Pdr Öğrencilerinin Kariyer Uyumluluklarının Kariyer Yapılandırma Yaklaşımı Açısından İncelenmesi

Psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlar ve akademisyenler, yıllardır PDR’de iş tanımının net olmadığı, alanda çalışanlardan kendi işlerinin dışında işler yapmalarının istenmesi gibi sorunların olduğunu vurgulamaktadırlar. Bu durum hem PDR alanı öğrencilerinin hem de alanda çalışanların mesleki kimliklerini tanımlamada zorluk yaşamalarına neden olabilmektedir. Psikolojik danışma ve rehberlik alanı, bireylerin ruh sağlıklarıyla ilgilenen, kendilerini tanımalarını sağlayan ve gelişimlerini destekleyen bir alandır. Dolayısıyla bu mesleği seçen bireylerin verimli ve etkili bir şekilde hizmet sunabilmeleri için, görev tanımları net olan ve ülkemizde daha fazla kabul görmüş meslekleri seçen bireylere göre kariyerlerini yapılandırmaları ve yapılandırdıkları kariyere uyum sağlamaları daha fazla önem taşımaktadır. Bu çalışmada, PDR alanı öğrencilerinin kariyer uyumlulukları, kariyer yapılandırma yaklaşımı açısından incelenmiştir. Verilerin toplanması amacıyla bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde öğrenim gören 225’i kadın, 71’i erkek olmak üzere toplam 296 öğrenciye Kişisel Bilgi Formu, Kariyer Uyumluluğu Ölçeği ve Kariyer Yapılandırma Envanteri uygulanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t testi, Pearson momentler çarpım korelasyonu ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Analiz sonucunda değişkenler arasında anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Bununla birlikte kariyer yapılandırma envanterinin belirginleştirme ve karar verme alt boyutlarının kariyer uyumluluğunu %36 oranında yordadığı bulunmuştur. PDR öğrencilerinin kariyer uyumluluğunu artırmada kariyer yapılandırma yaklaşımını temel alan kariyer danışmanlığı programlarının uygulanmasının etkili olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kariyer uyumluluğu, Kariyer yapılandırma, PDR öğrencileri

Investigation of Career Adaptability of Counseling Department Students Career Construction Approach

Psychological counseling and guidance workers and academics have stressed that for many years, the job description of counseling department has not been clear. This situation may cause difficulty in defining the professional identities of both the students of PDR department and those working in the field. The field of psychological counseling and guidance is an area that deals with the mental health of individuals, enables them to know themselves and supports their development. Therefore, it is more important for individuals who choose this profession to configure their careers and to adapt to their career in order to provide service efficiently and effectively than individuals who have more clear job descriptions and who are more accepted in our country. In this study, career adaptability of counseling department students was examined in terms of career construction approach. In order to collect data, a total of 296 students from the faculty of education were administered the Personal Information Form, Career Adaptability Scale and Career Construction Inventory. Independent sample t test, Pearson product moment correlation and multiple regression analysis were used for data analysis. As a result of the analysis significant relationship was found between the variables as a result of the analysis. However, it was found that the crystallizing and deciding sub-dimensions of the career construction inventory predicted career adaptability by 36%. It is thought that the implementation of career counseling programs based on career construction approach can be effective in increasing career adaptability of counseling students.

Keywords:

