HACC SÛRESİ 15. ÂYETİN ANLAŞILMASINDA ETKİLİ OLAN ÜÇ PROBLEM VE ÇÖZÜME DAİR YAKLAŞIMLAR

Bu makalede Hacc Sûresi 15. âyetin anlaşılmasında etkin rol oynayan üç problem araştırma konusu yapılmaktadır. Bu üç problem şunlardır: 1. Âyetin ilk kelimesi olan men ???? edatı ile kimin kastedildiği. 2. Âyette geçen hû( ?? zamirinin merciinin tespiti. 3. Âyetteki felyemdüd bi sebebin ile's-semâi( ????????????? ? ?????? ????? ???????? terkibinin anlaşılması. Müfessirler, söz konusu problemlerin ??? ?????? ????? ???????? terkibinin anlaşılması. Müfessirler, söz konusu problemlerin çözümüne yönelik olarak âyete sebeb-i nüzûl ve siyâk-sibâk bağlam eksenli olmak üzere iki şekilde yaklaşmaktadır. Kadîm ulemâ, araştırmamıza konu olan âyetin doğru biçimde anlaşılması için sebeb-i nüzûlden faydalanma yo-lunu benimsemiştir. Çağdaş âlimler ise âyetin anlaşılmasında ikiye ayrılmak-ta, bazıları nüzûl sebebine bağlı olarak, bazıları da siyâk-sibâk ilişkisinden ha-reketle onu yorumlamaktadır. Neticede, yukarıda sözü edilen problemlere sebeb-i nüzûl eksenli yaklaşan müfessirler, âyetteki men ???? edatı ile Esed ve Gatafan kabilelerinin kastedildiğini ve hû ?? zamirinin merciinin de Hz. Peygamber s , İslâm dini veya İslâm dinine destek olan herkes olduğunu söy-lemektedir. Siyâk-sibâk ilişkisini esas alan âlimlere göre ise, âyetteki men edatı ile kastedilen, iman-inkar sınırında tereddütlü bir inanca sahip olan bireydir; hû ?? zamirinin mercii de Yüce Allah'ın yardımından ümit kesen ve O'nun kendisine rızık vermeyeceğini düşünen herkestir. Âyetteki felyemdüd bi sebebin ile's-semâi ???fessirler arasında farklı görüşler söz konusudur. Müfessirlerin bu âyeti açık-larken esas aldıkları değişik kriterler ve ortaya koydukları farklı yorumlar göstermektedir ki, âyetler anlaşılırken sebeb-i nüzûl rivayetlerine bakmanın yanında siyâk-sibâk ilişkisinin de mutlaka göz önünde bulundurulması ge-rekmektedir. Zira Kur'ân âyetleri vahiy yoluyla tertip edilmiştir.

The Effective Three Problems in Understanding of Surah HajjVerse 15 and Solution-Oriented Approaches

In this article, three problems that play an active role in the understanding of the fifteenth verse of Surah Hajj are examined. These three problems are: 1. The determination of subject that is meant with the preposition of " ????" that is the first word of verse. 2. The determination of subject that is meant with the preposition of " ??". 3. Understanding of felyemdüd bi sebebin ile's-semâi ????????????? ? ?????? ????? ???????? compound in the verse. Approaches of commentators with re- ??? ?????? ????? ???????? compound in the verse. Approaches of commentators with re-gard to solution of problem are in two ways: i. The Approach which is based on the reason of revelation ii. The Approach which is based on the context of verse. Ancient Muslim theologians and scholars embraced the idea of follow-ing up the reason of revelation because of the fact that they think the relevant verse is understood correctly by this method. As for that contemporary theo-logians and scholars, they have two different approaches. Some of them comment the relevant verse with regard to the reason of revelation while the others comment with regard to the context of verse. Consequently, Muslimtheologians and scholars who follow up idea of the reason of revelation aboutthe problems as mentioned above think that it is meant Gataf and Asad tribeswith the preposition of ???? and is meant the Prophet, the religion of Islamand every body who support Islamic religion with the pronoun of hû ???. Ac-cording to Muslim theologians and scholars who embrace the idea of siyak-sibai relationship think that a hesitant person who has a belief in faith-deniallimits is meant with preposition of ? ???? ? in the verseand every body whodespairs of Allah's help and thinks that Allah will not give him or her suste-nance is meant with the pronoun of hû ?? ?? in the verse. There are differentopinions about the meaning of felyemdüd bi sebebin ile's-semâi ? ????? ?? ?????? ?? ???????? ??????? ? ?? ???? ? compound in the verse between commentators. When explainingmentioned verse, different interpretations of commentators and varied crite-rias which are put forward show that, when considering the verses, not onlythe reason of revelation but also the context of them should be analyzed ow-ing to the fact that the verses have been organized by the use of revelation.

