Arap grameri kendi düşünüş ilkeleri bağlamında kıyas, ibdâl, teâkub, tesâkub gibi kavramlarla dilin işleyişine ilişkin bir mekanizmanın tespitine yönelik önemli veriler sunmaktadır. Bu çerçevede modern lengüistik biliminde analoji, sentagmatik ve paradigmatik yapı gibi ifadelerle anılan ve dilin işleyiş yönünü ve konuşmanın mahiyetini ortaya koyan yaklaşımlarla geleneksel Arap dilbiliminin yaklaşımları göreceli bir benzerlik içindedir. Bu makale bu benzerlikleri ortaya koyarak karşılaştırmalı bir bakış açısıyla Arap filolojisinin kendine özgü dinamiklerle ileri sürdüğü görüşleri irdelemekte ve Arap filolojisinde, dilin işleyişi ile ilgili görüşlere dair bazı mülahazalar ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Kıyas (analoji), türetme, ibdal, anlam

Arabic grammar in the context of its own principles of thought has offered positive data through some concepts such as analogy, ibdal, teakub in terms of functioning of language. In this context, the analogy in the science of modern linguistics, called as semantic and paradigmatic structure and approached which put forward the direction of speech functioning and nature of language are relatively similar to the approaches of traditional Arabic language. The aim of this article is to put forward these similarities and to examine the opinions hold by Arab philology of its own dynamics by comparative perspectives. Lastly, it tries to put some thoughts in terms of the functioning of language in the Arabic philology