Kur’ân’ın nüzûl süreci ve nüzûl sırasını esas alan tefsir üzerine
Kur’ân’ı Kerîm, kendisine indirilen Hz. Muhammed’in ?sav? peygamberliğiyle eş zamanlı olarak yirmi üç yıla yakın bir sürede ve tedrîcen nazil olmuştur. Bu kadar uzun bir süreç, tabii olarak farklı zaman ve mekânlarda indirilmeyi gerekli kılmaktadır. Bu süreçle bağlantılı olarak Kur’ân’ı Kerîm’in, ilk muhatapları olan Hz. Peygamber ?sav? ve indirildiği dönemdeki insanlar ve ayrıca kendine hedef olarak seçtiği bütün insanlığı geliştirmeyi, değiştirmeyi ve dönüştürmeyi hedeflediği söylenebilir. Bu makalede ana hatları ile bu sürece yer verilecektir.
The process of sending down of the qur’an and on the commentary that bases the order of sending down
The Qur’an was sent down gradually and approximately in 23 years during the prophecy of the Prophet Muhammad. This long process naturally required to be sending down of the Qur’an in different time and place. It can be said that due to this process, the aim of the Qur’an was to change, develop and transform first the Prophet Muhammad peace be upon him, his companions and all human beings whom it has selected as target people. This article basically examines this process in more detail.
___
- Abdürrezzak Hüseyin Ahmed, el‐Mekkî ve’l‐Medenî fi’l‐Kur’âni’l‐Kerîm, Kahire 1999.
- el‐‘Ak, Halid Abdurrahman, Usûlü’t‐tefsîr ve kavâ‘idüh, Beyrut 1986.
- Bâzergan, Mehdi, Kur’an’ın Nüzûl Süreci, Ankara 1998.
- Bâzergan, Mehdi, Adım Adım Vahiy, Ankara 1999.
- Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük Tefsir Tarihi Tabakatü’l‐Müfessirîn, İstanbul 1973. Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Ankara 1988.
- Cevheri, Ebu Nasr İsmail b. Hammad, es‐Sıhah fi’l‐lüga ve’l‐ulûm, tasnif: Nedim Meraşli, Usame Meraşli, Beyrut 1974.
- Demir, Ekrem, Muhammed İzzet Derveze’nin Kur’an’ı Anlama ve Yorumlama Yöntemi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2006.
- Derveze, M. İzzet, et‐Tefsîru’l‐Hadîs, Nüzûl Sırasına Göre Kur’ân Tefsiri, çev.: Ahmet Çelen, Mehmet Çelen, İstanbul 1998.
- Derveze, M. İzzet, el‐Kur’ânü’l‐mecîd, Beyrut ts.
- Draz, Muhammed Abdullah, “Kur’an‐ı Kerim’in Nüzul Sırasına göre Tertip Edilmesi Teklifine Edebi Eleştiri”, AÜİF Dergisi, çev.: Ahmet Nedim Serin‐ su, Ankara 1997.
- Duman, M. Zeki, Beyânü’l‐Hak (Kur’an‐ı Kerîm’in Nüzûl Sırasına Göre Tefsiri), Ankara 2006.
- Ebu’l‐Beka el‐Kefevi, Külliyyâtü Ebi’l‐Beka, Bulak 1837.
- Emin el‐Hûlî, Kur’an Tefsirinde Yeni Bir Metod, çev.: Mevlüt Güngör, İstanbul 1995.
- Ebu Süleyman, Sabır Hasan Muhammed, Mevridü’z‐zam’ân fî ulûmi’l‐Kur’ân, Bombay 1974.
- Ebu Şehbe, Muhammed Muhammed, el‐Medhal li dirâsâti’l‐Kur’âni’l‐Kerîm, Riyad 1987.
- Hamdi Yazır, Elmalılı, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul 1971.
- Halil b. Ahmed, Kitâbü’l‐ayn, tahk.:Mehdi Mahzumi, İbrahim Semerrai, Beyrut 1988.
- Halil Kattan, Menna‘, Mebâhis fî ulûmi’l‐Kur’ân, Beyrut 1993.
- el‐Hamed, Ğânim Kaddûrî, Muhâdarât fî ulûmi’l‐Kur’ân, Amman 2003.
- Itr, Nureddin, Ulûmu’l‐Kur’âni’l‐Kerîm, Dimaşk 1993.
- İbn Akîle el‐Mekkî, ez‐Ziyâde ve’l‐ihsân fî ulûmi’l‐Kur’ân, yy., 2006.
- İbn Atıyye, Kâdî Ebu Muhammed Abdülhak b. Galip, el‐Muarraru’l‐vecîz fî tefsîri’l‐kitâbi’l‐azîz, tahk.: Abdüsselam Abdüşşafî Muhammed, Beyrut 2001.
