Türkiye Kentlerinin Sürdürülebilir Yaşam Kalitesi Temel Bileşenlerinde Dağılımı ve Kümelenmesi

Bu makale, Türkiye Düzey-3 bölgelerindeki yaşam kalitesini, nesnel ve öznel ölçütleri kullanarak, mekânsal boyutuyla değerlendirmeyi, böylece sosyo-ekonomik kalkınma ve kentleşme politikalarına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Ekonomistlerin ve coğrafyacıların kentlerde yaşam kalitesinin ölçülmesiyle ilgili tartışmalarını bölgesel gelişme ve sürdürülebilirlik bağlamına taşıyan çalışma, temel bileşen ve k-ortalamalar kümelenme analizlerini kullanmıştır. Bulgulara göre, Türkiye kentlerindeki yaşam kalitesi beş bileşende ayrışırken, “Yaşam Standartları Yüksek”ve “Mutlu, Sağlıklı ve Güvenli”kentleşme bileşenleri temel ayırt edici niteliktedir. Başka bir deyişle, ekonomik, fiziki ve sosyal altyapı yatırımlarının fazla olması, her zaman mutluluk ve memnuniyet getirmemektedir. Bu bileşenlerle yapılan kümelenme analizinde dört kent kümesi bulunmuştur. Yaşam standartları en yüksek ve nispeten mutlu Küme-2 kentleri, ülkenin batısındaki büyükşehirler ve yakınlarındaki farklı büyüklükteki kentlerden oluşmaktadır. Bunların çevresindeki Kume-3 kentleri, Türkiye’nin en mutlu ve iyi-olma-halini en fazla sağlayan orta-küçük ölçekli kentlerdir. Yaşam standartları orta düzeyde olmasına rağmen, en mutsuz olan Küme-1 kentleri, çoğunlukla ülkenin doğu ve güneydoğu bölgelerindeki büyük şehirlerdir. Genelde nesnel yaşam kalitesi düşük seviyede olmasına rağmen daha mutlu Küme-4 kentleriyle komşudurlar. Bu sonuçlar, yaşam standartlarının büyük şehirlerde merkezileşme ve çevrelerine olumlu yayılma etkisine karşın, öznel yaşam kalitesinin merkez-kaç etkisini göstermektedir. Büyük şehirler, kentleşmenin olumlu etkileri kadar negatif dışsallıklarını da deneyimledikleri için, öznel değerler buralarda düşmekte komşularında ve uzaklaştıkça artmaktadır. Ancak, doğu ve güneydoğu bölgelerinde, olumlu etkiler azalırken dışsallıkların artması, güvenlik sorunuyla da ilgili görünmektedir.

Distribution and Clustering of Turkish Cities on the Principle Components of Sustainable Quality of Life

This article aimed to evaluate the quality of life across the NUTS- 3 regions in Turkey with spatial aspects regarding objective and subjective indicators so that to contribute into socio-economic development and urbanization policies. Bringing the discussion of economists and geographers in measuring urban quality of life into regional development and sustainability context, this study applied principal component and k-means cluster analysis. Accordingly, five components constitute urban life quality in Turkey. Most distinguishing components are urbanization with “Higher Life Standards” and urbanization as “Happy, Healthy and Secure”. That is, more economic, physical and social infrastructure investments seem always not to provide happiness and satisfaction. Based on these components, the cluster analysis revealed four city clusters. Cluster-2, which encompass greater cities and their neighbors with various scales in western Turkey, has the highest life standards and obtains intermediately happy residents. Surrounding them, Cluster-3 includes medium-small scale cities, which are the happiest cities that satisfy well-being utmost. Despite medium-level life standards, Cluster-1 possesses unhappiest cities mostly in eastern and southeastern regions with greater population. In the same region, Cluster-4 cities are happier in spite of their lower level objective qualities. Based on results, higher objective life quality in greater cities addresses centralization and spillover effects, while lower subjective quality tends to be centrifugal. As greater cities experience both positive and negative influences of urbanization, the subjective evaluations decline in contrast to neighboring and more distant cities. Moreover, cities of eastern and southeastern regions seem to experience less positives and more externalities, which might be due to security problems.