Career adaptability, Career construction, Counseling students,

PDF

___

Akgün, E. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin bakış açısıyla sınıflarındaki rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 9(2), 474-483.
Erus, S.M. ve Zeren, Ş.G. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik kariyer uyumları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(3), 657-668.
Nazlı, S. (2007). Okul müdürlerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerini algılamaları, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 155-166.
Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: An integrative construct for life-span, life-space theory. Career Development Quarterly, 45, 247–259.
Aslan, S. (2003). Ankara ili ortaöğretim kurumlarında çalışan alandan ve alan dışından rehber öğretmenlerin mesleki etkinliklerine ilişkin görüşleri ve sorunları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Aydın, İ., Arastaman, G. ve Akar, F. (2011). Türkiye’de ilköğretim okuluyöneticileri ile rehber öğretmenler arasındaki çatışma kaynakları. Eğitim ve Bilim, 9(2), 474-483.
Baysal, A. ve Buluş, M. (2001). PDR öğrencilerinin psikolojik gereksinim düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(9), 19-27.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Korelasyonel araştırmalar. Bilimsel Araştırma Yöntemleri (22. Baskı) içinde (ss. 184-189). Ankara: Pegem Akademi.
Can, E. (2010). İlköğretim okullarında görevli rehber öğretmenlerin karşılaştıkları sorunların incelenmesi. 9.Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiriler içinde (s. 911-917), 20-22 Mayıs 2010, Elâzığ, Türkiye.
Chan, K. Y., Uy, M. A., Ho, M.-h. R., Sam, Y. L., Chernyshenko, O. S., ve Yu, K. Y. T. (2015). Comparing two career adaptability measures for career construction theory: Relations with boundaryless mindset and protean career attitudes. Journal of Vocational Behavior, 87, 22–31.
Creed, P.A., Fallon, T. ve Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior, 74, 219-229.
Corso, J.D. ve Refhuss, M.C. (2011). The role of narrative in career construction theory. Journal of Vocational Behavior, 79, 334–339.
Erdur Baker, Ö. ve Çetinkaya, E. (2007). Etik: Davranışta kırılma noktası. (R. Özyürek, F. K. Owen ve D. W. Owen Ed.). Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik: Meslekleşme sürecindeki ilerlemeler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Erkan, Z. (2011). Okul psikolojik danışmanı öz-yeterliğini yordamada eğitim yaşantılarına ilişkin memnuniyetin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Eryılmaz, A. ve Kara, A. (2016). Investigation of psychometric properties of career adaptability scale. The Online Journal of Counseling and Education, 5(1), 29-39.
Eryılmaz, A. ve Kara, A. (2017). Kariyer uyumluluğunun bireysel yönü: Kişilik özellikleri ve duygulanım açısından incelenmesi. Journal of Mood Disorders, 7(4), 212-218.
Eryılmaz, A. ve Kara, A. (2018). Pre-Service teachers’ career adaptabilities: It’s relationships with career decision making self-efficacy and career barriers. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 235-244.
Eryılmaz, A. ve Kara, A. (2018b). Öğretmen adayları için bir kariyer uyumluluk modeli. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 352-365.
Eryılmaz, A. ve Kara, A. (2019). Kariyer uyumluluğu psikoeğitim programının öğrencilerin kariyer uyumluluk düzeylerine etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-16. Advance online publication.
Eryılmaz, A. ve Kara, A. (2019b). Öğretmenlerin öznel iyi oluşlarıyla kariyer uyumlulukları arasında amaçlar için mücadele etmenin aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 9(52), 1-21.
Gerçek, M. (2018). Mesleki kaygı ve kariyer uyumluluğu arasındaki ilişkiler: Öğretmen adayları açısından bir inceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 20(2), 297-312.
Gül, H., Maksüdünov, A., Yamaltdinova, A. ve Abdildaev, M. (2019).Öğrencilerin demografik özelliklerinin kariyer uyumluluğu ve iyimserliği ile ilişkisi: Kırgızistan örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(36), 34-46.
Güvenç, M. (2001). Okullardaki rehberlik faaliyetlerinin yürütülmesinde karşılaşılan güçlükler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
Hamamcı, Z., Murat, M. ve Çoban, A. (2004). Gaziantep’teki okullarda çalışan psikolojik danışmanların mesleki sorunlarının incelenmesi. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Özetleri, 201.
Hatunoğlu, A. ve Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 336.
Hartung, P. J., Porfeli, E. J. ve Vondracek, F. W. (2008). Career adaptability in childhood. The Career Development Quarterly, 57(1), 63‒74.
Hirschi, A. (2009). Career adaptability development in adolescence: Multiple predictors and effect on sense of power and life satisfaction. Journal of Vocational Behavior, 74, 145-155.
Karacan-Özdemir, N. (2018). Kariyer yapılandırma görüşmesi: Nitel bir değerlendirme aracı ve kariyer danışma yöntemi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 1071–1081.
