Türk Modernleşmesinde Halkevlerinin Yeri

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşunda ve Türk modernleşmesinde önemli bir yere sahip olan halkevlerinin kurulma, gelişme, yaygınlaşma sürecini incelemekteyiz. Cumhuriyetle birlikte yeni devletin toplumunu eğitmek, devletin halka önem verdiğini vurgulamak, yapılan inkılapların benimsenmesini sağlamak ve halkı üretime, yenileşmeye dâhil etmek için halkevlerinin kurulması öngörülmüştür. Halkın eğitim düzeyinin düşük olması ve yapılan yeniliklerin hızlı bir şekilde hayata geçirmek istenmesi birbiriyle çatışmaktaydı. Bu zorluğun açığa çıkması aslında halkın eğitime ne derecede muhtaç bir şekilde olduğunu da göstermekteydi. Bunun yanında okuma yazma eğitimleri ve kültürel faaliyetlerin içerisinde Cumhuriyet değerlerinin halka benimsetilmesi ve anlatılması gerekmekteydi. Bu durumu etkili ve önemli bir şekilde çözüme gelmediği sürece inkılâplar yine halkta karşılık bulamayacak ve geçerliliğini yitirecektir. İlke ve değerlerin kalıcı olup korunması ancak halk desteğiyle mümkün olabilirdi. Halk arasında derin yankılar uyandıran ve büyük önem taşıyan halkevlerinin topluma etkisini bu şekilde vurgularken de faaliyetlerini nasıl ne yöntemlerle sürdüklerini, dolayısıyla da halkın eğitilmesi, aydınlatılması, halkın yönetime katılması sürecindeki gelişmeleri hakkında bilgilendirme incelemesinde bulunacağız.

Anahtar Kelimeler:

Modernleşme, Halkevleri, Toplum, İnkılap

Turkish the Modernization Community Centers of Place

The establishment of the Republic of Turkey and the establishment of community centers which have an important place in Turkish modernization, the establishment, we have been observing in the dissemination. Together with the republic, it is emphasized that the state of the new state should be educated, the state attaches importance to the people, and it expects the reforms to be adopted and wants to have people's houses in order to direct the people towards production and innovation. The low level of education of the public and the desire to rapidly implement the innovations were in conflict with each other. The fact that this difficulty was revealed also showed the need of the public for education. In addition, the values of the Republic should be adopted and explained to the public in literacy trainings and cultural activities. Unless this situation is solved effectively and importantly, the revolutions will not be able to find any response in public again and it will lose its validity. Permanent preservation of principles and values could only be possible with public support. While emphasizing the impact of the community houses, which have deep repercussions among the people and which are of great importance, we will examine how they continue their activities in this way, and thus inform the public about the developments in the process of education, enlightenment and participation of the people in the management.

Keywords:

Modernization, Folk House, Society, Revolutions,

PDF

___

Memleketin muhtelif yerlerindeki 43 halkevi merasimle açılacaktır. (25 Mart 1031). Akşam Gazetesi. s.1.
Akşin, S. (2010). Kısa Türkiye tarihi. 11. Bsm, İstanbul:Türkiye İş Bankası Kül-tür Yayınları, 205.
Akçura, Y. (2012). Türkçülük: Türkçülüğün tarihsel gelişimi, İstanbul:İKS Yayın-ları, 25-26.
Çeçen, A. (2000). Atatürk’ün kültür kurumu halkevleri. Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 86-87.
Demirci, A. (2003). Tek parti döneminde siyaset- gençlik teşkilatı ilişkilerine bir örnek: Gençlik teşkilatı tasarıları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgi-ler Fakültesi Dergisi, 58(2), 58.
Durukan A. ve Ulusu, U. (2009). Türkan, Cumhuriyetin kültür kurumu olarak halkevi binaları. İTÜ dergisi/a, mimarlık, planlama, tasarım. 7(1), 38-49.
Ezer, F. (2010). 1929 krizinin Türkiye’ye etkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilim-ler Dergisi, 20(1), 427-442.
Güneş, G. (2000). Mütareke döneminde İzmir’deki Türk Ocağı ve faaliyetleri. DEÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3(9-10), 54-57.
İnan, A. (1947). Türk Tarih Kurumunun kuruluşuna dair. Belleten, 11(42), 179.
Kara, A. (1999).Türkiye’de halkevleri. Ankara:Halkevleri Yayınları, 22.
Kaya, B. (2008). Bir halk eğitimi kurumu olarak İzmit halkevi (1932-1951). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 12.
Kaş, H.(2007). Isparta halkevi çalışmaları ve Ün Dergisi ( 1934- 1950). Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, 34.
Karaer, İ.(1989). Türk ocakları ve inkılâplar. Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 33.
Kodal, T. (2014). Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Ocakları. A. Ü. Türkiyat Araş-tırmaları Enstitüsü Dergisi TAED, 52, 302.
Kocatürk, U. (1999). Doğumundan ölümüne kadar kaynakçalı Atatürk Gün-lüğü. Ankara:Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, 389.
Ortaylı, İ. (2018). Osmanlı düşünce dünyası ve tarih yazımı. İstanbul:İş Ban-kası Kültür Yayınları, 103-130.
Oral, M. (2002). Halkevlerinin toplumsal ve kültürel işlevleri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 53(18), 499-520.
Özacun, O. (2001). CHP halkevleri yayınları bibliyografyası, İstanbul:Kitap Matbaacılık, 10.
Özdemir, Y. ve Aktaş, E. (2011). Halkevleri (1932’den 1951’e). A.Ü.Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 45, 235-262.
Sarınay, Y.(2008). Türk milliyetçiliğinin tarihi gelişimi ve Türk Ocakları. İstan-bul:Ötüken Yayınları, 323.
Şimşek, S. (2002) Bir ideolojik seferberlik deneyimi halkevleri 1932-1951. İstan-bul:Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 20-23. TBMM. (1947). Yirmi beşinci Birleşim. 558.
Toksoy, N. (2007). Bir kültürel kalkınma modeli olarak halkevleri. Ankara:Orion Yayınevi, 29-30.
Turan, Ş. (1986). Türk devrim tarihi. Ankara:Bilgi Yayınevi, 21.
Turan, Ş. (2000).Etkin bir eğitim, kültür ve sosyal dayanışma kurumu olarak halkevleri. Bilanço 1923-1998, 1, 205-210.
Tunaya, T. Z. (1988). II. Meşrutiyet Dönemi. !1. Cilt) Türkiye’de siyasal partiler içinde (s.438), İstanbul:Hürriyet Vakfı Yayınları.
Tunaya, T. Z. (2008). Türkiye’de siyasi partiler. I. İstanbul:İletişim Yayınları, 10.
Üstel, F. (1997). Türk ocakları. İstanbul:İletişim Yayınları, , 42-43.
Yeşilkaya, N. G. (2003). Halkevleri: İdeoloji ve mimarlık, iletişim yayınları. İstan-bul, 29-30.
Zürcher, E. J. (2006) Modernleşen Türkiye’nin tarihi. İstanbul:İletişim Yayınları, 65-68.