz” hallerinin doğrudan öğretim yöntemiyle öğretimi. Yayımlanmış Doktora Tezi , Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Carnine, D.W. , Silbert, J. & Kameenui, E.J. (2004). Direct Instruction Reading (4th edition). Upper Sadle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Cawley, J., Hayden, S., Cade, E. & Baker-Kroczynski, S. (2002). Including students with disabilities into the general education science classroom. Exceptional Children, 68, 423–435.
Çıkılı, D. (2016). Hafif derecede zihinsel yetersizliği olan öğrencilere fen konularının öğretiminde doğrudan öğretim ile şematik düzenleyiciyle öğretimin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Cooper, O.J., Heron, E. T. & Heward L.W. (1987). Applied behavior analysis. Ohio: Merrill Publishing Company.
Courtade, G.R., Spooner, F. & Browder, D.M. (2007). Review of studies with students with significant cognitive disabilities which link to science standards. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 32(1), 43-49.
Dağseven Emecen, D. (2008). Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere sosyal becerilerin kazandırılmasında doğrudan öğretim ve bilişsel süreç yaklaşımları ile yapılan öğretimin etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Daniel.G.E. (2003). Effects of cognitive strategy instruction on the mathematical problem solving of middle school students with learning disabilities. Unpublished Doctoral Dissertation, Ohio State Universty, Columbus.
Demir, R. (2008). Zihinsel engelli öğrencilere fen bilgisi dersinde sindirim konusu basamaklandırılmış öğretim yöntemiyle sunulmasının etkililiği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Dexter, D. D.& Hughes, C. A. (2011). Graphic organizers and students with Learning disabilities: a meta-analysis. Learning Disability Quarterly, 34 (1), 51-72.
Eliçin, Ö., Dağseven Emecan, D. ve Yıkmış, A. (2013). Zihin engelli çocuklara doğrudan öğretim yöntemiyle temel toplama işlemlerinin öğretiminde nokta belirleme tekniği kullanılarak yapılan öğretimin etkililiği. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37,118-136.
Englert, C.S. & Raphael, T. E. (1988). Constructing well-formed prose: Process, structure, and metacognitive Knowledge. Exceptional Children, 54(6), 513-520.
Englert, C.S., Raphael, T.E., Anderson, L.M., Gregg, S.L. & Anthony, H.M. (1989).
Exposition: Reading, writing, and the metacognitive of learning disabled students. Learning Disabilities Research, 5(1), 5-24.
Englert, C. S. & Mariage, T. V. (1991). Shared understandings: Structuring the writing experience through dialogue. Journal of Learning Disabilities, 24 (6), 330-342.
Graham, S. Schwartz, S., & MacArthur, C. (1993). Knowledge of writing and the composing process, attitude toward writing and self-efficacy for students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 26(4), 237-249.
Graham, S., Harris, K.R., MacArthur, C.A. & Schwartz, S. (1991). Writing and writing instruction for studentswith learning disabilities: Review of a research program. Learning Disability Quarterly, 14, 89-114.
Graham, S. & MacArthur, C. (1988). Improving learning disabled students' skills at revising essays produced on a word processor: Self-instructional strateg training. Journal of Special Education, 22, 133-152.
Hutchinson, N.L. (1993). Effects of cognitive strategy instruction on algebra problem solving of adolescents wity learning with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 16,34-63.
İlik, Ş. Ş. (2009). Hafif düzeyde öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerde doğrudan öğretim yönteminin fen ve teknoloji dersine ilişkin kavramların öğretiminde etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
İlik, Ş. ve Sarı, H. (2016). Assessing the effectiveness of direct instruction method in teaching students with learning disabilities about concepts of science and technology lesson. The Online Journal of New Horizons in Education, 6(1),31-41.
Jimenez, B.A., Lo, Y. & Saunders, A.F. (2014). The additive effects of scripted lessons plus guided notes on science quiz scores of students with intellectual disability and autism. The Journal of Special Education, 47(4), 231-244.
Kalkan, S. ve Özmen, E.R. (2013). A comparison of reading comprehension, reading rate and reading error performances of the students with mental retardation attending inclusive education and special education classes (The Sample of Çorum Province). International Online Journal of Educational Sciences, 5(1),174-187.
Karabulut, A. (2015). Anla ve Çöz! Stratejisi'nin Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilerin Matematik Problemi Çözme Becerisindeki Etkisinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kaya, G. (2016). Hafif Düzey Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Fen Bilimleri Dersinde “Canlı-Cansız” Kavramının Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretim Yönteminin Etkililiğinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Kıcaali-Iftar, G. ve Tekin, E. (1997). Tek denekli araştırma yöntemleri (1. basım). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel Eğitim. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Kırcaali-İftar, G. ve Uysal, A. (1999). Zihin özürlü öğrencilere özel eğitim danişmanliği araciliğiyla uygulanan resimli fişlerle okuma-yazma öğretiminin etkililiği. Özel Eğitim Dergisi, 2, 3-13.