PDF

___

Abdallah, S., Mahony, S., Marks, N., Michaelson, J., Seaford, C., Stoll, L., & Thompson, S. (2011). Measuring our progress: The power of well-being. The New Economics Foundation (nef ).
Adler, A., & Seligman, M. E. (2016). Using wellbeing for public policy: Theory, measurement, and recommendations. International journal of wellbeing, 6(1), 1-35. doi:http://dx.doi.org/10.5502/ijw.v6i1.429
Akgiş, Ö. (2015). Bir refah göstergesi olarak Türkiye’de mutluluğun mekânsal dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi(65), 69-76.
Akın, H. B., & Şentürk, E. (2012). Bireylerin mutluluk düzeylerinin ordinal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi-analysing levels of happiness of individuals with ordinal logistic analysis. Öneri Dergisi, 10(37), 183-193.
Anderson, B. (2004). Information Society Technologies and Quality of Life-A Literature review and a Tool for Thought. Chimera working paper, 9.
Arı, E., & Hüyüktepe, B. (2019). Sosyo-ekonomik göstergeler için çok değişkenli veri analizi: Türkiye için ampirik bir uygulama.
Aşıcı, A. A., & Eren, K. A. (2016). How Can Economic Growth Contribute More to the Well-Being? The Case of Turkey Between 2004-2014.
Aşıcı, A. A., Eren, K. A., & Acar, U. (2017). TÜrkiye Mutluluk Atlası. Atay, B. (2012). Happiness in East Europe in comparison with Turkey. (Msc Thesis), İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Aydın, B., & Ertürk, N. (2017). Türkiye’de Yaşam Memnuniyeti Endeksi Çerçevesinde Bölgesel Karşılaştırmalar. Politik Ekonomik Kuram, 1(2), 118-141.
Bache, I., & Scott, K. (2017). Politics and wellbeing. Retrieved from www. sheffield.ac.uk/cwipp/working-papers
Ballas, D., & Tranmer, M. (2012). Happy People or Happy Places? A Multilevel Modeling Approach to the Analysis of Happiness and Well-Being. International Regional Science Review, 35(1), 70-102. doi:10.1177/0160017611403737
Berry, B. J., & Okulicz-Kozaryn, A. (2009). Dissatisfaction with city life: A new look at some old questions. Cities, 26(3), 117-124. doi:10.1016/j. cities.2009.01.005
Beşel, F. (2015). 2013 yılı yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarının il bazlı ekonomik, sosyal ve siyasi analizi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 227-236.
BMGP. (2018). Human Development Indices and Indicators: 2018 Statistical Update. Briefing note for countries on the 2018 Statistical Update. Turkey. Retrieved from http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/ country-notes/TUR.pdf
Bozkuş, S., Çevik, E., & Üçdoğruk, Ş. (2006). Subjektif Refah ve Mutluluk Düzeyine Etki Eden Faktörlerin Sıralı Logit Modeli ile Modellenmesi: Türkiye Örneği. İstatistik Araştırma Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 93-116.
Brereton, F., Clinch, J. P., & Ferreira, S. (2008). Happiness, geography and the environment. Ecological Economics, 65(2), 386-396. doi:10.1016/j. ecolecon.2007.07.008
Bulut, H. (2019). Türkiye'deki İllerin Yaşam Endekslerine Göre Kümelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 74-82. doi:10.19113/sdufenbed.444143
Bülbül, Ş., & Gıray, S. (2011). Sosyodemografik Özellikler ile Mutluluk Algısı Arasındaki İlişki Yapısının Analizi. Ege Academic Review, 11.
Camagni, R., & Capello, R. (2015). Second-rank city dynamics: Theoretical interpretations behind their growth potentials: Taylor & Francis.