PDF

___

Kur'ân-ı Kerîm. Altuntaş, Halil ve Şahin, Muzaffer, Kur'an-ı Kerim Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2011.
Âlûsî, Ebu'l-Fadl Mahmûd, Rûhu'l-Ma'ânî fi Tefsîri'l-Kur'âni'l-'Azîm ve's-Seb'ı'l- Mesânî, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-'Arabî, Beyrut 1985, c. XVII.
Arslan, Ali, Büyük Kur'ân Tefsîri (Hulâsatü't-Tefasir), Arslan Yay., İstanbul 1984, c. XI.
Ateş, Süleyman, Kur'ân-ı Kerim ve Yüce Meâli, Yeni Ufuklar Neşr., İstanbul ts. Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur'an Tefsîri, Bayraklı Yay., İstan- bul 2004, c. XIII.
Bâzergan, Mehdi, Kur'ân'ın Nüzul Süreci, çev. Yasin Demirkıran ve Melâ Mu- hammed Feyzullah, Fecr Yay., Ankara 1998.
Bilmen, Ömer Nasûhi, Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsîri, Bilmen Yay., İstanbul ty., c. V.
Buhârî, Ebû 'Abdillâh Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi'u's-Sahîh, "Kitâbu't-Tefsîr", Dâru's-Selâm, Suudi Arabistan 2000.
Cevherî, İsmâîl b. Hammâd, es-Sıhâh fi'l-Lüğa ve'l-'Ulûm, Dâru'l-Hadârati'l- 'Arabiyye, Beyrut 1974, c. II. Çetiner, Bedreddin, Esbâb-ı Nüzûl, Çağrı Yay., İstanbul 2006, c. II.
Derveze, M. İzzet, et-Tefsîru'l-Hadîs, çev. Şaban Karataş ve diğ., Ekin Yay., İstan- bul 1997, c. IV.
Esed, Muhammed, Kur'ân Mesajı, çev. Cahit Koytak ve Ahmet Ertürk, İşaret Yay., İstanbul 1999, c. II.
Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Mu'cemu Tehzîbü'l-Lüğa, Dâru'l- Ma'rife, Beyrut 2001, c. IV.
Halîl b. Ahmed, Ebû 'Abdirrahmân, Kitâbü'l-'Ayn, Müessesetü'l-A'lemî, Beyrut 1988, c. VII.
Işıcık, Yusuf, Kur'an Meâli, Konya İlahiyat Derneği Yay., Konya 2010, ss. 253-254. Işık, Emin, "Hac Sûresi", DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul 1996, c. XIV, ss. 420-21.
İbn Fâris, Ebu'l-Huseyn Ahmed, Mücmelü'l-Lüğa, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut 1986, c. III-IV.
İbn Kesîr, Ebu'l-Fidâ İsmâîl b. Ömer, Tefsîru'l-Kur'âni'l-'Azîm, Çağrı Yay., İstanbul 1986, c. III.
İbn Manzûr, Ebu'l-Fadl Cemalüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü'l-'Arab, Dar Sâder, Beyrut 2003, c. XIV.
İbnü'l-Cevzî, İmâm Ebu'l-Ferec Cemâlüddîn 'Abdurrahmân 'Ali İbn Muhammed, Zâdü'l-Mesîr fî 'Ilmi't-Tefsîr, Dâru'l-Kütübi'l-'Ilmiyye, Beyrut 1994, c. V. İsfehânî, Ebu'l-Kâsım Huseyn b. Muhammed Râğıb, Müfradâtü Elfâzı'l-Kur'ân, Dâru'ş-Şâmiyye, Beyrut 1997. İslâmoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur'ân -Gerekçeli Meal-Tefsir-, Düşün Yay., İstan- bul 2008.
Kurtubî, Ebû 'Abdillâh Muhammed b. Ahmed, el-Câmî' li Ahkâmi'l-Kur'ân, Dâru'l- Kütübi'l-'Ilmiyye, Beyrut 1988, c. XII.
Mevdûdî, Ebu'l-A'lâ, Tefhîmu'l-Kur'ân, İnsan Yay., İstanbul 1986, c. III. Müslim, Ebu'l-Huseyn Müslim b. Haccâc, el-Câmi'u's-Sahîh, "Kitâbu't-Tefsîr", Dâru's-Selâm, Suudi Arabistan 2000.
Nesefî, 'Abdullâh b. Ahmed, Medâriku't-Tenzîl ve Hakâiku't-Te'vîl, Dâru'l- Kelimeti't-Tayyib, Şam-Beyrut 2005, c. II.
Okuyan, Mehmet, Kısa Sûrelerin Tefsiri, Düşün Yay., İstanbul 2012, c. IV. Peker, Hüseyin, Din Psikolojisi, Çamlıca Yay., İstanbul 2003.
,Son İlahi Mesaj Kur'an ve Açıklamalı Meâli, Ceylan Ofset, Samsun 2009.
Râzî, Ebû 'Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahreddîn, Mefâtîhu'l-Ğayb, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-'Arabî, Beyrut ty., c. XXIII. Semerkandî, Nasr b. Muhammed b. Ahmed Ebu'l-Leys, Bahru'l-'Ulûm, Dâru'l- Fikr, Beyrut 1996, c. II.
Taberî, Ebû Ca'fer Muhammed b. Cerîr, Câmi'u'l-Beyân 'an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân, Dâru'l-Fikr, Beyrut 1988, c. X.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, es-Sünen, "Kitâbu Tefsîri'l-Kur'ân", Dâru's- Selâm, Suudi Arabistan 2000.
Yavuz, Ali Fikri, Kur'an-ı Kerim ve İzahlı Meal-i Alisi, Alperen Yay., Ankara 2002. Yavuz, Kerim, Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi, Diyanet İşleri Başkan- lığı Yay., Ankara 1983.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur'ân Dili, sad: İsmail Karaçam ve diğ., Azim Dağıtım, İstanbul 1992, c. V.
Yıldırım, Celal, İlmin Işığında Asrın Kur'ân Tefsiri, Anadolu Yay., İstanbul 1987, c. VIII.
Yıldırım, Suat, Kur'ân'ı Hakîm ve Açıklamalı Meali, Feza Yay., İstanbul 1998.
Zemahşerî, Ebu'l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşâf 'an Hakâıkı Ğavâmidı't-Tenzîl ve 'Uyûni'l-Ekâvîl fî Vucûhi't-Te'vîl, Dâru'l-Kütübi'l- 'Ilmiyye, Beyrut 1995, c. III, IV.