Karacan-Özdemir, N. ve Ayaz, A. (2018). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programları: Kariyer uyum yetenekleri açısından bir inceleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-17.
Karaküçük, S. (2010). Okul rehberlik servislerinin fiziksel/mekânsal koşullarının incelenmesi:Rehber öğretmenlerin mekânsal algıları bağlamında. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), 421-440.
Karataş, Z. ve Şahin Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 427-460.
Maree, J. G. (2014). Career construction with a gay client: A Case Study.British Journal of Guidance and Counselling, 42(4), 436-449.
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi. (2018). 23.06.2019 tarihinde https://www.osym.gov.tr/TR,15285/2018-kpss-lisans-ve-oabt-sinav-sonuclarina-iliskin-sayisal-bilgiler.html adresinden erişilmiştir.
Özabacı, N., Sakarya, N. ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerininokullardaki psikolojikdanışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
Özyürek, R. (2009). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik uygulamaları ve öğrencilere sağlanan süpervizyon olanakları: ulusal bir tarama çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (32), 54-63.
Rottinghaus, P. J., Day, S.X. ve Borgen, F.H. (2005). The Career Futures Inventory: A Measure of Career-Related Adaptability and Optimism. Journal of career assessment, 13, 3–24.
Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. In (S. D. Brown and R. W. Lent Eds.), Career development and counseling: Putting theory and research to work (p. 42–70). New York: John Wiley.
Savickas, M.L. (2009). Life designing: A paradigm for career construction in the 21st century. Journal of Vocational Behavior, 75(3), 239-250.
Savickas, M. L. (2012). Life design: A paradigm for career intervention in the 21st century. Journal of Counseling and Development, 90(1), 13‒19.
Savickas, M. L. (2013). Career construction theory and practice. In (ed. S. D. Brown and R. W. Lent), Career development and counseling: Putting theory and research to work, (p.147‒ 183). (2nd ed). Hoboken, NJ: John Wiley and Sons.
Savickas, M. L. ve E. J. Porfeli. (2012). Career Adapt-Abilities Scale: Construction, reliability and measurement equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80(3), 661‒673.
Savickas, M.L., Porfeli, E.J., Hilton, T.L. ve Savickas, S. (2018). The Student Career Construction Inventory. Journal of Vocational Behavior, 106, 138-152.
Siyez, D. M. ve Yusupu, R. (2015). Üniversite öğrencilerinde kariyer uyumluluğu ve kariyer iyimserliğinin cinsiyet rolü değişkenine göre incelenmesi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(1), 78-88.
Siyez, D. M. ve Belkıs, Ö. (2016). Üniversite öğrencilerinde kariyer iyimserliği ve uyumluluğu ile toplumsal cinsiyet algısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 279-285.
Koen, J., Klehe, U. C. ve Van Vianen, A. E. M. (2012). Training career adaptability tofacilitate a successful school-to-work transition. Journal of Vocational Behavior, 81, 395–408.
Sevinç, A. ve Siyez, D. M. (2018). Öğrenci kariyer yapılandırma envanteri’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Human and Work, 5(2), 157-168.
Terzi, Ş., Ergüner Tekinalp, B. ve Leuwerkw, W. (2011). Psikolojik danışmanların okul psikolojik danışma ve rehberlik programını değerlendirmeleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 51-60.
Tuzcuoğlu, S. ve Korkmaz, B. (2001). Psikolojik danişma ve rehberlik öğrencilerinin boyuneğici davraniş ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 135-152.
Tuzgöl Dost, M. ve Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 389 – 407.
Xie, B., Xia, M., Xin, X., ve Zhou, W. (2016). Linking calling to work engagement and subjective career success: The perspective of career construction theory. Journal of Vocational Behavior, 94, 70-78.
Vupa, Ö. ve Gürünlü-Alma, Ö. (2008). Doğrusal regresyon çözümlemesinde çoklu bağlantı probleminin sapan değer içeren küçük örneklemlerde incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 31, 97-107.
Yerin-Güneri, O., Büyükgöze-Kavas, A. ve Koydemir, S. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik gelişimi: Acemilikten olgunlaşmaya giden yol. (R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve Dean W. Owen Ed.), Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik İçinde (s.139-161). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yüksel Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26.
Zacher, H. (2014). Career adaptability predicts subjective career success above and beyond personality traits and core self-evaluations. Journal of Vocational Behavior, 84, 21–30.
Zikic, J. ve Klehe, U. (2006). Job loss as a blessing in disguise: The role of career exploration and career planning in predicting reemployment quality. Journal of Vocational Behavior, 69(3), 391–409.