Kişilik Tipi İle Kariyer ve Akademik Desteğin Kariyer Uyum Yeteneklerine Etkisi: Bir Saha Araştırması

Henüz çalışma hayatına atılmamış bireylerin iş dünyasında meydana gelen değişimlere hazırlıklı olması gerekmektedir. Bu noktada, bireylerin zihinsel ve duygusal yapıdan oluşan kariyer uyum yetenekleri önemli bir rol oynamaktadır. Bu yapının geliştirilmesi, güçlendirilmesi mümkündür ve başka faktörlerden etkilenmesi de muhtemeldir. Buradan hareketle yapılan bu çalışmada A ve B kişilik tipleri ile kariyer ve akademik desteğin kariyer uyum yetenekleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Burdur Mehmet Akif Ersoy üniversitesinin İ.İ.B.F 4. Sınıf ve Sosyal Bilimler Enstitüsünün lisansüstü eğitimine devam eden toplam 499 kişi üzerinde anket yöntemi kullanılarak bir araştırma yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre A ve B kişilik tipleri ile kariyer ve akademik desteğin kariyer uyum yetenekleri üzerinde anlamlı ve olumlu bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca A kişilik tipinin yarattığı etkinin, B kişilik tipinin etkisine kıyasla daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Boyutlar bağlamında ise A kişilik tipi en yüksek kontrol boyutunu, B kişilik tipi de ilgi boyutunu etkilemektedir. Bunun yanında ayrıca kariyer ve akademik desteğinin de en fazla ilgi boyutunu etkilediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kişilik, Kariyer ve Akademik Destek, Kariyer Uyum Yetenekleri, A ve B Kişilik Tipleri

The Effect of Personality Type and Career and Academic Support on Career Adaptability: A Field Research

Individuals who have not yet been put into working life should be prepared for the changes occurring in the business world. At this point, individuals' mentally and emotionally structured career adaptability skills play an important role. It is possible to develop, strengthen and be influenced by other factors. In this study, the effects of A and B personality structure and career and academic support on career adaptability were investigated. For this purpose, a total of 499 person attending the graduate program of the Institute of Social Sciences and Faculty of Economics and Administrative Sciences of Burdur Mehmet Akif Ersoy university have been conducted by using the survey method. According to the findings, the personality typeof A and B, career and academic support have a significant and positive effect on career adaptability. However, the effect of personality type A was found to be higher than the effect of type B personality. In the context of dimensions, type A personality affects the most control factor. B personality type and career and academic support were also found to affect the factor of concern most

Keywords:

Personality, Type A and Type B Personality, Career and Academic Support, Career Adaptability,

