Millet Bahçelerinin Çeşitli Boyutları: Jane Jacobs Bu Projeye Ne Derdi?

Toplum olarak ağaçlara bakış açımızla ilgili ayrışmış durumda olduğumuz ileri sürülebilir. Bir yanda doğal ekosistemlerin savunucuları, öte yanda ağacı değersiz bir engel olarak gören bir bakış açısı var. Bu toplumsal bağlamda, 2018’den bu yana kentlerimizin gündeminde olan millet bahçeleri projesi özellikle büyük kentlerdeki açık-yeşil alan gereksinimi düşünüldüğünde olumlu bir girişim gibi gözükse de, bu projenin tam olarak irdelenmesi gereken birçok boyutu söz konusudur. Bu yazıda millet bahçeleri konusu şimdiye kadar yapılmış araştırmalara dayanarak, ekolojik, ekonomik, siyasal, simgesel-ideolojik ve toplumsal-kültürel boyutlarıyla değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmenin ardından, Jane Jacobs’un Büyük Amerikan Kentlerinin Ölümü ve Yaşamı eserindeki özellikle, mahalle parklarına ilişkin çözümlemelerinden yararlanarak, konunun planlama boyutu tartışılmaktadır. Bu çalışmada “Millet bahçelerine Jane Jacobs ne derdi?” sorusuna Jacobs’un adı geçen kitabından esinli yorum ve değerlendirmeler yoluyla bir yanıt aranmaktadır. Böylelikle, Türkiye kentlerinin gündemindeki millet bahçeleri konusu Jacobs’un geleneksel kentsel planlama anlayışı karşısında benimsediği aynı analitik tutumla sorunsallaştırılmaktadır.

Various aspects of public gardens: What would Jane Jacobs say for this project?

It can be argued that as a society, we are in a divided situation with respect to our outlook on trees. On the one hand, there are the supporters of natural ecosystem, and on the other, a viewpoint that sees the tree as a worthless obstacle. In this societal context, although the public garden project that has been on the agenda of our cities since 2018 appears to be a positive attempt, considering the open and green space need in particularly large cities, this project has multiple aspects that should be examined thoroughly. In this paper, the topic of public gardens is evaluated based on previous research with its ecological, economic, political, symbolic- ideological, and socio-cultural dimensions. Following this evaluation, the topic’s planning dimension is discussed by drawing on Jane Jacobs’ analyses, particularly regarding neighbourhood parks in her work, The Death and Life of Great American Cities. In this study, an answer to the question of “What would Jane Jacobs say for the public gardens?” is searched for through interpretations and evaluations, inspired by Jacobs’ aforementioned book. In this way, the topic of public gardens on the Turkish cities’ agenda is problematized with the same analytical attitude that Jacobs adopted against the traditional urban planning understanding.

PDF

___

Arı, İ. (2020, 21 Mayıs). Millet bahçeleri rant projelerine yeşillik oldu. www. birgun.net
Bildircin, M. M. (2020, 16 Aralık). AKP’li belediyeler kıraathanelere çalıştı. www.birgun.net
Birol, S. Ş. ve Aydın, E. (2019). Açık Alan Rekreasyonunda Kent Merkezlerine Yenilikçi Bir Yaklaşım: Millet Bahçeleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (66), 489–497. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3600
Ceylan, S. ve Bulut, İ. (2019). Salda Gölü özel çevre koruma bölgesinde turizm baskısı, koruma ve sürdürülebilirlik. Türk Coğrafya Dergisi, 73, 79–89.
Çolak, Y. (2020, 22 Aralık). Salda’ya yerleştirilen ahşap üniteler tepkiye neden oldu: Millet bahçesinin ilk adımı. www.birgun.net
Ecevit, B. (2020, 23 Aralık). Salda Gölü çevresinde Millet Bahçesi çalışmasında sona gelindi. www.cumhuriyet.com.tr
Ekinci, Z. ve Sağlam, H. (2016). Meanings and social roles of the republic period urban parks in Ankara. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 216, 610–621. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.12.038
Evsen, O. (2020, 26 Nisan). Millet bahçeleri değil rant bahçeleri. www.birgun. net
Gökdemir, E. (2019, 6 Eylül). Bomonti Bira Fabrikası Hafızamızdan Silinmeyecek. m.bianet.org/biamag
Gölönü, B. (2020). From graveyards to the “people’s gardens”: The making of public leisure space in Istanbul. D. Özkan ve G. Baykal Büyüksaraç (Ed.), Commoning the City: Empirical Perspectives on Urban Ecology, Economics and Ethics içinde (s. 104–122). Oxon, OX ve New York, NY: Routledge.
Jacobs, J. (2017). Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü ve Yaşamı [The Death and Life of Great American Cities] (3. Baskı). Bülent Doğan (Çev.). İstanbul: Metis. (İlk baskı 1961).
Kaştaş Uzun, İ. ve Şenol, F. (2020). Türkiye’deki Kamusal Yeşil Alanların Tarihsel Gelişimi ve Yeni “Millet Bahçeleri”. Art-Sanat, 14, 211–240. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0009
Kepenek, Y. (2020, 6 Aralık). Fındıklı kanıtları. www.birgun.net
Kırmızı, M. (2011). Taksim Republican Square: a field study on socio-economic, form, use and meaning dimensions. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Millet bahçelerinin maliyeti 7 bakanlığın bütçesini solladı. (2020, 14 Aralık). www.cumhuriyet.com.tr
Yıldırım, M. ve Gül. F. (2020). Kentsel Ortak Kullanım Alanlarına Bir Örnek: Samsun Millet Bahçesi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 125–141.