OSMANLI TOPLUMUNDAKİ AHLAKÎ ÇÖKÜNTÜNÜN 17.YÜZYIL ŞAİRİ ÂŞIK ÖMER'İN ŞİİRLERİNDE TEZÂHÜRÜ

Bu makalede velut bir şair ve çok iyi bir gözlemci olan Âşık Ömer'in şiirlerinden hareketle Osmanlı Devleti'nin en buhranlı, kasvetli ve talihsiz asrında tebârüz ve temerküz etmiş olan ahlakî çöküntünün boyutları ve sınırları tespit edilmeye çalışılmıştır. Şiirlerin göndermede bulunduğu hâdiselerin ve kavramların somutlaştı-rılması adına evvela yüzyılın genel durumu hakkında kısa bir bilgi verilmiş, ardındanyüzyılın kültürel yozlaşmasına edebî zâviyeden bakılmıştır. Makalede ÂşıkÖmer'in 1455 şiirini ihtiva eden Divân'ı esas alınmıştır.

Appear of Moral Collapse in Ottoman Society in the Poems of 17th Century Poetry Âşık Ömer

This article tries to explain the dimensions and boundaries of the moral collapse of the Ottoman Empire, which has been sober and intense in the most depressing, dismal and unfortunate period, in the light of the poems of Âşık Ömer who is a poet and very good observer. Allude to of the events of concepts to which poems imply, first a brief information about the general situation of the century was given and then we look at the cultural degeneration of the century from the literary perspective. In the article, the Divân which contains the poem of 1455 of Aşık Ömer was taken as basis

___

  • Köprülü, M. Fuad, Saz Şairleri I-V, Akçağ Yay., 3. bs., Ankara, 2004.
  • Yılmaz, Necdet, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf - Sûfîler, Devlet ve Ulemâ, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul, 2001.
  • Yıldırım, Ahmet, Tasavvufun Temel Öğretilerinin Hadislerdeki Dayanakları, TDV. Yay., 3. bs., İstanbul, 2013, ss. 241-242.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C. III/I, TTK Yay., 3. bs., Ankara, 1983.
  • Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay., 2. bs., İstanbul, 2005.
  • Sülemî, Ebû Abdirrahmân, Sülemî'nin Risaleleri - Tasavvufun Temel İlkeleri, (Çev. Süleyman Ateş), Ankara, 1981.
  • Solak-zâde, Mehmet Hemdemî Çelebî, Solak-zâde Tarihi, C. II, (Haz. Vahit Çubuk), Kültür Bakanlığı Yay., 1. bs., Ankara, 1989.
  • Seyyid Şerîf Cürcânî, Ta'rîfât - Tasavvuf Istılahları, (Çev. Abdurrahman Acer), Litera Yay., İstanbul, 2014.
  • Serrâc Tûsî, Ebû Nasr, el-Luma, İslâm Tasavvufu, (Çev: Hasan Kâmil Yılmaz), Erkam Yay., 2. bs., İstanbul, 2012.
  • Sakaoğlu, Saim, "Türk Saz Şiiri", Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı, III (Halk Şiiri), Ankara, 1989.
  • Pala, İskender, Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, Kapı Yay., 15. bs., İstanbul, 2007.
  • Nesefî, Azizüddin, Tasavvufta İnsan Meselesi - İnsan-ı Kâmil, (Çev. Mehmet Kanar), Dergâh Yay., 3. bs., İstanbul, 2015.
  • Küçük, Sabahattin, Bâkî Dîvânı-Tenkitli Basım, TDK Yay., 1. bs., Ankara, 1994.
  • Kur’an-ı Kerim Meâli, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 9. bs., Ankara, 2012.
  • Köse, Saffet, ‚Rüşvet‛, DİA, Ankara, 2008, C. XXXV, ss. 303-306.
  • Kâtip Çelebi, Mîzânü'l-Hakk Fî İhtiyâri'-l-Ehakk - İhtilaf İçinde İtidal (Haz. Süleyman Uludağ), Dergâh Yay., İstanbul, 2016.
  • Karasoy, Yakup; Yavuz, Orhan, Âşık Ömer Divânı, Ocak Grafik Tasarım, Konya, 2010.
  • Karahan, Abdülkadir, ‚Âşık Ömer‛, DİA, İstanbul, 1991, C. IV, s. 1.
  • Karaer, Mustafa Necati, Karacaoğlan, Hayatı Sanatı Şiirleri, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul, Ts.
  • Kabaklı, Ahmet, Âşık Edebiyatı, Türk Edebiyatı Vakfı Yay., 1. bs., İstanbul, 2006.
  • Ergun, Sadeddin Nüzhet, Karaca Oğlan, Hayatı ve Şiirleri, Türkiye Matbaası, 3. bs., İstanbul, 1935.
  • Ergun, Sadeddin Nüzhet, Âşık Ömer Hayatı ve Şiirleri, Semih Lütfi Matbaası ve Kitap Evi, İstanbul, Ts.
  • Danışman, Zuhuri, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C. XI, Yeni Matbaa, İstanbul, 1965.
  • Çağrıcı, Mustafa, ‚Tecessüs‛, DİA, İstanbul 2011, C. XL, ss. 246-247.
  • Ceylan , Ömür, Tasavvufî Şiir Şerhleri, Kitabevi Yay., İstanbul, 2000.
  • Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Otto Yay., 6. bs., Ankara, 2014.
  • Baron Joseph Von Hammer Purgstall, Büyük Osmanlı Tarihi, C. V, (Çev. Mehmed Ata, Haz. Mümin Çevik, Erol Kılıç), Çevik Matbaacılık, İstanbul, 1994.
  • Banarlı, Nihad Sâmi, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Destanlar Devrinden Zamanımıza Kadar, C. II, Mili Eğitim Basımevi, İstanbul, 1983.
  • Aksun, Ziya Nur, Osmanlı Tarihi, C. II, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1994.
  • Aclûnî, İsmail bin Muhammed, Keşfü’l-Hafâ ve Muzîlü’l-İlbâs, C. II, (Thk: Ahmed el-Kalâşî), Müessesetü’r-Risâle, 4. bs., Beyrut, 1405/1985.