PDF

___

Adena, D., Young‐Jones, T., Burt, D., Dixon, S. ve Hawthorne, M. J. (2013). Academic advising: Does ıt really ımpact student success?. Quality Assurance in Education, 21(1), 7-19.
Aktaş, A. M. (2001). Bir kamu kuruluşunun üst düzey yöneticilerinin iş stresi ve kişilik özellikleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56(4), 25-43.
Arıkan, Ç. ve Aktaş, A. (1998). Kişilik özellikleri ile aile ve çevre yaşantısının kalp hastalığının oluşumuna etkisi. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresinde Sunulan Bildiri, Tarih, Yer.
Kuhn, T., Gordon, V. N. ve Webber, J. ( 2006 ). The Advising and Counseling Continuum: Triggers for Referral. NACADA Journal, 26(1), 24 – 31.
Autin, K. L., Douglass, R. P., Duffy, R. D., England, J. W. ve Allan, B. A. (2017). Subjective social status, work volition and career adaptability: A longitudinal study. Journal of Vocational Behavior, 99, 1-10.
Kunnanatt J.W. (2003). Type A Behavior Pattern and Managerial Performance: A Study among Bank Executivesin India. International Journal of Manpower. 24(6), 720-734.
Barutçu, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
Bingöl, D. (2013). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Brennan, G. M. (1989). A study of type a and type b personality and burnout in nurses. Master Thesis, San Jose State University, San Jose.
Bullock, E. E. , Reardon, R. C. ve Lenz, J. G. (2007). Planning good academic and career decisions. Fostering Student Success in the Campus Community. San Francisco: Jossey – Bass.
Bullock-Yowell, E., McConnell, A. E. ve Schedin, E. A. (2014). Decided and unde-cided students: Career self-efficacy, negative thinking, and decision-making difficulties. NACADA Journal, 34, 122–34.
Buyukgoze-Kavas, A., Duffy, R. D., ve Douglass, R. P. (2015). Exploring links between career adaptability, work volition, and well-being among Turkish students. Journal of Vocational Behavior, 90, 122-131.
Creamer, D. G. ve Creamer, E. G. ( 1994 ). Practicing developmental advising: Heoretical contexts and functional applications. NACADA Journal, 14 (2), 17–24.
Creed, P. A., Fallon, T. ve Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior. 74(2), 219-229.
Crisp, G. ve Cruz, I. (2010). Confirmatory factor analysis of a measure of mentoring among undergraduate students attending a hispanic serving institution. Journal of Hispanic Higher Education. 9(3), 232-244.
Crisp, G. (2009). Conceptualization and ınitial validation of the college student mentoring scale (CSMS), Journal of College Student Development. 50(2), 177-194.
Cunningham, K. ve Smothers, A. (2014). The effect of career cruising on the self-efficacy of students deciding on majors. NACADA Journal. 34(2), 16-25.
Çetin, F. ve Basım, N., (2014). Örgütte bireysel farklıklar, kişilik ve değerler. (Edt. Ü. Sığrı ve S. Gürbüz), Örgütsel Davranış, İstanbul: Beta Yayınlar.
Duffy, R. D., Douglass, R. P. ve Autin, K. L. (2015). Career adaptability and academic satisfaction: Examining work volition and self efficacy as mediators, Journal of Vocational Behavior, 90, 46-54.
Durna, U. (2004). Stres, a ve b tipi kişilik yapısı ve bunlar arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 11(1), 191-206.
Ender, S. C. ve Wilkie, C. J. (2000), Advising students with special needs. Academic Advising: Comprehensive Handbook, 1, 118-143.
Erden vd., (2012), A tipi kişilik özelliği ile işkoliklik arasındaki ilişkide iş taleplerinin rolü. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s.169-173), Tarih, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi, İzmir.
Erdoğmuş, N., (2003), Kariyer geliştirme, kuram ve uygulama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Ertürk, M., (2011). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Friedman, M. ve Rosenman, R. H. (1959). Association of specific overt behavior pattern with blood and cardiovascular findings, blood cholesterol level, blood clotting time, ıncidence of arcus senilis, and clinical coronary artery disease. Journal of the American Medical Association. 169(12), 286-1296.
Garcia, P. R. J. M., Restubog, S. L. D., Bordia, P., Bordia, S., ve Roxas, R. E. O. (2015). Career optimism: The roles of contextual support and career decision-making self-efficacy. Journal of Vocational Behavior, 88, 10-18.
Gordon, V. N. (2006). Career advising: An academic advisor’s guide. San Francisco: Jossey –Bass.
Gök, E ve Aydın, B. (2017). Yükseköğretim öğrenci mentörlük ölçeği geliştirme yolunda pilot bir çalışma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 107-120.
Guan, Y., Deng, H., Sun, J., Wang, Y., Cai, Z., Ye, L., ve Li, Y. (2013). Career adaptability, job search self-efficacy and outcomes: A three-wave ınvestigation among chinese university graduates. Journal of Vocational Behavior. 83(3), 561-570.