Camagni, R., Capello, R., & Caragliu, A. (2015). The rise of second-rank cities: what role for agglomeration economies? European Planning Studies, 23(6), 1069-1089.
Camagni, R., Capello, R., & Nijkamp, P. (1998). Towards sustainable city policy: an economy-environment technology nexus. Ecological Economics, 24(1), 103-118.
Campbell, A., Converse, P. E., & Rodgers, W. L. (1976). The quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions: Russell Sage Foundation
Celebioglu, F., & Dall’erba, S. (2010). Spatial disparities across the regions of Turkey: an exploratory spatial data analysis. The Annals of Regional Science, 45(2), 379-400.
Chen, J., Davis, D. S., Wu, K., & Dai, H. (2015). Life satisfaction in urbanizing China: The effect of city size and pathways to urban residency. Cities, 49, 88-97. doi:10.1016/j.cities.2015.07.011
Chiu, R. (2003). 12 Social sustainability, sustainable development and housing development Housing and social change: East-west perspectives (Vol. 221): Routledge.
Coates, D., Anand, P., & Norris, M. (2015). Housing, happiness and capabilities: A summary of the international evidence and models. Retrieved from
Costanza, R., Fisher, B., Ali, S., Beer, C., Bond, L., Boumans, R., Farley, J. (2007). Quality of life: An approach integrating opportunities, human needs, and subjective well-being. Ecological Economics, 61(2), 267-276. doi:10.1016/j.ecolecon.2006.02.023
Cummins, R. A. (1996). The domains of life satisfaction: An attempt to order chaos. Social Indicators Research, 38(3), 303-328.
Cummins, R. A., Eckersley, R., Pallant, J., Van Vugt, J., & Misajon, R. (2003). Developing a national index of subjective wellbeing: The Australian Unity Wellbeing Index. Social Indicators Research, 64(2), 159-190.
Çakmak, Z., Uzgören, N., & Keçek, G. (2005). Kümeleme Analizi Teknikleri ile İllerin Kültürel Yapılarına Göre Sınıflandırılması ve Değişimlerinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(12).
Çamur, K. C., & Gümüş, Ö. (2005). İstatistiki bölge birimleri (NUTS Sistemi). Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir, 181-196.
Çetin, I., & Sevüktekin, M. (2016). Türkiye'de Gelişmişlik Düzeyi Farklılıklarının Analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 39-61.
Çevik, S., & Taşar, M. O. (2016). Urban-rural differences in subjective wellbeing: Turkey. Ann. Warsaw Univ. Life Sci. – SGGW, Horticult. Landsc. Architect., 37, 23-39.
Dağdemir, Ö., & Acaroğlu, H. (2011). Türkiye’de Bölgesel Gelir Dağılımının İller Düzeyinde Analizi: 1990-2006.
Dal, S., & Sevüktekin, M. (2018). Türkiye’de Öznel İyi Oluş’un Yaşam Alanları Yaklaşımı ile Ölçülmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 433-446. doi:10.18092/ulikidince.351465
Davino, C., Dolce, P., Taralli, S., & Vinzi, V. E. (2016). A Quantile Composite- Indicator Approach for the Measurement of Equitable and Sustainable Well-Being: A Case Study of the Italian Provinces. Social Indicators Research, 1-31.
Dinçer, B., Özaslan, M., & Kavasoğlu, T. (2003). İllerin ve bölgelerin sosyoekonomik
gelişmişlik sıralaması araştırması (2003): TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı.
Dolan, P., Layard, R., & Metcalfe, R. (2012). Measuring subjective well-being for public policy. Journal of social policy, 41(2), 409-427. doi:10.1017/ S0047279411000833
Dolan, P., Peasgood, T., & White, M. (2006). Review of research on the influences on personal well-being and application to policy making. Retrieved from
Dolan, P., Peasgood, T., & White, M. (2008). Do we really know what makes us happy? A review of the economic literature on the factors associated with subjective well-being. Journal of Economic Psychology, 29(1), 94- 122. doi:10.1016/j.joep.2007.09.001
Dolan, P., & White, M. P. (2007). How can measures of subjective well-being be used to inform public policy? Perspectives on psychological science, 2(1), 71-85.
