BESTEKÂR SULTANLARIN OSMANLI MUSİKİSİNE KATKILARI

Osmanlı İmparatorluğu tarihin sayılı iz bırakmış medeniyetlerinden birisidir. Yaklaşık 600 yılı kapsayan tarihinde sadece askerî ve ekonomik bir güç olmakla kalmamış, büyümesi ve güçlenmesine paralel olarak biçim ve estetiğini de geliştirerek kültürel bir kimlik kazanmıştır. Tarih içinde kendi köklü geleneğini oluşturmuş, tarihsel ve kültürel yapısına uygun olarak her alanda olduğu gibi müzik alanında da arkasında zengin bir miras bırakmıştır. Osmanlı sarayı devletin sadece askerî, siyasi ve iktisadi hayatını değil, fikir ve sanat hayatını da yöneten bir merkez olmuştur. Saray aynı zamanda hanedan mensuplarının ve devlet adamlarının yetiştirildiği, askerî eğitimden güzel sanatlara pek çok alanda eğitim veren çok yönlü büyük bir okuldur. Burada, şiir ve hat sanatları gibi müzik de Osmanlı sultanlarının eğitimlerinin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Osmanlı musikisi, Batılıların “ulvi bir güzellik” olarak tanımladıkları Osmanlı sanatının seste zuhur etmiş hâlidir. Osmanlı sultanları, Osmanlı’nın yüzlerce yıllık tarihi içerisinde müziğe karşı duyarsız kalmayan, sanatçı ve ilim adamlarını koruyup kollayan, müzik meclisleri ve müzik teorisi çalışmalarını himaye eden büyük insanlardır. Sadece birer dinleyici veya hami olarak değil, bizzat bestekâr olarak da müziğe katkıda bulunmuşlardır. Bu araştırmada, müzik ve müzik teorisi çalışmalarını himaye etmelerinin yanı sıra bestekâr olan Osmanlı sultanları ele alınarak Osmanlı musikisi ’ne olan etkileri ve katkıları açıklanmaya çalışılmıştır.

Contributions of Composer to Ottoman Music

Ottoman Empire is one of the few civilizations in the history, which left tracks behind it. It was not only a military and economical power but also gained a cultural identity with developing its format and aesthetics in parallel to its growth and consolidation in its history, which approximately covers a period of 600 years. It formed its rooted tradition in the course of time, and left a rich heritage behind in the area of music, like in all areas according to its historical and cultural structure. Ottoman Palace was a headquarter, which was governing not only military, political and economical but also notion and artistic life. Palace was also a huge school, where dynasty members and statesmen were raised and rendering education in various areas from military training to fine arts. In there, music, like poetry and calligraphy, was an integral part of the trainings of Ottoman Sultans. Ottoman Music is the occurrence form of Ottoman Art in voice, which was descibed as “a divine beauty” by Western people. Ottoman Sultans were great persons, who were not deaf to music and protected and defended artists and scientists. They also patronized musical chambers and musical theory studies, within the history of the Ottomans for centuries. They contributed to music not only as auditeurs and patron but also a composer in person. In this study, Ottoman Sultans, who did not only patronated music and music theory but also a composer, were discussed and their contributions as well as impacts on Ottoman Music were tried to be described.