Gümüştekin, G. E. ve Gültekin, F. (2009). Stres kaynaklarının kariyer yönetimine etkileri. Dumlupınar University Journal of Social Sciences, 23, 147-158.
Güney, S. (2014). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Güney, S. (2017). Yüksek lisans doktora yeterlilik ve doçentlik sınavları için yönetim ve organizasyon el kitabı, 2. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Güney, S. (2018). Davranış bilimler. 11. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Harry, N. ve Coetzee, M. (2013). Sense of coherence, career adaptability and burnout of early-career black staff in the call centre environment. SA Journal of Industrial Psychology, 39(2), 1-10.
Hughes, J. N., Wu, J. Y., Kwok, O. M., Villarreal, V. ve Johnson, A. Y. (2011). Foundations of career advising. The handbook of Career Advising. 1-18.
İlhan, M., ve Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (yem) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42.
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kanten, S.(2012). Kariyer uyum yetenekleri ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 191-205.
Karacan-Ozdemir, N. ve Yerin-Guneri, O. (2017). The factors contribute to career adaptability of high-school students. Eurasian Journal of Educational Research, 67, 183-198.
Kocagöz, E. ve Dursun, Y. (2010). Algılanan davranışsal kontrol, ajzen'in teorisinde nasıl konumlanır? Alternatif model analizleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 139-152.
Lynch, J. ve Lungrin, T. (2018). Integrating academic and career advising toward student success. New Directions For Higher Education. 184, 69-79.
Marcionetti, J. ve Rossier, J. (2017). The mediating ımpact of parental support on the relationship between personality and career ındecision in adolescents. Journal of Career Assessment, 25(4), 601-615.
McKenna, C. W. (2010). The relationship of type a and type b personalities and disease management effectiveness on the perceived stress and self-efficacy of people with type 1 and type 2 diabetes. Doctoral Dissertation, Walden University, Minneapolis, Minnesota.
McShane, S. L. ve Von Glinow, M. A. (2016). Örgütsel davranış. (Çev. A. Günsel ve S. Bozkurt), Ankara: Nobel Yayıncılık.
Metheny, J., McWhirter, E.H., ve O'Neil, M.E. (2008). Measuring perceived teacher support and ıts ınfluence on adolescent career development. Journal of Career Assessment. 16(2), 218-237.
Mortimer, J. T., Zimmer-Gembeck, M. J., Holmes, M. ve Shanahan, M. J. (2002). The process of occupational decision making: Patterns during the transition to adulthood. Journal of Vocational Behavior, 61(3), 439-465.
Negru-Subtirica, O. ve Pop, E. I. (2016). Foreshadowıng ıdentities: The relation between achievement goals and educational ıdentity ın a sample of romanian emerging adults. Cognitie, Creier, Comportament/Cognition, Brain, Behavior. 17(1), 1-14.
Negru-Subtirica, O. ve Eleonora, I. P. (2016). Longitudinal links between career adaptability and academic achievement in adolescence. Journal of Vocational Behavior, 93, 163-170. Nora, A. ve Crisp, G. (2007). Mentoring students: Conceptualizing and validating the multi-dimensions of a support system. Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice. 9(3), 337-356.
Norris, C. F. (2016). The relationship between personality traits and career adaptability. Master of Arts Degree , M.A., Southern Illinois University Carbondale.
Onay, M. ve Zel, U. (2011). Kişi-kültür uyumunun kariyer planlaması üzerindeki etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(2), 265-278.
Özdevecioğlu, M. ve M. S. A. (2005). Organizasyonlarda sabotaj: Türleri, amaçları, hedefleri ve yönetimi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 95-109.
Özkalp, E. (2015). Ünite 2, Örgütsel davranışa giriş ve yöntem. (A. Çiğdem Kırel ve O. Ağlargöz haz.), Örgütsel Davranış, (3. Bsk.) Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Papatya, G., Papatya, N. ve Hamşıoğlu, A. B. (2016). Girişimci yönlülük, iç-girişimcilik ve işletme performans ilişkisi: Türkiye tekstil sektörü işletmelerinde bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34(4), 19-48.
Perry, J. C., Liu, X. ve Pabian, Y. (2010). School Engagement as A Mediator of Academic Performance Among Urban Youth: The Role of Career Preparation, Parental Career Support, and Teacher Support. The Counseling Psychologist. 38(2), 269-295.
Potgieter, M. (2014). The relationship between career adaptability and employee engagement amongst employees in an ınsurance company. Doctoral Dissertation, Unıversıty of South Africa.
