Gülay KAYADİBİ, Esin Özlem AKTUĞLU AKTAN

İstanbul Anadolu Yakası D-100 Karayolu Üzerindeki Alışveriş Merkezlerinin Trafiğe Etkisi

Dünya’da ve Türkiye’de alışveriş merkezlerinin toplam cirosunun sürekli artması ve sahip oldukları işlevlerin çeşitlenmesi ile farklı yapıda ve büyüklükte alışveriş merkezleri ortaya çıkmaktadır. Bu alışveriş merkezleri, genellikle genişleme potansiyeli, ulaşılabilirliği ve çekim gücü yüksek olan karayolu kenarlarında ve kavşak noktalarında yer seçmektedir. Ancak alışveriş merkezleri, geniş otopark imkanları ile taşıt odaklı tasarlanan kullanımlardır. Bu nedenle alışveriş merkezleri, kentin ana ulaşım akslarında trafiği olumsuz etkileyen kullanımlara dönüşmektedir. Bu bağlamda araştırma, “alışveriş merkezleri, ana ulaşım güzergahlarındaki trafik yoğunluğunu arttırmaktadır” hipotezi üzerine oluşturulmuştur. Bu çalışmanın amacı, ana ulaşım koridoru üzerindeki alışveriş merkezlerinin güzergâha olan etkisini ortaya koymaktır. Bunu yaparken “İBB Yol Gösteren” uygulaması ile alışveriş merkezleri çevresindeki trafik yoğunluğu gözlemlenmiştir. Alışveriş merkezlerinin konumu, türü ve perakende yapısı ile trafik yoğunluğu arasındaki ilişkiyi irdelemek amacıyla matris hazırlanmıştır. “Manuel trafik sayımı” ile alışveriş merkezlerinin ürettiği trafik akımı hesaplanmış, bölgesel ve karma kullanımlı alışveriş merkezlerinin güzergaha etkisi tartışılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular ise D-100 Karayolu’ndan gelen trafik akımının ortalama %20 ’si, alışveriş merkezlerinden dolayı oluşmaktadır. Ayrıca alışveriş merkezinin yer seçimine yönelik kriterler ile kent içerisindeki alışveriş merkezlerinin ulaşımına ve erişilebilirliğine (yaya geçitlerinin düzenlenmesi, otopark kullanımının kısıtlanması gibi) ilişkin öneriler getirilmiştir.

The Impact of Shopping Centers on Istanbul Anatolian Side D-100 Highway on Traffic

Shopping centers of different sizes and structures are emerging with the diversification of their functions and increasing turnover from shopping centers in the world and in Turkey. These shopping malls generally choose places on the highway sides or intersections which expansion potential, accessibility and power of attraction are high. However, Shopping malls are vehicle-oriented designed uses with large parking facilities. Therefore, shopping malls turn into uses that negatively affect traffic on the city's main transportation axes. In this context, the research was built on the hypothesis that "shopping malls increase the traffic density on the main transportation routes". The aim of this study is to determine the effect of shopping centers on the main transportation corridor on this route. While doing this, the traffic density around the shopping centers has been observed with the "İBB Guiding" application. The matrix was prepared to examine the relationship between the location, type and retail structure of shopping centers and traffic density. With the "manual traffic count", the traffic flow generated by shopping centers was calculated, and the effects of regional and mixed-use shopping centers on the route were discussed. The findings obtained from this study, average 20% of the traffic flow from the D-100 Highway was formed due to the shopping center. In addition, the criteria for the location selection of the shopping center and suggestions regarding the transportation and accessibility of the shopping centers in the city (arrangement of pedestrian crossings, restriction of the use of parking lots) were brought..

PDF

___

Alkaş, A., (2019), Research and Selection of Tenants [PowerPoint slides]. ICSC European Retail Property School. Retrieved from https://www. icsc.com/uploads/event_presentations/Rese archAndSelectionOfTenants_AviAlkas.pdf
Coleman, P. (2007). Shopping Environments: Evolution, Planning and Design (Second Edition). UK, USA: Architectural Press.
Dilek, E., Kurt, Y., Öztürk, S., Erşahin, M. & Özcan, Ö. (2017). “İBB Yol Gösteren” ile Akıllı Hareketlilik. Retrieved from https://uym.ibb.gov.tr/ documents/library/%C4%B0BB-Yol-Gosteren-Makale.pdf.
Ersoy, M. (2015). Kentsel Planlamada Standartlar. İstanbul: Ninova Yayıncılık.
Haldenbilen, S., Ceylan H. & Menekşe, Y. (2014). Alışveriş Merkezlerinin Ulaşım Talebine Etkisinin Araştırılması: Denizli Örneği. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/237 705196
ICSC, (2015), Asia-Pacific Shopping Centre Classification Standard. Retrieved from https://www.icsc.com/uploads/research/general/Asia-Pacific_Shopping_Centre_Classification _Standard.pdf
Javed, S.A., Debnath M., Nadim, H., Anwar, A. & Chowdhury, S. (2020). Estimation of Trip Attraction Rates and Models for Shopping Centers in Dhaka City, Journal of Transportation Systems, 5 (1), 28-34.
Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Ankara: Tek ışık Web Ofset Tesisleri.
Karayolları Genel Müdürlüğü. (2005). Karayolları Tasarım El Kitabı. Ankara.
Konishi, H. & Sandfort, M., (2002). Anchor Stores. Retrieved from http:// fmwww.bc.edu/ec-p/wp516.pdf, 26 Nisan 2019.
Kramer, A., (2008). Retail Development. Retrieved from https://gradstudents.wpcarey.asu.edu/sites/ default/files/uli_retail-development.pdf.
Muğan, G. (2015). Alışveriş Merkezi (AVM) Tasarımlarında Erişilebilir, Kullanılabilir ve Yaşanabilir Tasarım Yaklaşımları. TMMOB Mimarlar Odası, 36, 43-51.
National Research Council (2000). Highway Capacity Manual, Retrieved from https://sjnavarro.files.wordpress.com/2008/08/highway_capacital_manual.pdf
Nelson, R. L. (1958). The selection of retail locations. F.W. Newyork. Dodge: Corporation.
Szczuraszek T. & Karwasz M. (2018). Transport Attractiveness of Shopping Malls, Technical Transactions, 7, 101–112.
Urban Hub. (2018). Mixed-Use Buildings: Make The Most of Your Building, Retrieved from http://www. urban-hub.com/buildings/mixed-use-buildings-for-diversified-sustainable-sites/.
Ünlükara, T. (2017). Alışveriş Merkezi Yer Seçimi Kriterleri ve Kullanıcı Memnuniyetinin Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.