İstiklal Marşı Şairi Mehmet Akif Ersoy'un Son İkametgâhı olan Mısır Apartmanı'nın Sanat Tarihi Açısından Değerlendirilmesi

İstiklal Marşı’nın şairi ve II. Meşrutiyet’ten sonraki önemli fikir akımlarından biri olan İttihad-ı İslam’ın önde gelen temsilcilerinden olan Mehmet Akif, hem Doğu hem de Batı edebiyatında hatırı sayılır bir birikime sahip bir kişidir. 1921 yılında yazdığı İstiklal Marşı Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen Mehmet Akif, 1925 yılı sonrası Türkiye’den ayrılmış ve on yılı aşkın bir süre boyunca Mısır’da yaşamıştır. 1936 yılında hasta haliyle Türkiye’ye dönüş yapan “Milli Şair” son aylarını Mısır Apartmanı’nda geçirmiştir. Yirminci yüzyılın başlarında kentleşme konusunda bir değişim yaşayan İstanbul’da, Abbas Halim Paşa tarafından 1910 yılında Ermeni mimar Hovsep Aznavur’a kışlık konak olarak yaptırılan Mısır Apartmanı, Art Nouveau üslubunun öncüsü Gaudi’nin eserlerine gönderme yapmaktadır. Bunun yanı sıra yapıdaki çıkmalar ve bitkisel motiflerin ağırlıkta olması ise ulusal mimari öğelerini bünyesinde barındırmasından dolayı binayı, İstiklal Caddesi’nin kayda değer apartmanlarından birisi haline getirmiştir. Günümüzde, Mehmet Akif Ersoy’un 16 Haziran 1936 ile 27 Aralık 1936 tarihleri arasında hayatının son günlerini geçirdiği ve vefat ettiği Mısır Apartmanı’nın dördüncü katı, Aralık 1936'da restore edilerek bir anma evine dönüştürülmüştür. Önemli bir mekân olan bu bina, Mehmet Akif Kütüphanesi, Belgesel Odası, Şiir Odası ve Sergi Salonu olmak üzere dört bölüm olarak tasarlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mehmet Akif Ersoy, İstiklal Marşı Şairi, Mısır Apartmanı, sanat tarihi

The Evaluation in Terms of Art History about Mısır Apartment, which served as the last residence of Mehmet Akif Ersoy, the Poet of Turkish National Anthem

Mehmet Akif, the poet of the National Anthem and II. One of the leading representatives of İttihad-ı İslam, one of the important currents of thought after the Second Constitutional Monarchy, is a person who has a considerable experience in both Eastern and Western literature. Mehmet Akif, whose national anthem was written in 1921 and accepted by the Turkish Grand National Assembly, left Turkey after 1925 and lived in Egypt for more than ten years. Returning to Turkey in 1936, the "National Poet" spent his last months in Mısır Apartment. In Istanbul, which experienced a change in urbanization at the beginning of the twentieth century, the Mısır Apartment, which was built by Abbas Halim Pasha in 1910 as a winter mansion for the Armenian architect Hovsep Aznavur, refers to the works of Gaudi, the pioneer of the Art Nouveau style. In addition, the protrusions in the building and the predominance of floral motifs have made the building one of the notable apartments of Istiklal Street, since it contains national architectural elements. Today, Mısır Apartment, which served as the last residence of Mehmet Akif Ersoy, the poet of Turkish national anthem, has been renovated and converted into a memorial house. An important place to witness with one’s own eyes the life of Ersoy, this building was designed in four sections including Mehmet Akif Library, Documentary Room, Poetry Room, and Exhibition Salloon.

Keywords:

Mehmet Akif Ersoy, the poet of Turkish National Anthem, Mısır Apartment, art history,

PDF

___

Akın, Nur (1998). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera (1. Baskı). İstanbul: Literatür Yayıncılık.

Altınbaş, N., ( 2015). Milli Mücadele’de Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı, İstiklal Marşı’nın Kabulü’nün 94. Yılı ve Mehmet Akif Ersoy’u Anma Günü, Ankara: TBMM Basımevi.

Alyanak, Ç. (2018, 20 Aralık). Mehmet Akif Ersoy’un Mısır Apartmanı Günleri. Arkeolojik Haber. https://www.google.com/imgres?imgurl=https://i.arkeolojikhaber.com/pool_file/2018/51/5841_misir-apartmani.jpg&imgrefurl=https://www.arkeolojikhaber.com/haber-mehmet-akif-ersoyun-misir-apartmani-gunleri-18823/&tbnid=Arh90ygKzgGYYM&vet=1&docid=S_rMDMDmXLwarM&w=720&h=1064&source=sh/x/im

Armaoğlu, F., (1997). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914) (2. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Türk Tarih Kurumu.

Ayvazoğlu, B., (2006). 1924 Bir Fotoğrafın Uzun Hikâyesi (1. Basım). İstanbul: Kapı Yayınları.

Barillari, D. – Godoli, E., (1997). İstanbul 1900 Art Nouveau Mimarisi İç Mekanları (Çeviren: Afife Batur), İstanbul: Yem Yayınları.

Batur , A., (1994). Art Nouveau. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi,1, İstanbul, 327-328.

Batur, A., (1996). Geç Dönem İstanbul’u. Dünya Kenti İstanbul, 154-175.