PDF

___

Ak, Ahmet Şahin, Türk musikisi Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 2014.
Alvan, Türkan - M. Hakan, Saz ve Söz Meclisi, Şule Yayınları, İstanbul 2016.
Bardakçı, Murat, Sultan Bestekârlar, Ekinciler Holding, İstanbul 1998.
Baydar, Evren Kutlay, Osmanlı’nın Avrupalı Müzisyenleri, Kapı Yayınları, İstanbul 2010.
Baydar, Evren Kutlay, 19. Yüzyıl Osmanlı Padişahlarının Müzik Politikalarından Kesitler, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 2011.
Bayram, Yavuz, Amasya’ya Vâli Osmanlı’ya Pâdişâh Bir Şâir Adlî Sultân İkinci Bâyezîd Hân-ı
Velî, Hayatı, Şahsiyeti, Şâirliği, Divanının Tenkitli Metni, Amasya Valiliği, Amasya 2008.
Çolakoğlu Sart, Gözde, Osmanlı-Türk Müziği’nde Padişahların İzleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:7, Sayı: 35.
Dilçin, Cem, “Şeyh Galip’in Şiirlerinde III. Selim ve Nizam-ı Cedid”, Türkoloji Dergisi, C. IX, S.1, DTCF Yayınları, Ankara 1993, ss. 209-219.
Ekinci, Tülin Pelin, Dönemlerine Göre Musikişinas Osmânlı Pâdişâhları, Dönemlerinde Musiki Adına Yaşanmış Önemli Gelişmeler ve Bu Dönemlerin Genel Değerlendirmesi, (Yayımlanmamış Yükse Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2010.
Kaya, Emin Erdem, “Yeni Türk Müzik İnkılâbına Bir “Hazırlık Evresi” Olarak 1826-1920 Dönemi”, Türkish Studies, Vol. 7/1, Winter 2012, ss. 1451-1460.
Koçu, Reşat Ekrem, Osmanlı Padişahları, Ana Yayınevi, İstanbul 1981.
Kosal, Vedat, Osmanlı’da Klasik Batı Müziği, Eko Basım ve Yayıncılık, İstanbul 2001. Kurtaran, Uğur, Sultan I. Mahmud Dönemi, Yayımlanmış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2012.
Küçük, Cevdet, “Abdülaziz”, İslam Ansiklopedisi”,MEB, İstanbul 1988, C. 1, ss. 179-185.
Özalp, M. Nazmi, Türk Musiki Tarihi, Milli Eğitim Yayınevi, İstanbul 2000.
Özpekel, Osman Nuri, Şair ve Bestekâr Osmanlı Padişahları, Osmanlı Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, C. 10, Ankara 1999. Pekin, Ersu, Sultan Bestekârlar, Ekinciler Holding, İstanbul 1998.
Somakçı, Pınar, Dönemlerine Göre Musikişinas Osmânlı Pâdişâhları, Dönemlerinde Musiki Adına Yaşanmış Önemli Gelişmeler ve Bu Dönemlerin Genel Değerlendirmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi, İstanbul 2010.
Şimşirgil, Ahmet, Kayı-III Osmanlı Tarihi Haremeyn Hizmetinde, Timaş Yayınları İstanbul 2013.
Tanrıkorur, Cinuçen, Osmanlı Dönemi Türk musikisi, Dergâh Yayınları, İstanbul 2016.
Taşdelen, Duygu, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Kütüphanesi’nde Bulunan 1537 No’lu Hamparsum Nota Defterinin Tanıtımı ve İçerisindeki Eserlerin Çeviriyazımı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler enstitüsü, İstanbul 2014.
Temiz, Ebru, “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminden Önce Kurulan Resmi ve Gönüllü Müzik Kuruluşları”, e-Journal of New World Sciences Academy, Vol.5, Number:4, 2010, ss. 324-332.
Yıldız, Kevser Tuğyan, Bestekâr Osmanlı Padişahları ve Dönemlerinin Musiki Anlayışı, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
https://alchetron.com/Mehmed-VI
http://ahmetsimsirgil.com/iv-murad-hanin-sahsiyeti/
http://biriz.biz/osmanli/p24.htm
https://www.nedirhaber.com/sultan-ii-bayezid-kimdir-1447-1512-5215
http://osmanli.site/osmanli-muzik-musiki-sultan/muzik-ve-musiki-bilgileri/osmanli-musiki- bilgileri-muzik-calgilari-nedir/
http://osmanli.site/osmanli-saraylari-kosk-kasir-muze/topkapi-sarayi-muze-nerede/topkapi- sarayi-sultan-3-selime-ait-musiki-mesk-odasi/
https://tr.pinterest.com/pin/547961479649096039/
http://yedikita.com.tr/sultan-abdulazizin-kizi-nazime-sultan-anlatiyor-babamin-katledilisini- gordum/