Toplumsal Belleğe Felsefi ve Edebi Yaklaşımlar: Nikos Kazancakis Örneği

Toplumsal bellek, toplumun geçmişinin yansıdığı tarihinden diline, dinine, müziklerine, yeme içme alışkanlıklarına, gündelik yaşayışlarına, edebiyatına kadar maddi ve manevi öğeleri kapsayan çok unsurlu bir bileşkeyi ifade eden bir terimdir. Durkheim’ın felsefe ve sosyoloji arasında gördüğü öznellik ve toplumsallık gerilimiyle tematikleşen bu kavram, son on yılda psikoloji, tarih, siyaset bilimi, sosyoloji ve felsefe alanlarının önemli gündemlerinden biri haline gelmiştir. “Toplum olarak neyi, nasıl ve neden hatırlıyoruz?” sorularını her bir alan kendi amaç ve sistematiğine göre analiz etmiştir. Bu çalışmanın amacı da toplumsal belleğin conatus kavramı varlıkta sebat açısından felsefi bir analizini yapmak ve edebiyatın toplumsal belleğe etkilerini eserlerinin ana değerlendirmektir. Felsefe, edebiyat ve toplumsal bellek etkileşimlerinin Kazancakis yadsımadan kendi medeniyetine içsel bir sorumluluk hisseden ama Öteki’ni de düşmanlaştırmayan bir belleğin etik ve estetik yönlerini ortaya koymaktır

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Bellek Edebiyat Felsefe Conatus Kazancakis

Philosophical and Literary Approaches to Collective Memory: Example of Nikos Kazantzakis

Collective memory is an umbrella term referring to the multicomponent resultant encompassing material and nonmaterial elements such as history, language, religion, music, eating and drinking habits, daily lives, and literature, on which the history of a society is reflected. This concept, which is thematized by Durkheim's observation of subjectivity-collectivism tension between philosophy and sociology, has become one of the most important agendas of psychology, political sciences, sociology, and philosophy fields in the last decade. "What, how, and why do we remember as a society?" Every field analysed these questions in compliance with their own objectives and systematics. This study's purpose is to analyse collective memory philosophically in terms of conatus, and to evaluate literature's effects on collective memory within the context of Nikos Kazantzakis whose works adopt memory as the main material. The aim of analyzing the interactions of philosophy, literature and collective memory through Kazantzakis is to reveal the ethical and aesthetic aspects of a memory that does not deny its locality and its feeling of inner responsibility towards its own civilization without hosting the Other as its enemy.

Keywords:

Collective Memory Literature Philosophy Conatus Kazantzakis,

PDF

___

Assman, J. (1995). Collective memory and cultural identity. New German Critique. Culturalm History/Cultural Studies, 65, 125-133.
Bergson, H. (1991). Matter and Memory. New York: Zeno Books.
Budak, S. (2003). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
Depeli, G. (2010). Görsellik ve kültürel bellek ilişkisi: göçmenin evi. Kültür ve İletişim, 13 (2), 39.
Durkheim, E. (1995). The Elementary Forms of Religious Life, New York: The Free Press.
Erll, A. & Rigney, A. (2006). Literature and the production of cultural memory. European Journal Of English Studies 10 (2). 111-115. Günay, A. (2016). Bellek ve edebiyat. Deliler Teknesi, 58.
Halbwachs, M. (2007). Kolektif bellek ve zaman. (Ş.Demirkol, çev.). Cogito (50), 55-76.
________ (1992). On Collective Memory. Chicago: The University of Chicago Press.
Hirst, W. & Manier, D. (2008). Towards a psychology of collective memory. Memory, Psychology Press, 183-200.
Jedlowski, P. (2001). Memory and sociology: themes and issues. Time and Society 10 (1), 29–44.
Kazancakis, N. (1969). Allah’ın Fukarası. (S. Serim, çev.). İstanbul: Habora Kitabevi.
________ (2009). El Greco’ya Mektuplar. (A. Angın, çev.). İstanbul: Can Yayınları.
________ (2011). Zorba. (A. Angın). İstanbul: Can Yayınları.
________ (2014). Yeniden Çarmıha Gerilen İsa. (T. Tanyol, çev.). İstanbul: Can Yayınları.
Kundakçı, D. (2016). Max Weber. İstanbul: Say Yayınları.
Mannheim, K. (1952). The problem of generations. Karl Mannheim: Essays, Ed. Paul
Kecskemeti Routledge, 276-322. Mengüşoğlu, T. (2015). İnsan Felsefesi. Ankara: Doğu Batı.
Olick, J. K. (1999). Collective memory: the two cultures. Sociological Theory 17 (3), 333-348.
Schudson, M. (2007). Kolektif bellekte çarpıtma dinamikleri. (B. Kovulmaz, çev.). Cogito (50), 200.
Spinoza, B. (2011). Etika. (H. Z. Ülken, çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Susam, A. (2015). Toplumsal Bellek ve Sinema, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.