Batur, A., ( 1996). Art Nouveau Mimarlığı ve İstanbul. Mimari Akımlar, 1, İstanbul, 94-117.

Bayram, S. - Turgut, D., ( 2021). İstanbul’daki Mısır, Ceylan ve NoXX Apartmanları: Plan ve Cephe Kurguları Üzerinden Bir Değerlendirme. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 6 (2), 509-525.

Bumin, M., ( 1983). Mehmet Akif’in Cenazesi ile İlgili Bir Hatıra. Türk Edebiyatı, 113.

Cezar, Mustafa (1994). Ondokuzuncu Yüzyılda Beyoğlu Neden ve Nasıl Gelişti, XI. Türk Tarih Kongresi, (5-9 Eylül 1990), Kongreye Sunulan Bildiriler Kitabı, C.VI, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2673-2690.

Cündioğlu, D., ( 2010). Akif’e Dair (4. Basım), İstanbul: Kapı Yayınları.

Çağın, S., ( 2010). Fikir Akımları Karşısında Mehmet Akif Ersoy. Yeni Türk Edebiyatı, 2, 69-81.

Düzdağ, E., (2015). Mehmet Âkif Mısır Hayatı ve Kur’an Meali. İstanbul: Şule Yayınları.

Dökmeci Vedia ve Çıracı Hale (1990). Tarihsel Gelişim Sürecinde Beyoğlu. (1. Baskı). İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları.

Ersoy, M.A., (2013). Safahat. (Düzenleyen: Ertuğrul Düzdağ), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Fırat (İnci) , N., (1999). XX. Yüzyıl Başlarında Görülen Osmanlı Mimarisi. 0smanlı Ansiklopedisi Kültür ve Sanat, 10, 287-297.

Gezi-Yorum. (2020, October 7). mısır-apartmanı.2 » Gezi yazısı planı rehberi örneği turları butik oteller. Gezi Yorumları | Gezi-yorum.Net. Retrieved March 30, 2022, from https://www.gezi-yorum.net/istanbul-istiklal-caddesi/misir-apartmani-2/

Gülüser, A., ( 2010). Mehmet Akif Ersoy’da Tanrı Problemi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.

İbişoğlu, V. (1994). Mısır Apartmanı. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1, İstanbul, 511.

İrepoğlu, G., (1990). Sultan II. Abdülhamit Döneminde Yeni Bir Anlayış: Art Nouveau. Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, 9, 3, 9-13.

İstanbul Mehmet Akif Ersoy Memorial House | Turkish Museums. (t.y.). Turkish Museum. Retrieved March 30, 2022, from https://turkishmuseums.com/museum/detail/22342-istanbul-mehmet-akif-ersoy-memorial-house/22342/4

Kara, İ., (1997). Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi. I-III, İstanbul.

Kuban, D., (1970). İstanbul’un Tarihi Yapısı. Mimarlık, 7, İstanbul, 35-46.

Kuban, D. (1998). Kent ve Mimarlık Üzerine İstanbul Yazıları (1. Basım), İstanbul: Yem Yayınları.

Kuran, A. ,(1984). Türk Mimarisinde Çeşitli Üsluplar Üzerine Görüşler. Mimaride Türk Milli Üslubu Semineri, 61-65.

Akçay, M. (2020, 30 Ağustos). [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/Meral_Akcay/status/1300388446897405956?t=Y8AEDeJlOeB_XFJlDpxVpw&s=19

Mutlu, B., (1996). Mimarlık Tarihi Ders Notları (1. Baskı). İstanbul: Yapı Endüstri Merkez Yayınları.

Ortaylı, İ., (1985). Batılılaşma Sorunu. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, 1, 134-138.

Önder, M., ( 1986). İstiklal Savaşı Belgeleri. Türk Edebiyatı, 158, 34-41.

Özer, B., (1961). 19’uncu Yüzyılın Genel Nitelikleri ve Batı Mimarisinde Seçmecilik. Mimarlık ve Sanat, 3, 107-112.

Simmel, G., ( 2000). Metropol ve Zihinsel Yaşam. (Derleyen: Aydoğan A.), Şehir ve Cemiyet, İstanbul: İz Yayıncılık.

Songar, A., ( 1995). İstiklal Marşımız ve Mehmet Akif. Tarih ve Medeniyet, 13.

Tansel F.A., (1991). Mehmet Akif Ersoy Hayatı ve Eserleri.. İstanbul: Ötüken Yayınları

Tevetoğlu, F., ( 1951). Ölümünün 15. Yılında Mehmet Akif, 27 Aralık 1951.

Üsdiken, B., (1994). Mısır Apartmanı, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 5, 448-449.

Üstünipek, Ş., (2004). Batılılaşma Dönemi Mimarisi ve Beylerbeyi Sarayı. Üsküdar Sempozyumu Kitabı, 23-25 Mayıs. İstanbul: Üsküdar Belediye Başkanlığı Üsküdar Araştırmaları Merkezi, 361-368.

Yenişehirlioğlu, F., (1993). Sanatta Osmanlı İmparatorluğu Fransa Etkileşimi. Osman Hamdi Bey ve Dönemi Semppozyumu Kitabı, 17-18 Aralık, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 57-68.