Dumludag, D. (2013). Life satisfaction and income comparison effects in Turkey. Social Indicators Research, 114(3), 1199-1210. doi:10.1007/ s11205-012-0197-3
Dumludag, D., Gokdemir, O., & Giray, S. (2016). Income comparison, collectivism and life satisfaction in Turkey. Quality & Quantity, 50(3), 955- 980. doi:10.1007/s11135-015-0185-1
Dunlop, S., Davies, S., & Swales, K. (2016). Metropolitan misery: why do Scots live in ‘bad places to live’? Regional Studies, Regional Science, 3(1), 379-398. doi:10.1080/21681376.2016.1209981
Duyar, İ. (1988). Kalkınma Planlaması Bölgesel Planlama ve Eğitim Planlaması İlişkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1), 517-543.
Easterlin, R. A., Angelescu, L., & Zweig, J. S. (2011). The impact of modern economic growth on urban–rural differences in subjective wellbeing. World development, 39(12), 2187-2198. doi:10.1016/j.worlddev. 2011.04.015
Ekins, P., Dresner, S., & Dahlström, K. (2008). The four-capital method of sustainable development evaluation. European Environment, 18(2), 63-80.
Eralp, A. (2017). Appearance of Economic Growth and Development in Turkey: Regional Comparisons. Proceeding book.
Eraydın, A. (1981). İmalar Sanayi Sektörleri Arasındaki İlişkilerin Ekonomik ve Mekansal Nitelikleri. Ankara: DPT.
Eren, K. A., & Aşıcı, A. A. (2017). The determinants of happiness in Turkey: Evidence from city-level data. Journal of Happiness Studies, 18(3), 647- 669.
Eren, K. A., & Aşıcı, A. A. (2018). Subjective well-being in an era of relentless growth: The case of turkey between 2004 and 2014. Journal of Happiness Studies, 19(5), 1347-1371.
Fitoussi, J.-P., Sen, A., & Stiglitz, J. E. (2009). Report by the commission on the measurement of economic performance and social progress.
Freeman, C. G., Gray, F., & Novacevski, M. (2016). It isn't just about how liveable cities are, its about how much we love them. Retrieved from https:// www.weforum.org/agenda/2016/11/forget-liveability-cities-should-bethinking- about-loveability/
Greenley, J. R., Greenberg, J. S., & Brown, R. (1997). Measuring quality of life: A new and practical survey instrument. Social work, 42(3), 244-254.
Güneş, B., Taş, İ., & Acar, S. (2018). Türkiye’de İllerin Mutluluğu.
Gürsakal, S., & Öngen, K. B. (2008). 2007 Yaşam Memnuniyeti Anketinin İstatistiksel Yöntemler İle Analizi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXVII(1), 1-14.
Güven, A. (2007). Türkiye’de İller Arası Gelir Eşitsizliğinde Teşvik Politikasının Rolü: Bir Ayrıştırma Analizi. Akdeniz University Faculty of Economics & Administrative Sciences Faculty Journal/Akdeniz Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 7(14).
Hirschman, A. O. (1958). The Strategy of Economic Development. New Haven CT: Yale University Press.
Jovovic, R., Draskovic, M., Delibasic, M., & Jovovic, M. (2017). The concept of sustainable regional development–institutional aspects, policies and prospects. Journal of International Studies, 10(1), 255-266.
Kahyaoğlu, O. (2008). Yaşam memnuniyeti ve yaşam memnuniyetini etkileyen değişkenler ile ekonometrik uygulama: Türkiye örneği. (MSc MSc Thesis), Dokuz Eylül Üniversityesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Kangal, A. (2013). Mutluluk üzerine kavramsal bir değerlendirme ve Türk hanehalki için bazi sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 214-233.
