The hexagonal basin at komana: a preliminary architectural study

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yerleşim Arkeolojisi Lisansüstü Programı’ndan B. Erciyas başkanlığındaki bir ekip, 2004 ve 2008 yılları arasında, Hellenistik Dönem’de Mithradates Krallığı topraklarında kalan, günümüzde ise Tokat’ın 9 km kuzey doğusunda yer alan Komana’da kapsamlı ve yoğun araştırmalar yapmışlardır. Çalışmalar sırasında, tarlalar arasında ikizkenar yamuk biçimindeki bir terasta yer alan, altıgen bir su yapısı bulunmuştur. Bu yapının işlevi kesin olarak tanımlanamamış olmakla birlikte, duvarlarına bağlanan toprak borular ve tabanındaki su giderleri yapının suyla ilişkili bir işleve sahip olduğunu akla getirmektedir. Bu makalede su yapısının inşası, planı, mimari ve arkeolojik bağlamı, işlevi ve tarihi ayrıntılı olarak irdelenmektedir. Komana’daki altıgen su yapısı mimari biçimi, tarihi ve topografik konumu ile ilgili olarak önemli sorunsallar sunmaktadır. Ancak yapı, aynı zamanda Orta Karadeniz Bölgesi’nin yanı sıra genel olarak Klasik Dönem arkeolojisi ve mimarlığı hakkında da önemli bir bilgi kaynağıdır. Böyle bir yapı üzerine yapılacak çalışılmanın belirli sınırlamaları vardır ve bu nedenle sonuçların geçici olması kaçınılmazdır. Bununla beraber, eldeki bilginin paylaşılması ve belgelenmesi için bir ön yayın, arazi sürekli bir yok olma tehditi altında olduğundan, yaşamsal önemdedir.

Komana'daki altıgen su yapısı: mimari açısından bir ön araştırma

Komana, 9 km northeast of modern day Tokat in the ancient Kingdom of Mithradates of the Hellenistic period, is mostly known from 19th century travellers’ accounts, and the ancient author Strabo’s Geography. However no proper archaeological investigation has been carried out until 2004. Between 2004 and 2008, a team from the Graduate Program in Settlement Archaeology at the Middle East Technical University, led by B. Erciyas, conducted extensive and intensive surveys, geophysical prospection, archival study as well as an architectural study at a possibly Roman or Byzantine structure within the urban boundaries of the ancient site. The exact function of this hexagonal structure could not be identified, however the terracotta water pipes reaching into the walls and the water outlets on its floor suggested a function related to water. The construction, plan, architectural details as well as its function will be discussed in this article.

PDF

___

ANDERSON, J. G. C. (1903) Studia Pontica I. A Journey of Exploration in Pontus, Lamertin, Brussels.
BERNDT-ERSÖZ, S. (2006) Phrygian Rock-Cut Shrines. Structure, Function, and Cult Practice, Brill, Leiden.
BUDIN, S.L. (2008) The Myth of Sacred Prostitution in Antiquity, Cambridge University Press, New York.
BURKERT, W. (1985) Greek Religion. Archaic and Classical, tr. by J.Raffan, Blackwell, Oxford.
CUMONT, E and CUMONT, F. (1906) Studia Pontica II. Voyage d’exploration Archeologique dans le Pont et la Petite Armenie, Lamertin, Brussels.
CASABONNE, O. (2009) Kataonia, Melitene, Kummanni and the Problem of Komana, Acta Orientalia Belgica XXII; 181-89.
ÇAPAR, Ö. (1995) Yerli bir Anadolu Tanrıçası: Ma, Dil ve Tarih Coğrafya Dergisi, n: 37; 583-99.
RÉMY, B., ed. (1990) Rapport de Travaux Epigraphiques et Numismatiques au Musee de Tokat en Juillet 1988, 7. Araştırma Sonuçları Toplantısı; 515-31.
ERC İYAS, D.B. (2009) Comana Pontica: A City or a Sanctuary?, Mithridates VI and the Pontic Kingdom, BSS9 ed. J.M.Hojte, Aarhus University Press, Denmark; 289-313.
ERC İYAS, D.B. (2008) Tokat İli Komana Antik Kenti Yüzey Araştırması 2006, 26. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2, 197-212.
ERC İYAS, D.B. (2007) Komana Antik Kenti Yüzey Araştırması 2005, 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1; 155-66.
ERC İYAS, D.B. (2006) Tokat İli Komana Antik Kenti Yüzey Araştırması 2004, 23. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2, 13-22.
ERC İYAS, D.B., SÖKMEN, E. (2009) Komana Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırması 2007, 26. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1; 289-306.
HAAS, V. (1994) Geschichte der Hethititischen Religion (Handbuch der Orientalistik Abt. I, Der Nahe und Mittlere Osten, 15) Brill, Leiden.
HAMILTON, W.J. (1842) Researches in Asia Minor, Pontus, Armenia I, II, J.Murray, London.
HOGARTH, D.G., MUNRO, J.A.R. (1893) Modern and Ancient Roads in Eastern Asia Minor. Royal Geographical Society Supplementary Papers III, John Murray, London.
Inscriptiones Graecae ad Res Romanas pertinentes (IGR).
MAGIE, D. (1950) Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century after Christ Princeton University Press, Princeton.
MAREK, C. (1993) Stadt: Ära und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord- Galatia, Wasmuth, Tübingen.
MAREK, C. (2003) Pontus et Bithynia: Die römischen Provinzen im Norden Kleinasiens, Zabern, Main am Rhein.
MEGAW, A.H.S. (2007) Kourion: Excavations in the Episcopal Precinct, Dumbarton Oaks Studies XXXVIII, Dumbarton Oaks, Washington, DC.
McNICOLL, A.W., SMITH , R.H., HENNESSY, B. (1982) Pella in Jordan 1 : an interim report on the joint University of Sydney and the College of Wooster excavations at Pella, 1979-1981, Australian National Gallery, Canberra.
McNICOLL, A.W. ed. (1992) Pella in Jordan : the second interim report of the joint University of Sydney and College of Wooster excavations at Pella, 1982-1985, Meditarch, Sydney.
RAMSAY, W. (1882) Inscriptions of Cilicia, Cappadocia, and Pontus, Journal Philology 2.
SÖKMEN, E. (2005) The Temple States of Pontus: Comana Pontica and Zela, unpublished M.Sc.Thesis, Middle East Technical University, Ankara. Sylloge Inscriptionum Graecarum (SEG).
WILSON, D.R. (1960) The Historical Geography of Bithynia, Paphlagonia and Pontus in the Greek and Roman Periods, unpublished Thesis, Oxford University, Oxford.
http://www.exclusively-cyprus.com/photos/061010.htm