Kurʹanʹın sosyal yaptırımsallığı

Bu çalışmada, Kur’an’ın toplumsal ilişkilerdeki yaptırımsallık biçimlerinin geçmişte, günümüzde nasıl olduğu ve gelecekte nasıl olabileceği irdelenmeye çalışılmıştır. İnanç ve ibadet boyutuyla Kur’an daha çok psikolojik yaptırımsallığa, hukuki ve ahlaki boyutuyla ise daha çok sosyolojik yaptırımsallığa sahip bir kutsal kitap görünümündedir. Kur’an’ın, geçmişi tüm boyutlarıyla, günümüzü inanç, ibadet ve ahlaki boyutuyla, geleceği ?kültürler arası diyalog ortamını ? ise ahlaki boyutu ve gönülden inanma olgusuyla kuşatan/kuşatacak olan kutsal bir kitap olduğunu söylemek mümkün gözükmektedir.

The social normativity of the qur’an

In this essay, it is analyzed how was, is and will be the normativity of the Qur’an concerning social relations in the past, present and the future. By doing this, it is seen that the Qur’an seems a holy book which has a psychological normativity in terms of faith and worship dimensions and sociological normativity in terms of ethical and juridical dimensions. In the end of our essay, it seems to us that it is quite possible to argue that the Qur’an besieged the past with its all dimensions, besieges the present with faith, worship and ethical dimensions and will besiege the future 􁈺within the context of intercultural relations􁈻 with ethical dimension and a sincerely belief phenomenon.