Knight, V.F., Smith, B.R., Spooner, F. &Browder, D. (2012). Using explicit instruction to teach science descriptors to students with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42(3), 378-389.
Kozanoğlu Kocameşe, P. (2005). Zihin Engelli Çocukların Okul İçi Olumsuz Sosyal Davranışlarını Azaltmaya Yönelik Sosyal Beceri Eğitimi Programı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Madden, N. A. & Slavin R. E. (1983). Mainstreaming students with mild handicaps: Academic and social outcomes. Review of Educational Research, 53(4), 519-569.
Markussen, E. (2004). Special education: Does it help? A study of special education in Norwegian upper secondary schools. European Journal of Special Needs Education, 19, 33–48.
Mastropieri, M.A., Scruggs, T.E.& Magnusen, M. (1999). Activities-oriented science instruction for students with disabilities. Learning Disability Quarterly, 22, 240-249.
Mete, P. (2016). Ortaokul özel alt sınıfta öğrenim gören zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere bazı maddelerin “sert-yumuşak” özelliklerinin doğrudan öğretim yöntemiyle öğretimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Milli Eğitim Bakanlığı (1997). 573 Sayılı özel eğitim hakkında kanun hükmünde kararname. Resmi Gazete, 23011. Ankara: MEB
Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Resmi Gazete, 26184. Ankara: MEB
Milli Eğitim Bakanlığı (2008). Özel Eğitim Rehabilitasyon Merkezi Zihinsel Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, 286. Ankara: MEB
Milli Eğitim Bakanlığı (2016). Kaynaştırma /Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları Genelgesi (2017; 28) Resmi Gazete, 29871. Ankara: MEB
National Research Council. (1996). National Science Education Standards. Washington, DC: National Academy Press.
Özokçu, O. (2007). Birlikte Eğitim Ortamlarındaki Zihin Engelli Öğrencilere Sosyal Becerilerin Kazandırılmasında Doğrudan Öğretim Yönteminin Etkililiğinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Pınar Sazak E. & Merdan F. (2016). Grafik Düzenleyicilerin otizmli öğrencilere fen bilgisi kavramlarının öğretimindeki etkililiği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 111-131.
Salend, S. J. (1998). Effetive Mainstreaming: Creating inclusive classrooms. (3rd Edition). New Jersey: Merrill Prentice Hall.
Scruggs, T. E., Mastropieri, M. A. & Boon, R. (1998). Science education for students with disabilities: a review of recent research. Studies in Science Education. 32 (1), 21-44.
Shavers-Sublett, S. (2005). The performance of elementary special education students in inclusion and non-inclusion settings on norm referenced tests. Unpublished Doctoral Dissertation, Texas Sourthern University, ProQuest Information and Learning Company.
Spooner,F., Knight,V., Browder, D.M., Jimenez, B., DiBiase, W. (2011). Evatuating evidencebased practices in teaching Science content to students with severe developmental disabilities. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 36(1/2), 32-75.
Sucuoğlu B., ve Kargın, T. (2006). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları: Yaklaşımlar, Yöntemler, Teknikler. İstanbul: Morpa Yayınları.
Sucuoğlu, B. (2010). Zihin Engelliler ve Eğitimleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
Tawney, J., Gast, D. (1984). Single Subject Research İn Special Education. Columbus OH: Charles E. Merrill Publishing Company.
Tekin, E., (2000). Karşılaştırmalı Tek Denekli Araştırma Modeli. Özel Eğitim Dergisi,2 (4),1-12.
Tekin-İftar, E. (2012). Tek-Denekli Araştırmalar Ve Temel Kavramlar. Eğitim ve Davranış Bilimlerinde Tek-Denekli Araştırmalar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Tekin-İftar, E. ve Kırcaali-İftar, G. (2016). Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri. Ankara: Vize Yayın Dağıtım.
Topçu, E. ve Katılmış, A. (2013). Yarı zamanlı kaynaştırma eğitimi alan ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik düşünceleri. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 48-81.
Türer, H. (2010). Zihinsel engelli öğrencilere teşekkür etme ve özür dileme becerilerinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
U.S. Department of Education. (2004). Individuals with Disabilities Education Improvement Act of 2004 (IDEIA). Retrieved February 9, 2018, from http://idea.ed.gov/.
U.S. Department of Education. (2001). The No Child Left Behind Act (NCLB). Retrieved February 9, 2018, from http://www2.ed.gov/policy/elsec/guid/states/index.html.
Ünsal, Y., Güneş, B. ve Ergin, İ. (2001). Yükseköğretim öğrencilerinin temel astronomi konularındaki bilgi düzeylerinin tespitine yönelik bir araştırma. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 47-60.
Wong, B. Y. L., Wong, R. & Blenkinsop, J. (1989). Cognitive and metacognitive aspects of learning disabled adolescents' composing problems. Learning Disability Quarterly, 12, 300-322.
Woodward, J. (1994). The role of models in secondary science instruction. Remedial and Special Education, 15, 94-104.
Yılmaz, E. ve Batu, E.S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268.