Adramytteion Antik Kenti Bütüncül Koruma Planı

Balıkesir İli, Burhaniye İlçesi, Ören Mahallesi Adramytteion Antik Kenti Arkeolojik Sit Alanı Türkiye’de birçok örneğine rastlanan farklı dönemlere ait kültür izlerinin tabakalaştığı yerleşme alanlarından biridir. Yerleşim sürekliliği gösteren bu tür arkeolojik sitlerde kültürel mirasın korunması ve bilimsel arkeolojik araştırma faaliyetlerinin yürütülmesi daha zor ve çok çeşitli koruma bileşenini değerlendirmeyi gerektirir. Ayrıca, 21. yüzyılda uluslararası düzeyde yeniden şekillenen koruma bakış açısı ile tanımlanan yeni ilkeler ve kavramlar, tarihi, doğal ve kültürel çevrelerin bütüncül şekilde ele alınmasıyla çağdaş gelişmenin miras değerlerine karşıt olmadığı vurgulanmakta, kentsel mirasın koruma hedefleri ile toplumsal ve ekonomik hedeflerini bütünleştirmektedir. Farklı dönemlere ait kültür izlerinin tabakalaştığı yerleşme alanları için önemli açılımlar getiren uluslararası düzeyde koruma anlayışındaki yeni ilke ve kavramlar makalede, Adramytteion Antik Kenti Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı amaç ve ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmektedir. Makale kapsamında Ören/ Adramytteion Arkeolojik Sit Alanı ve yakın çevresinde kültür mirası ile günümüz yaşamının bütünsel olarak ele alan, gerek arkeolojik araştırma ve kültür mirasının, gerekse yerleşmedeki mevcut yaşamın sürekliliğini yani sürdürülebilirliğini benimseyen koruma planlaması deneyimi paylaşılmakta ve bir örnek olması amacıyla tartışılmaktadır.

Adramytteion Ancient City Comprehensive Heritage Preservation Plan

Adramytteion Ancient City is situated at the Gulf of Edremit in North Aegean, on the shoreline of Ören neighbourhood of the town of Burhaniye of Balıkesir Province. Adramytteion/Ören is one of archaeological sites and settlements where various cultures and civilisations from different historical periods are layered. Preservation of cultural heritage and permanence of archaeologic researches in such places with a continuum of habitation is highly difficult and necessities consideration of a variety of planning component. On the other hand, due to new approaches to preservation of cultural heritage in 21st century on international level and new principles and concepts particularly accentuate a comprehensive assessment of environments with historical, natural and cultural heritage values. Therefore, modern development is not always contradictory to preservation while these approaches integrates preservation of urban heritages with social and economical objectives. Here, new principles and concepts emerged from fresh approaches on international scale which brings important opportunities for places where a multitude of past cultures physically layered are tackled and discussed around the case of Adramytteion Ancient City Preservation Master Plan’s objectives and principles. This plan is discussed here in order to provide a case of its own with almost considerable differences of mainstream preservation planning in Turkey since it seeks sustainability of archaeologic researches and cultural heritages as well as existing life of present neighbourhood.