Karaalp, H. S., & Erdal, F. (2012). Sanayileşmenin Bölgesel Yığılması ve Komşu İllerin Büyümesi Gelir Farklılıklarını Artırır mı? Türkiye için Bir Beta Yakınsama Analizi. Ege Akademik Bakış, 12(4), 475-486.
Karakaş, E., & Akgiş, Ö. (2017). The Assessment of Subjective Well-Being Map of Turkey.
Lenzi, C., & Perucca, G. (2016a). Are urbanized areas source of life satisfaction? Evidence from EU regions. Papers in Regional Science, http://onlinelibrary. wiley.com/doi/10.1111/pirs.12232/full. doi:10.1111/pirs.12232
Lenzi, C., & Perucca, G. (2016b). Life satisfaction across cities: evidence from Romania. The Journal of Development Studies, 52(7), 1062-1077. doi:10.1080/00220388.2015.1113265
Lu, C., Schellenberg, G., Hou, F., & Helliwell, J. F. (2015). How's Life in the City?: Life Satisfaction Across Census Metropolitan Areas and Economic Regions in Canada: Statistics Canada= Statistique Canada.
Morrison, P. S. (2007). Subjective wellbeing and the city. Social Policy Journal of New Zealand, 31, 74.
Morrison, P. S. (2011). Local expressions of subjective well-being: The New Zealand experience. Regional Studies, 45(8), 1039-1058. doi:10.1080/00343401003792476
Morrison, P. S., & Weckroth, M. (2018). Human values, subjective well-being and the metropolitan region. Regional Studies, 52(3), 325-337.
Mulligan, G. F., & Carruthers, J. I. (2011). Amenities, quality of life, and regional development Investigating quality of urban life (pp. 107-133): Springer.
Myrdal, G. (1957). Economic Theory and Underdeveloped Regions. London: Buckworth.
Newman, P. W. (1999). Sustainability and cities: extending the metabolism model. Landscape and urban planning, 44(4), 219-226.
Noll, H.-H. (2002). Towards a European system of social indicators: Theoretical framework and system architecture. Social Indicators Research, 58(1-3), 47-87.
OECD. (2007). Competitiveness, Liveability and Strategic Vision. Retrieved from Paris:
OECD. (2014). How's Life in Your Region?: Measuring Regional and Local Well-being for Policy Making. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) Publishing.
OECD. (2015). How's Life? 2015: Measuring Well-Being. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD).
OECD. (2016). Regional Well-Being User-Guide, Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD).
Okulicz-Kozaryn, A. (2013). City life: Rankings (livability) versus perceptions (satisfaction). Social Indicators Research, 110(2), 433-451.
Okulicz-Kozaryn, A., & Valente, R. R. (2017). Livability and Subjective Well- Being Across European Cities. Applied research in quality of life, 1-24. doi:10.1007/s11482-017-9587-7
Ozaslan, M., Dincer, B., & Ozgur, H. (2006). Regional disparities and territorial indicators in Turkey: Socio-economic development index (sedi).
Öndes, H. (2019). Türkiye’de Mutluluk Düzeyini Etkileyen Faktörler: Mekânsal Ekonometri Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1039-1064.
Önemli, M. B., & Aydiner-Avsar, N. (2016). Türkiye'de yasam memnuniyetine iliskin mekansal bir esitsizlik analizi. METU Studies in Development, 43(2), 607.
Özarı, Ç., & Eren, Ö. (2018). İllerin Yaşam Endeksi Göstergelerinin Çok Boyutlu Ölçekleme ve K-ortalamalar Kümeleme Yöntemi ile Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 303-313.
Özdemir, A. İ., & Altıparmak, A. (2005). Sosyo-ekonomik göstergeler açısından illerin gelişmişlik düzeyinin karşılaştırmalı analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 97-110.
Perroux, F. (1950). Economic space: theory and applications. The quarterly journal of economics, 64(1), 89-104.
Rahime, B. K., & Keser, İ. K. (2019). Türkiye’deki İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi ve Yerel Seçim Oy Dağılımlarının Karşılaştırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(1), 25-52.
