Mehmet Âkif Ersoy’un Safahat’ında Toplumsal Sorunlar Bağlamında Kadın

İstiklâl şairimiz Mehmet Âkif Ersoy, Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecinde yaşamış, eserleri ve Anadolu’nun çeşitli şehirlerindeki vaazları ile Millî Mücadele’ ye destek vermiş, kişiliği ve sanatını benimsediği değerler ile bütünleştirmiş büyük bir mütefekkirdir. Yedi ayrı şiir kitabının toplandığı Safahat adlı eserinde, döneminin tarihî ve dinî konuları ile birlikte toplumsal sorunları da farklı yönleriyle işlemiştir. Bu makalede, şairin Safahat adlı eserinde toplumsal sorunlar bağlamında kadın konusu ele alınmıştır. Şair, şiirlerinde savaş ortamında yoksulluk çeken, çocuklarını ve eşlerini şehit veren, çocuklarının hastalıkları ile mücadele eden kadınlar ile birlikte, eşleri tarafından şiddet gören, eşlerinin kötü alışkanlıkları sebebiyle aile içi geçimsizlik yaşayan kadınların yaşadıklarını da duyarlı bir biçimde aktarmıştır. Aile ortamında kadınların yaşadığı sorunların sebebinin cehalet olduğunu, erkeklerdeki içki ve kumar gibi kötü alışkanlıkların aile kurumuna ve dolayısıyla topluma zarar verdiğini dile getirmiştir. Evlenme ve boşanma konusundaki dinî emirlerin yanlış yorumlandığı, evlilik kurumunun ve anneliğin kutsal olduğu, sağlıklı bir toplumun sağlıklı bir aile hayatı ile mümkün olduğu düşüncesini savunarak sadece kendi dönemine değil, günümüzdeki benzer sorunlara da ışık tutmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Mehmet Akif Ersoy, Safahat, Kadın, Aile, Toplum

“Women” in the Context of Social Problems in Mehmet Akif Ersoy’s Safahat

Mehmet Akif Ersoy, the poet of independence, lived during the dissolution of the Ottoman Empire. He was a philosopher and author who supported the fight for independence with his poems and speeches in several cities around Anatolia. In Safahat, where seven of his poetry books are gathered, he reflected on many aspects of his period’s historical and religious matters. In this article, the perception of “women” in Mehmet Akif Ersoy’s Safahat is examined within the context of several social issues. Mehmet Âkif mentioned women who suffered from poverty during the war, who lost their children and husbands and those who struggled with life conditions while their children were suffering from illnesses. Apart from all these external pressures, he also reflected awareness of domestic violence women were exposed to and the discomfort and anxiety caused by their husband’s bad habits. He pointed out that ignorance was the main reason for the problems women faced in that period. He states man’s bad habits, such as alcohol and gambling harm families, therefore, society. Regarding family as a social institution, he believes that religious principles about marriage and divorce were misinterpreted. He highlighted the sacredness of marriage and motherhood, argued that a healthy society could only be established with healthy families. At this point, he shed light not on his period only but also today’s similar problems.

Keywords:

Mehmet Akif Ersoy, Safahat, Women, Family, Society,

PDF

___

Bolay, S. H. (1986). “Mehmet Akif’in Aileye Bakışı”, Türk Kültürü Dergisi, sayı:284, cilt:4.
Çantay, H. B. (2008). Âkifnâme, İstanbul: Erguvan Yayınevi.
Eşref Edib, (2010). Mehmed Âkif (Hayatı, Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları), (Haz. Fahrettin Gün), İstanbul: Beyan Yayınları.
Ersoy, E. A. (2011). Babam Mehmet Âkif (İstiklâl Harbi Hatıraları), Denizli: Denizli Belediyesi Kültür Yayınları.
Ersoy, M. A. (2003). Safahat, (Haz. M. Ertuğrul Düzdağ), İstanbul: İnkılap Yayınevi.
Ersoy, M. A. (2013). Safahât / Tıpkıbasım–çeviriyazı– sözlük, (Haz. Abdullah Uçman), İstanbul: Çağrı Yayınları.
İz, M. (2014), Üstadım Mehmet Âkif, (Haz. M. Ertuğrul Düzdağ), İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Garip, R. (2013). Bir Medeniyet Tasavvuru Çerçevesinde Mehmet Âkif Ersoy ve Safahat, Mehmet Akif Ersoy ve İstiklâl Marşı Bilgi Şöleni (99-112 içinde), Sakarya: Anadolu Kitapçılık.
Gündoğdu, S. (2011), Mehmet Âkif’e Göre Sağlam Cemiyetin Kurulmasında Aile ve Kadının Rolü(211-217), Milli Mücadele ve İstiklâl Marşı, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları. İmamoğlu, A. V. (1996). Mehmet Akif ve İnanan İnsan, İstanbul: Ravza Yayıncılık. Kara, İ. (2022). Bir Düşünce Tarihi Metni Olarak İstiklâl Marşı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kuntay, M. C. (1990). Mehmet Âkif, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Kutay, C. (1965). Necid Çöllerinde Mehmet Âkif, İstanbul: Tarih Yayınları.
Okay, M. O. (2011). “Şair ve Sanatkar Mehmet Âkif”(157-180), İstiklâl Şairimiz Mehmed Âkif, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Özçelik, M. (2021). İstiklal Marşı Tarihçesi, Anlamı ve Yorumu, İstanbul: Muhit Kitap.
Topçu, N. (1998). Mehmet Âkif, İstanbul: Dergâh Yayınları.