PDF

___

Başlık, S. (2013). “Fiziki Mekan Araştırmaları”, Burhaniye / Ören Adramytteion Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı. Analitik Etüdler. Cilt II. Planlama Alanına İlişkin Araştırmalar. (Yayınlanmamış rapor). Promer Planlama, s.115-151.
Akbulut, M. R.(2013a). Ören: Tarih ve Mekansal Gelişim”, Burhaniye / Ören Adramytteion Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı. Analitik Etüdler. Cilt II. Planlama Alanına İlişkin Araştırmalar. (Yayınlanmamış rapor). Promer Planlama, s.40-54.
Başlık, S. (2013b). “Korumaya İlişkin Veriler”, Burhaniye / Ören Adramytteion Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı. Analitik Etüdler. Cilt II. Planlama Alanına İlişkin Araştırmalar. (Yayınlanmamış rapor). Promer Planlama, s.55-64.
Ahunbay, Z. (2010). Arkeolojik Alanlarda Koruma Sorunları Kuramsal ve Yasal Açılardan Değerlendirme. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi (TÜBA-KED), 8, 103-118. http://tubaked.tuba.gov.tr/ index.php/tubaked [14 Aralık 2018]
Ahunbay, Z. (2017). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yem Yayınları.
Ahunbay, Z. (2018). 20. Yüzyıl Mimarlığının Korunması ve AKM. Mimarlık, 399, Mimarlar Odası, Ankara. http://www.mimarlikdergisi.com/index. cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=413&RecID=4347# [20 Temmuz 2019]
Bandarin, F. (2019) Resahaping Urban Conservation. Roders, A. P., Bandarin, F. (Ed.), Reshaping Urban Conservation, The Historic Urban Landscape Approach in Action. İçinde (s. 3-20). Singapur: Springer.
Bartolomeo, S. (1485). Isolario. Venedik.
Beksaç, E. (2002). 2000 Yılı Balıkesir İli, Ayvalık, Gömeç, Burhaniye ve Edremit İlçelerinde Pre ve Protohistorik Yerleşmeler Yüzey Araştırması. 19. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 2.
Beksaç, E. (2003). 2002 Yılı Balıkesir İli, Ayvalık, Gömeç, Burhaniye ve Edremit İlçelerinde Pre ve Protohistorik Yerleşmeler Yüzey Araştırması. 20. Araştırma Sonuçları Toplantısı.
Beksaç, E. (2004). Balıkesir İli, Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Edremit ve Havran İlçelerinde Prehistorik ve Protohistorik Yerleşmeler Yüzey Araştırması 2002. 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı Cilt 1.
Bostan, İ. (1992). Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire. Ankara: TTK Basımevi
Çoruhlu, T. (2006). Ören (Adramytteion Antik Kenti) 2005 Yılı Kazı Çalışması, 28. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt.
Çoruhlu, T. (2007). Ören (Adramytteion Antik Kenti) 2005 Yılı Kazı Çalışması, 29. Kazı Sonuçları Toplantısı, 3. Cilt.
Council of Europe, Cultural Heritage Committee, (2000). A European Code of Good Practice: “Archaeology and the urban project”. http://www.izenpe.eus/s154812/es/contenidos/informacion/manifiestos_patrimonio/ es_8658/adjuntos/DOC67.pdf [23Temmuz 2019]
Council of Europe, Cultural Heritage Committee, (2005). Convention on the Value of Cultural Heritage for Society, Faro Convention. https://www. coe.int/en/web/culture-and-heritage/faro-convention, [20 Eylül 2019]
Çapar, Ö. (1995). “Roma’nın Asia Eyaletinde Conventus (Diocesis) Sistemi”, DTCF Dergisi. Nol. 37. s. 731-755.
Department for Communities and Local Government. (1990). Planning Policy Guidance 16: Archaeology and planning. http://www.communities. gov.uk, [20 Eylül 2019]
Dinçer, İ. (2013). Kentleri Dönüştürürken Korumayı ve Yenilemeyi Birlikte Düşünmek: “Tarihi Kentsel Peyzaj” Kavramının Sunduğu Olanaklar. International Journal of Architecture and Planning Volume 1, (1), s.22-40.
Distelrath, A. (2011). Miras 1, Yerleşim ve Yaşam Alanı Olarak Ören Yeri, Herakleia (Latmos) için bir Koruma Konsepti. İstanbul: Ege Yayınları.
Güçer, E. (2004). Archaeology and Urban Planning A Consensus between Conservation and Development: Geyre and Aphrodisias. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir: İzmir Teknoloji Enstitüsü
Günal, İ., Balcı, S., 2. Yazar, 1. Yazar, Özgen, H. M., Kutlutan, R., Karakulak, Y. S. (2014). Burhaniye Ören/Adramytteion Arkeolojik Sit Alanı 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Açıklama Raporu ve Plan Notları. (Yayınlanmamış rapor). Promer Planlama.
ICOMOS, (1990). Arkeolojik Mirasın Korunması ve Yönetimi Tüzüğü. http:// www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_0844861001353670083. pdf, [2 Kasım 2018].
ICOMOS, (2011). Tarihi Kentlerin ve Kentsel Alanların Korunması ve Yönetimiyle İlgili Valetta İlkeleri, http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0592931001536912260.pdf, [20 Temmuz 2019]
Kaptı, M., Kıraç, B., Çoşkun, S. (2013). “Kültür Mirası Olarak Ören Yerleşme Dokusu”, Burhaniye / Ören Adramytteion Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı. Analitik Etüdler. Cilt II. Planlama Alanına İlişkin Araştırmalar. (Yayınlanmamış rapor). Promer Planlama, s.163-177.
Kretschmer, K. (1909). Die italienischen Portolane des Mittelalters: ein Beitrag zur Geschichte der Kartographie und Nautik. Berlin: E. S. Mittler und Sohn.
Kültür ve Turizm Bakanliği, (1983). 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2863.pdf [5 Kasım 2018].