___

  • Albayrak, Halis, “Kur’an’ı Anlamak‐Kur’an’ın Ne Olduğunu Anlamak”, 1. Kur’an Haftası, (haz., Hüseyin Nazlıaydın, Hayrullah Terkan), Fecr Y., Ankara, 1995.
  • Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, 4.b., (haz., Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1989, Cilt: 1.
  • Atay, Hüseyin, “Soruşturma”, İslâmiyât, Cilt: 1, Sayı: 4, 1998.
  • Ateş, Süleyman ve diğerleri, “İslâm’da Akıl‐Vahiy İlişkisi ve Hakimiyet Konusu”, İslâm ve Laik‐lik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Ateş, Süleyman ve diğerleri, “Komisyon Raporları Üzerine Konuşmalar”, İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Ateş, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, 1990, Cilt: 1 (1988); Cilt: 2 (1989); Cilt: 6 (1990); Cilt: 7 (1990); Cilt: 8 (1990); Cilt: 10 (1991);.
  • Aydın, Mehmet S. ve diğerleri, “Akıl‐Vahiy İlişkisi Komisyonu”, Din‐Devlet ve Toplum, (haz., yok), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 2000.
  • Aydın, Mehmet S. ve diğerleri, “İslâm’da Akıl‐Vahiy İlişkisi ve Hakimiyet Konusu”, İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Aydın, Mehmet S., “Değişme ve Endişe”, Zaman, 28 Ocak 2002.
  • Aydın, Mehmet S., “İslâm’ı Konuşurken”, Zaman, 14 Ocak 2002.
  • Aydın, Mehmet S., Tanrı‐Ahlâk İlişkisi, TDV Y., Ankara, 1991.
  • Başgil, Ali Fuad, Din ve Laiklik, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul, 1998.
  • Berki, Ali Himmet, Açıklamalı Mecelle, 2.b., Hikmet Y., İstanbul, 1979.
  • Canan, İbrahim ve diğerleri, “Akıl‐Vahiy İlişkisi Komisyonu”, Din‐Devlet ve Toplum, (haz.,
  • yok), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 2000.
  • Cebeci, Lütfullah, “Kur’an’ın Ahkamı Kıyamete Kadar Geçerlidir”, 1. Kur’an Sempozyumu, (haz., Mehmet Akif Ersin, Dücane Cündioğlu), Bilgi Vakfı Y., Ankara, 1994.
  • Çandar, Cengiz, “Değişim Sürecinde İslâm”, İslâmî Araştırmalar, Cilt: 7, Sayı: 1, 1993‐94.
  • Ergene, M. Enes, Türkçe İbadet, Feza Gazetecilik Y., İstanbul, 2001.
  • Eyüpoğlu, Osman ve Okuyan, Mehmet, “Kur’an’ın Sosyo‐Kültürel Koşulları Dikkate Alışı: Ma’rûf Kavramı Örneği”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 2008, Sayı: 26‐27.
  • Eyüpoğlu, Osman, “Toplumsal Değişim Patolojisi ve Temel Değişim Güdüsü”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 2010, Sayı: 28.
  • Garaudy, Roger, 20. Yüzyıl Biyografisi, (çev., Ahmet Zeki Ünal), Fecr Y., Ankara, 1989.
  • Giddens, Antony, Sosyoloji, (haz., Hüseyin Özel, Cemal Güzel), Ayraç Yay., Ankara, 2000.
  • Güler, İlhami, “Cevaplar (Kutsallık ve Dini Metinlerin Dogmalaştırılması)”, 1. Kur’an Sempozyumu, (haz., Mehmet Akif Ersin, Dücane Cündioğlu), Bilgi Vakfı Y., Ankara, 1994.
  • Günay, Ünver ve diğerleri, Laiklik, Din ve Türkiye, Adım Y., Ankara, 1997.
  • Gündüz, Şinasi, “Kur’an Kıssalarının Kaynağı Eski Ahit Mi? Yapı, Muhteva ve Kaynak Açısından Torah Kıssaları”, Kur’an Kıssalarının Anlam ve Değeri (IV. Kur’an Haftası Kur’an Sempozyumu), Fecr Y., Ankara, 1998.
  • Hadis Ansiklopedisi, (haz., İbrahim Canan), Cilt: 5, Akçağ Y., İstanbul, tarih yok.
  • Halefullah, Muhammed Ahmed, Kur’an’da Anlatım Sanatı el‐Fennu’l‐Kasasî, (çev., Şaban Karataş), Ankara Okulu Y., Ankara, 2002.
  • Hatiboğlu, Mehmet S. ve diğerleri, “İslâm’da Akıl‐Vahiy İlişkisi ve Hakimiyet Konusu”, İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Hatiboğlu, Mehmet S., “İslâm’ın Aktüel Değeri Üzerine”, İslâmî Araştırmalar, Sayı: 1, 1986.
  • Hick, John, “Hıristiyanların İsa’yı Algılama Biçimi ve Bunun İslâm’ın Anlayışıyla Karşılaştırılma‐ sı”, (çev., Şaban Ali Düzgün), İslâmiyât, Cilt: 3, Sayı: 4, 2000.
  • İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Karaman, Hayrettin ve diğerleri, “Maddelerin Müzakere ve Oylanması”, İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Karaman, Hayrettin, “Kadının Şahitliği, Örtünmesi ve Kamu Görevi”, İslâmî Araştırmalar, Cilt: 5, Sayı: 4, 1991.
  • Kırbaşoğlu, Hayri ve diğerleri, “Dünyada ve Türkiye’de Laiklik”, İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Kırca, Celal, “Kur’an ve Tabii Bilimler”, Kur’an Mesajı, Yıl: 2, Sayı: 16‐18, 1999.
  • Kotan, Şevket, Kur’an ve Tarihsellik, Beyan Y., İstanbul, 2001.
  • Laroui, Abdullah, Tarihselcilik ve Gelenek, Vadi Y., Ankara, 1993.
  • Mardin, Şerif, Türkiye’de Din ve Siyaset, 2. Basım, İstanbul: İletişim Y., 1992.
  • Özsoy, Ömer ve Güler, İlhami, Konularına Göre Kur’an, 5. Basım, Fecr Y., Ankara, 2001.
  • Paçacı, Mehmet, “Kur’an Ve Tarihsellik Tartışması”, Kur’an’ı Anlamada Tarihsellik Sorunu Sempozyumu, (haz., Muhammed Abay), Bayrak Y., İstanbul, 2000.
  • Polat, Fethi Ahmet, “Modern ve Postmodern Düşüncede Kur’an’a Yaklaşımlar”, Marife, Yıl: 1, Sayı: 2.
  • Sofuoğlu, Cemal ve diğerleri, “Din‐Devlet, Din‐Dünya İlişkileri”, İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Şengül, İdris, “Kur’an Kıssalarının Tarihi Değeri”, Kur’an Kıssalarının Anlam ve Değeri (IV. Kur’an Haftası Kur’an Sempozyumu), Fecr Y., Ankara, 1998.
  • Şengül, İdris, Kur’an Kıssaları Üzerine, Işık Y., İzmir, 1994.
  • Wolf‐Gazo, Ernest, “Postmodernizmin Aydınlanmayı Eleştirisi”, (çev., Şefik Deniz), İslâmî Araştırmalar, Cilt: 6, Sayı: 1.
  • Yavuz, Yunus Vehbi ve diğerleri, “İslâm’da Akıl‐Vahiy İlişkisi ve Hakimiyet Konusu”, İslâm ve Laiklik, (haz., Mehmet Gündem), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Y., İstanbul, 1998.
  • Zülaloğlu, Fevzi, Temel Kaynağımız Kur’an, Ekin Y., İstanbul, 2002.