Reed, D. K. ve Wexler, J. (2014). Our teachers… don’t give us no help, no nothin: Juvenile offenders’ perceptions of academic support. Residential Treatment for Children and Youth, 31(3), 188-218.
Robbıns, S. ve Judge, T. A. (2015). Örgütsel davranış. (Çev. İ. Erdem), Ankara: Nobel Yayınları.
Roeser, R.W., Eccles, J.S. ve Sameroff, A.J. (2000). School as a context of early adolescents' academic and social-emotional development: A Summary of research findings. The Elementary School Journal. 100(5), 443-471.
Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: An ıntegrative construct for life‐span, life‐space theory. The Career Development Quarterly. 45(3), 247-259.
Savickas, M. L. ve Porfeli, E. J. (2012). Career adapt-abilities scale, construction, reliability, and measurement equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80(3), 661-673.
Schnabel, K.U., Alfeld, C., Eccles, J.S., Köller, O. ve Baumert, J. (2002). Parental ınfluence on students' educational choices in The United States and Germany: Different ramifications-same effect?, Journal of Vocational Behavior, 60, 178–198.
Seçkin, M., Aypay, A. ve Apaydın, Ç. (2014). Lisansüstü eğitim alan öğrencilerin akademik danışmanlık hakkındaki görüşleri. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi. 4(1), 28-35.Soysal, A. (2008). Çalışma yaşamında kişilik tipleri: Bir literatür taraması. Çimento İşveren Dergisi, 1(2), 24-19.
Suldo, S.M., Friedrich, A.A., White, T., Farmer, J., Minch, D. ve Michalowski, J. (2009). Teacher support and adolescents' subjective well-being: A mixed-methods ınvestigation. School Psychology Review, 38(1), 67-85.
Super, D. E. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16(3), 282-298.
Šverko, I., ve Babarović, T. (2016). Integrating personality and career adaptability into vocational interest space. Journal of Vocational Behavior, 94, 89-103.
Şahin, N. H., Güler, M. ve Basım, H. N. (2009). A tipi kişilik örüntüsünde bilişsel ve duygusal zekânın stresle başa çıkma ve stres belirtileri ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(3), 243-254.
Şimşek, M. Ş., Çelik, A. ve Akgemci, T. (2016). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Konya: Eğitim Kitabevi.
Taş, M.A. (2018). Kültürel değerler, psikolojik sermaye ve kariyer uyum yeteneği ilişkisine dair bir saha araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
Taşlıyan, M., Arı, N. Ü. ve Düzman, B. (2011). İnsan kaynakları yönetiminde kariyer planlama ve kariyer yönetimi: İİBF öğrencileri üzerinde bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 231-241.
Thorne-Figueroa, J. M. (2010). The relationship between personality types a and b and academic dishonesty of undergraduate and graduate students. Doctoral Dissertation, Walden University, Minneapolis, Minnesota.
Tolentino, L. R., Garcia, P.R.J.M., Lu, V. N., Restubog, S. L. D., Bordia, P. ve Plewa, C. (2014). Career adaptation: The relation of adaptability to goal orientation, proactive personality and career optimism. Journal of Vocational Behavior, 84(1) 39-48.
Turban, D. B., Stevens, C. K. ve Lee, F. K. (2009). Effects of conscientiousness and extraversion on new labor market entrants'job search: the mediating role of metacognitive activities and positive emotions. Personnel Psychology, 62(3), 553-573.
Ünsal, P. (2014). Kariyer gelişim kuramları ve kariyer danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayınları.
Walters-Archie, A. (2018). Academic support for online students in the English-speaking Caribbean at the University of The West Indies Open Campus. Journal of Further and Higher Education, 42(6), 868-878.
Wanberg, C. R., Zhang, Z. ve Diehn, E. W. (2010). Development of the getting ready for your next job ınventory for unemployed ındividuals. Personnel Psychology, 63(2), 439-478.
Yavaş, Ö. (2018). Kişilik özellikleri ve çalışanların kariyer gelişiminin kariyer memnuniyetleri üzerine etkisi ve bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul.
Yeşiltaş, M., Akdağ, G., Çeken, H. ve Gürlek, M. (2014). Kariyer uyum yetenekleri turizm sektörüne bağlılığı etkiler mi: Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilere yönelik bir uygulama. 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Tarih: Ankara.
Yousefi, Z., Abedi, M., Baghban, I., Eatemadi, O. ve Abedi, A. (2011). Personal and situational variables and career concerns: Predicting career adaptability in young adults. The Spanish Journal of Psychology, 14(1), 263-271.
Zorver, C., ve Korkut-Owen, F. (2011). Kariyer uyumu ve iyimserliği ölçeğinin geliştirilmesi. XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde Sözlü Bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.