Kültür ve Turizm Bakanliği, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, (1999). 658 nolu İlke Kararı, Arkeolojik Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları. https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44305/kultur-ve-tabiatvarliklarini-koruma-yuksek-kurulu-ilke-.html, [5 Kasım 2018].
Kültür ve Turizm Bakanliği, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, (2005). 702 nolu İlke Kararı, Kentsel Arkeolojik Sit Alanları Koruma ve Kullanma Koşulları. https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44305/ kultur-ve-tabiat-varliklarini-koruma-yuksek-kurulu-ilke-.html, [5 Kasım 2018].
Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2018). Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Türkiye Geneli Sit Alanları İstatistikleri. http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR-44973/turkiye-geneli-sit-alanlari-istatistikleri.html, [10 Temmuz 2019].
Madran, E. (1989). Kentsel Korumada Değişik Yaklaşımlar Üzerine Düşünceler. Tarihi Kentlerde Planlama /Düzenleme Sorunları, Türkiye’de 11. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, 6-8 Kasım 1987, Trakya Üniversitesi, Edirne, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı.
Madran, E. (2006). Modern Mimarlık Ürünlerinin Belgelenmesi ve Korunması Süreci için Bazı Notlar. Mimarlık, 332 /Kasım-Aralık. http://www. mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=50&Rec ID=1207
Mağmumi, Dr. Ş. (2008). Bir Osmanlı Doktorunun Seyahat Anıları: Yüzyıl Önce Anadolu ve Suriye. (Yay. Haz. C. Kayra). İstanbul: Boyut Yayınları.
Özdoğan, M. (2006). Arkeolojinin Politikasi ve Politik Bir Araç Olarak Arkeoloji, İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Özgen, H. M. (2018). “Adramytteion’dan Ioannes VIII (Xiphilinos) Konstantinopolis Patriklik Mührü Buluntusu ve “E Yapısı” İkincil Kullanımı”, Ege Dünyası Liman Kentleri, Sikke Mühür ve Ağırlıkları / Port Cities of the Aegean World Coins, Seals and Weights, Manisa, 243-255.
Özgen, H. M. (2016). “Adramytteion (Ören) 2015 Çalışmaları’nın Ardından”. Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler.. No.41. (Ocak 2016). s. 22- 25.
Özgen, H. M. (2014). “Adramytteion (Ören) Kazı ve Onarım Çalışmaları-2013”. Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler. No. 37. (Ocak 2014). s. 23-28.
Özgen, H. M. (2013a) “Ören Arkeolojik Sit Alanına İlişkin Araştırmalar ve Kazı Sonuçları”, Burhaniye / Ören Adramytteion Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı. Analitik Etüdler. Cilt II. Planlama Alanına İlişkin Araştırmalar. (Yayınlanmamış rapor). Promer Planlama, 15-39.
Özgen, H. M. (2013b) “Adramytteion (Ören) Kazıları’na Başlarken”. Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler. No. 36. (Mayıs 2013). s. 4-13.
Pickard, R. (2001). Policy and Law in Heritage Conservation. aylor & Francis, Vol. 1.
Pirî Reis. (1988). Kitab-ı Bahriye. (Yay. Haz.:Ökte, E. Z.). 1. Cilt. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tarihi Araştırmalar ve Dokümantasyon Merkezleri Kurma ve Geliştirme Vakfı. İstanbul: İstanbul Araştırma Merkezi.
Rothschild, A. ve Wall, D. (2008). Urban Archaeology. Pearsall, Deborah M, (Ed). Encyclopedia of Archaeology içinde. Elsevier.
Savrum Kortanoğlu, M. (2014). “Arkeolojik Alanlarda Organizasyonel Bir Kavram Olarak Koruma”. Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler. No. 37. (Ocak 2014). s. 5-13.
Fayad, S., Bucklet, K. (2019). The transformational power of the HUL approach: Lessons from Ballarat, Australia, 2012–2017. Roders, P. A., Bandarin, F. (Ed). Reshaping UrbanConservation, The Historic Urban Landscape Approach in Action içinde (s.123-148). Singapur: Springer.
Stauber, J. (1996). Die Bucht von Adramytteion. IGSK 50, Bonn.
TBMM, (1999). 4434 Sayılı Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi (Gözden Geçirilmiş)'nin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun. http://web.shgm.gov.tr/umevzuat/noneu/ uygunbulma/belarus.pdf. [5 Eylül 2019]
Tekeli, İ. (1989). Kentsel Korumada Değişik Yaklaşımlar Üzerine Düşünceler. Tarihi Kentlerde Planlama /Düzenleme Sorunları, Türkiye’de 11. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu. 6-8 Kasım 1987. Trakya Üniversitesi, Edir - ne, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, 27-32.
Tuna, A., Erdoğan, E. (2016). Arkeolojik Sitlerin Sürdürülebilirliği Kapsamında Arkeolojik Parklar. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 13. (2) s. 110-122.
UNESCO, (1956). Arkeolojik Kazılara Uygulanabilir Uluslararası Prensipler Hakkında Tavsiye Kararı. http://www.unesco.org.tr/Pages/159/176/, [2 Kasım 2018].
UNESCO tavsiye kararı, (1976). Tarihî Alanların Korunması ve Çağdaş Rolleri Konusunda Tavsiye Kararı. http://www.unesco.org.tr/ Pages/590/176, [20 Temmuz 2019] UNESCO, (2005) Viyana Memorandumu. https://whc.unesco.org/en/ documents/5965, [20 Eylül 2019]
UNESCO, (2011) Tarihi Kent Peyzajı Tavsiye Kararı. file:///C:/Users/ admin/Documents/Makale_2018/Koruma%20%C4%B0mar%20 Plan%C4%B1/Literat%C3%BCr/HUL.pdf, [20 Eylül 2019]
Venedik Tüzüğü, (1964). www.icomos.org.tr › Dosyalar › ICOMOSTR_ tr0243603001536681730, [2 Kasım 2018]