Raszkowski, A., & Bartniczak, B. (2018). Towards sustainable regional development: economy, society, environment, good governance based on the example of Polish regions. Transform. Bus. Econ, 17, 225-245.
Sakarya, A., & İbişoğlu, Ç. (2015). Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksinin Coğrafi Ağırlıklı Regresyon Modeli ile Analizi. Marmara Coğrafya Dergisi(32), 211-238.
Schuessler, K. F., & Fisher, G. A. (1985). Quality of life research and sociology. Annual review of sociology, 11(1), 129-149.
Scott, A., & Storper, M. (2003). Regions, globalization, development. Regional Studies, 37(6-7), 579-593.
Selim, S. (2008). Türkiye’de bireysel mutluluk kaynağı olan değerler üzerine bir analiz: Multinomial logit model [An analysis on the values of indivi-dual happiness sources in Turkey: Multinomial logit model]. Journal of Çukurova University Institue of Social Sciences, 3(17), 345-358.
Servet, O. (2017). Mutluluğun Türkiye’deki belirleyenlerinin zaman içinde değişimi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(35), 16-42.
Shucksmith, M., Cameron, S., Merridew, T., & Pichler, F. (2009). Urban–rural differences in quality of life across the European Union. Regional Studies, 43(10), 1275-1289. doi:10.1080/00343400802378750
Stevenson, B., & Wolfers, J. (2008). Economic growth and subjective wellbeing: reassessing the Easterlin paradox. Retrieved from
TCKB. (2013). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011) [Survey of Socio-Economic Development Ranking of Provinces and Regions SEGE-2011]. Retrieved from Ankara:
Tekeli, İ. (2018). İzmir için Demokratik Bir Belediyecilik Modeli Önerisi. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
Tekeli, İ., Güler, Ç., Vaizoğlu, S., Algan, N., & Kaya Dündar, A. (2010). Yaşam Kalitesi Göstergeleri: Türkiye için Bir Veri Sistemi Önerisi. Retrieved from Ankara:
Termine, C. (2016). Subjective well-being as a component of social sustainability: assessment and evaluation in the context of China's urban development. Università Ca'Foscari Venezia.
Tomaney, J. (2017). Region and place III: Well-being. Progress in Human Geography, 41(1), 99-107.
TUİK. (2013a). Yaşam Memnuniyeti Araştırması. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
TUİK. (2013b). Adrese Dayalı Nüfus Sayımı (ADNS), http://www.tuik.gov.tr
TUİK (2013c). İstatistiksel Tablolar, Ulusal Hesaplar: İllere göre kişi başı Gayri Safi Milli Hasıla (2004-2014), http://www.tuik.gov.tr
TUİK. (2017). Sağlık İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. http://www.tuik.gov.tr
Uysal, F. N., Ersöz, T., & Ersöz, F. (2017). Türkiye’deki İllerin Yaşam Endeksinin Çok Değişkenli İstatistik Yöntemlerle İncelenmesi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 9(1), 49-65.
Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G., & De Hollander, A. (2003). Urban environmental quality and human well-being: towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and urban planning, 65(1), 5-18.
Veenhoven, R. (1994). How satisfying is rural life? Fact and value (3884882961). Retrieved from Bonn, Germany:
Veenhoven, R. (1996). Happy life-expectancy. Social Indicators Research, 39(1), 1-58.
Veenhoven, R. (2000). The four qualities of life. Journal of Happiness Studies, 1(1), 1-39.
Veenhoven, R., & Ehrhardt, J. (1995). The cross-national pattern of happiness: Test of predictions implied in three theories of happiness. Social Indicators Research, 34(1), 33-68.
Weckroth, M. (2017). Geographies of wellbeing and development: Empirical analyses on the relationship between objective and subjective measures of wellbeing in Europe. (PhD Dissertation), Unigrafia Helsinki.
Yamanoğlu, K. K. (2008). Türkiye’de Sosyo-Ekonomik Faktörlerin İller Arası Yakınsama Üzerine Etkileri. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya, 1(1), 33-49.