- İbn Faris, Ebu’l‐Hüseyin Ahmed, Mu’cemu mekâyisi’l‐lüga, Beyrut 1991.
- İbn Manzur, Lisânü’l‐Arab, Beyrut 1990.
- İbn Sa‘d, Tabakât, Beyrut ts.
- İbnü’l‐Cevzî, Ebu’l‐Ferec Abdurrahman, Fünûnü’l‐efnân fî uyûni ulûmi’l‐Kur’ân, tahk.: Hasan Ziyaüddîn Itr, Beyrut 1987.
- İbnü’n‐Nedîm, el‐Fihrist, Beyrut 1978.
- el‐İbrahim, Musa İbrahim, Buhûsün menheciyyetün fî ulûmi’l‐Kur’âni’l‐Kerîm, Amman 1996.
- el‐İsfehani, Ragıp, el‐Müfredât fî garîbi’l‐Kur’ân, tahk.: Muhammed Halil Aytani, Beyrut 2001.
- Japarakunov, Belek, Muhammed İzzet Derveze’nin “Asru’n‐Nebi ve Siretü’r‐Resul” Adlı Eserlerinin Tefsir Yönü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2009.
- Keskioğlu, Osman, Nüzûlünden Günümüze Kur’an’ı Kerim Bilgileri, Ankara 1987.
- Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed, el‐Câmi‘ li ahkâmi’l‐Kur’ân, tahk.: Abdullah b. Abdülmuhsin et‐Türkî, Beyrut 2006.
- Muhaysin, Muhammed Sâlim, Târîhü’l‐Kur’âni’l‐Kerîm, Medine 1401h.
- Mukatil b. Süleyman, Tefsîr, tahk.: Ahmed Ferid, Beyrut 2003.
- Nöldeke, Theodor, Geschichte des Qorans, yy. 1961.
- Okumuş, Mesut, Kur’an’ın Kronolojik Okunuşu, Muhammed İzzet Derveze Örneği, Ankara 2009.
- Poonawala, İsmail K., “Muhammed İzzet Derveze’nin Çağdaş Tefsir Yöntemi: Kur’an Hermönötiğine Bir Katkı”, çev.: Süleyman Gezer, Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, Çorum 2002, c. 1, sayı: 2.
- es‐Sabbağ, Muhammed b. Lütfi, Lemehât fî ulûmi’l‐Kur’ân, Beyrut 1990.
- es‐Sâbûnî, Muhammed Ali, et‐Tibyân fî ulûmi’l‐Kur’ân, Beyrut 1408/1988.
- Safa, Muhammed, Ulûmu’l‐Kur’ân min hilâli mukaddimâti’t‐tefâsîr, Beyrut 2004.
- es‐Salih, Subhî, Mebâhis fî ulûmi’l‐Kur’ân, İstanbul ts.
- es‐Suyûtî, Celaleddin, el‐İtkân fî ulûmi’l‐Kur’ân, tahk.: Mustafa Dîb el‐Buğa, Beyrut 1993.
- Şehâte, Abdullah, Ulûmü’t‐tefsîr, Kahire 2001.
- Watt, W. Montgomery, Kur’an’a Giriş, Ankara 1998.
- Yıldırım, Suat, Kur’an’ı Kerim ve Kur’an İlimlerine Giriş, İstanbul 1989.
- Zarzûr, Adnan Muhammed, Ulûmu’l‐Kur’ân, Beyrut 1981.
- Zebidî, Muhammed b. Muhammed, Tâcü’l‐arûs min cevâhiri’l‐kâmûs, tahk.: Ali eş‐ Şîrî, Beyrut 1994.
- ez‐Zerkeşî, Muhammed b. Abdullah, el‐Burhân fî ulûmi’l‐Kur’ân, tahk.: Yusuf Abdurrahman Mer‘aşlî, Beyrut 1990.
- ez‐Zürkânî, Muhammed Abdülazîm, Manâhilü’l‐irfân fî ulûmi’l‐Kur’ân, Beyrut 1988.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1986
- Yayıncı: ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
Sayıdaki Diğer Makaleler
Hadise yönelik rasyonalist yaklaşımlar: Ehl‐i kur’an örneği
Hz. İsa’nın Mehdi ve deccalle İlişkilendirilmesi üzerine
Kurʹanʹın sosyal yaptırımsallığı
Mustafa CORA, Osman EYÜPOĞLU, Murat YILDIZ
Hadith and islamic law: The role of preunderstandings in hadith interpretation
Kur’ân’ın nüzûl süreci ve nüzûl sırasını esas alan tefsir üzerine