Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitleri: İngiliz Savaş Şairlerine Kıyasla Birinci Dünya Savaşı’na Türklerin Bakışı

Birinci Dünya Savaşı sırasında yazmış olan İngiliz savaş şairlerinin en önemli özelliği sıtmaya yakalanarak ölen Rupert Brooke haricinde hepsinin savaşa bizzat katılmış olması ve şiirlerinde kişisel savaş deneyimlerini, bakış açılarını yansıtmış olmalarıdır. Birinci Dünya Savaşına Almanya’nın müttefiki olarak katılan Osmanlı imparatorluğu İngilizler ile Çanakkale’de savaşmıştır. Türklerin büyük bir zafer kazandığı Çanakkale savaşları üzerine profesyonel şairler tarafından yazılmış birçok şiir bulunmaktadır ancak Türk şiirinde bu savaşa katıldığı bilinen bir asker-şair yoktur. Çanakkale savaşları üzerine yazılmış olan şiirler düşünüldüğünde ilk akla gelen “Çanakkale Şehitleri” ve Mehmet Akif Ersoy’dur. Mehmet Akif’in ülkesinin kurtuluşu için kendini feda eden kahraman şehitler için yazdığı destansı şiiri “Çanakkale Şehitleri” Türklerin bu savaşa bakış açısını en iyi yansıtan şiirdir. Bu makale Mehmet Akif Ersoy’un “Çanakkale Şehitleri” şiirinde yansıttığı Türk tarafının savaşa bakış açısının vatanperverlik ve vatan için yapılacak fedakârlık fikirleri açısından İngiliz savaş şairlerinden farkına odaklanmaktadır. İngiliz savaş şairleri tarafından yansıtılan bakış açısı ilk başta bu savaşın demokrasi, özgürlük ve Batı medeniyetini koruma propagandasıyla bezenmiş romantik bir ideal olarak ele alınmıştır. Ancak, daha sonra savaşın aslında İngiltere açısından milli güvenlik ile ilgisinin olmadığı anlaşılmıştır. Politikacıların güç savaşı için milyonlarca gencin boş yere öldükleri bir cehennem ortamına sürüklendiğinin görülmesiyle bu romantik ideal yerini protesto ve hayal kırıklığına bırakmıştır. Türkler açısından ise bu savaş yenilgi halinde topraklarının işgali anlamına geldiğinden, onlar topraklarını canları pahasına savunmuş ve Çanakkale’nin geçilmesine izin vermemişlerdir.

Mehmet Akif Ersoy’s “To the Martyrs of Dardanelles”: Turkish View of World War I in Comparison to the English War Poets

This paper is concerned with the Turkish view of World War I as reflected through Mehmet Akif Ersoy’s ‘Çanakkale Şehitleri’ (To the Martyrs of Dardanelles) in comparison to the English war poets and argues that Turkish attitude to World War I is very different from that of the English war poets in terms of patriotism and sacrifice for one’s country. The most important feature of the English war poets who wrote during World War I is that all of them, except for Rupert Brooke, who died of malaria, participated in the war personally and reflected their personal war experiences and perspectives in their poems. The Ottoman Empire, which participated in World War I as an ally of Germany, fought with the British in Çanakkale. There are many poems written by professional poets about the Dardanelles wars, in which the Turks won a decisive victory, but there is not any soldier-poet known in Turkish poetry. Considering the poems written on the battles of Çanakkale, the first ones that come to mind are "To the Martyrs of Dardanelles”, and Mehmet Akif Ersoy. The epic poem "To the Martyrs of Dardanelles", written by Mehmet Akif for the heroic martyrs who sacrificed themselves for the salvation of their country, is the poem that best reflects the Turks' perspective on this war. This article focuses on the difference between the Turkish side's view of the war, which is reflected in Mehmet Akif Ersoy's poem "To the Martyrs of Dardanelles”, from the British war poets in terms of patriotism and self-sacrifice ideas for the homeland. The perspective reflected by the English war poets was initially treated as a romantic ideal adorned with the propaganda of democracy, freedom and protection of Western civilization. However, it was understood that the war had nothing to do with national security for England and it was just an environment of hell where millions of young men died in vain for the power struggle of the politicians. Thus, this realization gave way to protest and disappointment. For the Turks, since this war meant the occupation of their lands in case of defeat, they defended their country at the cost of their lives and did not allow the English pass by Gallipoli.

___

  • References Brooke, Rupert. (2013). “The Soldier”. Tim Kendall Ed. The Poetry of the First World War, An Anthology. New York: Oxford UP.
  • Brooke, Rupert. (2013). “The Dead”. Tim Kendall Ed. The Poetry of the First World War, An Anthology. New York: Oxford UP.
  • Caesar, Adrian. (1993). Taking it Like a Man. Manchester: Manchester UP.
  • Celkan, Hikmet. (1986). “İttihad-ı İslam ve Mehmet Akif”. Ölümünün 50. Yılında Mehmet Akif Ersoy. (pp. 167-175) Istanbul: Marmara Ünv Yayınları.
  • Eroğlu, Hamza. (1990). Türk İnkilap Tarihi. Ankara: Savaş Yayınları.
  • Ersoy, Mehmet Akif. (1992). ‘Çanakkale Şehitleri’ Safahat, 6. Kitap: Asim. Istanbul: Morpa Kültür Yayınları.
  • Ersoy, Mehmet Akif. (1915). “‘To the Martyrs of Dardanelles.” (Nazif Özaslan. Trans. 2012). Ministry of Forestry and Water Affairs, Simulation and Information Center for The Legend of Gallipoli, Ankara. https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/dkmp/kutuphane/55.pdf
  • Filizok, Rıza. (1986). “Mehmet Akif’in Batı Medeniyetine Bakış Tarzı”. Ölümünün 50. Yılında Mehmet Akif Ersoy. (pp. 53-66) Istanbul: Marmara Ünv Yayınları.
  • Grenfell, Julian. (2013). ‘Into Battle’. Tim Kendall Ed. The Poetry of the First World War, An Anthology. New York: Oxford UP.
  • Johnston, John H. (1965). English Poetry of the First World War. New Jersey: Princeton UP. Karal, Enver Ziya. (1999). “I. Dünya Savaşı'nda: Çanakkale Savaşları“ Osmanlı Tarihi, IX. Cilt, İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918) (pp. 429-518).
  • Knight, William Angus Knight. (1915), Pro Patria et Rege: Poems on War, Its Characteristics and Results London: Bennett.
  • Okay, Orhan. (1992). “Önsöz” Safahat. Mehmet Akif Ersoy. Istanbul: Morpa Kültür Yayınları.
  • Owen, Wilfred. (2013). ‘Dulce et Decorum Est’ Tim Kendall Ed. The Poetry of the First World War, An Anthology. New York: Oxford UP.
  • Ross, Robert H. (1965). The Georgian Revolt: Rise and Fall of a Poetic Ideal. London: Faber and Faber.
  • Tansel, Fevziye Abdullah. (1991). Mehmet Akif Ersoy: Hayatı ve Eserleri. Ankara: Mehmet Akif Ersoy Fikir ve Sanat Vakfı Yayınları.
  • Uğurcan, Sema. (1986). “Mehmet Akif’in Şiirlerinde Savaş”. Ölümünün 50. Yılında Mehmet Akif Ersoy. (pp. 135-166) Istanbul: Marmara Ünv Yayınları. Vandiver, Elizabeth. (2010). Stand in the Trench, Achilles: Classical Receptions in British Poetry of the Great War. Oxford: Oxford UP.