ÖĞRETMENLERİN KARİYER GELİŞTİRMELERİNDE MÜDÜRLERİN LİDERLİK ROLÜNÜN İNCELENMESİ

Araştırma, yönetici ve öğretmen görüşlerine göre, öğretmenlerin kariyer geliştirmelerinde müdürlerin yapması gereken liderlik rolünü ne düzeyde yerine getirdiğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ili Bahçelievler ilçesinde bulunan 40 ilköğretim okulunda görev yapan 155 yönetici ve 2100 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, evrenden seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 80 yönetici ve 313 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma nicel bir araştırma olup, veriler araştırmacı tarafından geliştirilen 30 maddelik ölçme aracı ile toplanmıştır. Kullanılan aracın maddeleri Likert tipi olup, değerlendirme beşli skala üzerinden yapılmıştır. Ölçme aracı ile elde edilen veriler, ortalama, standart sapma, t testi ve tek yönlü varyans analizi (anova) ile çözümlenmiştir. Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre, müdürler, öğretmenlerin kariyer geliştirmelerindeki liderlik rollerini arasıra yerine getirmişlerdir. Yönetici ve öğretmen algılarında, kıdem ve görev değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Hizmet içi eğitim ve ödül değişkenine göre ise anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kariyer, Müdür, Öğretmen, Liderlik.

INVESTIGATION OF DIRECTORS’ LEADERSHIP ROLE IN TEACHERS’ CAREER DEVELOPMENT

Career is a stepwise and continuous progression of a person and his/her gaining experience and skills in any profession through years s/he can work (Aytaç 1997, 17). As for career development, it handles career activities systematically and within a formal structure (Erdoğmuş 2003, 16). With career development activities, the amount and quality of the goods and services produced by the organization increase, organizations own more skilled labor, accidents decrease in number and energy consumption is economized, positive working relations improve, time loss is prevented, workers’ morale is boosted and job satisfaction is maximized. (Baron 1989, 79; Cited: Çınkır 2003, 86-87: Başaran 1992, 23). Therefore, personal development efforts of workers must be supported. Headmasters as well must provide teachers with all kinds of opportunity for their career development. The fact that teachers be in a continuous development process is important, not only for a vocational aspect, but also for being useful for students and institution. In this respect, taking steps for providing teachers’ career development continually and making necessary arrangements are among substantial duties of headmasters. In this context, the aim of the study is to determine to what extent headmasters perform their leadership role regarding teachers’ career development according to opinions of managers and teachers serving in primary education schools. Method: General screening model was used in the study. Target population of the study consisted of 155 managers and 2100 teachers working in 40 primary schools in İstanbul province Bahçelievler district in 2008-2009 education year. Sample of the study was formed by 80 managers and 313 teachers, 393 teachers and managers in total chosen by random sampling method from population. Uni-dimensional and 30 point data collection tool was developed to collect data. Alpha value of the tool was calculated 0.97, which shows reliability of the tool is high. SPSS 11,5 package program was used to analyze data. Arithmetic mean and standard deviation values were scanned in order to determine to what extent headmasters perform their leadership role regarding teachers’ career development according to manager and teacher opinions. To determine the significant difference between managers and teachers’ perceptions in regard to position, prize and in-service training variables, t test and for seniority variable, one-way analysis of variance (ANOVA) were performed and for situations where difference found Tukey’s HSD test was used. Results are interpreted in this sense. Level of significance was p

Keywords:

Career, School Director, Teacher, Leadership,

PDF

___

AÇIKGÖZ K. (1997). Okul Yöneticisinin Öğretimi Geliştirme Rolü. Nasıl Bir Eğitim Sistemi Güncel Uygulamalar ve Geleceğe İlişkin Öneriler, İzmir: Bilsa Yayınları.
AKGÜN N. (2001). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretimsel Liderliği, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
ANDERSON E.M. (1991). Principals-How To Train, Recruit, Select, Induct And Evaluate Leaders For America’s Schools, ERIC Clearinghouse on Educational Management, College Of Education University Of Oragen.
AYDIN İ. (2005). Öğretimde Denetim, Durum Saptama Değerlendirme ve Geliştirme, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
AYDOĞAN İ. (2008). Okul Yöneticilerinin Öğretmenleri Etkileme Becerileri, Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, ss. 33-51.
AYTAÇ S. (1997). Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi Planlaması
Geliştirilmesi Sorunları, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
BAKİOĞLU A. (1996). “Öğretmenlerin Kariyer Evreleri (Türkiye’de Resmi Lise Öğretmenleri Üzerine Yapılan Bir Araştırma”, İstanbul: Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi: II. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. C. 2, S. 2. ss. 19-27.
BAKİOĞLU A., İNANDI Y. (2001). “Öğretmenlerin Kariyer Gelişimlerinde Müdürün Görevleri”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 7 (28), ss. 513-529.
BALCI A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
BAŞARAN. İ.E. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri Yönetsel Davranış, Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
BAYRAK N., BAYRAK C. (2002). “İlköğretim Okul Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri”, Eğitim Araştırmaları, 9, ss. 8-17.
BAYSAL A. (1995). Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler, İzmir: DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsi, Yayınlanmamış Doktora Tezi,
BOLMAN L. G., DEAL T. E. (1988). Modern Approaches To Understanding And Managing Organizations, London: Jossey-Bass Publishers.
BOTTERY M. (2001). “Globalisation and UK Competition State: No Room For Transformational Leardeship in Education?” School Leadership &Management, 21 (2), 199-218.
BURSALIOĞLU Z. (1987). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
BÜYÜKELBAŞI Ö. (2003). Resmi İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Davranışlarına İlişkin Yönetici ve Öğretmen Algıları, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
BÜYÜKÖZTÜRK Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (11. Baskı), Ankara: Pegem A Yayınları.
ÇALIK C., ŞEHİTOĞLU E.T. (2006). “Okul Müdürlerinin İnsan Kaynakları Yönetim İşlevlerini Yerine Getirebilme Yeterlikleri”, Milli Eğitim Dergisi, 170, (35), ss. 94-110.
ÇELİK V. (2000). Eğitimsel Liderlik, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
ÇINKIR Ş. (2003). Örgütlerde Personel Geliştirme. Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar Uygulamalar ve Sorunlar, Ankara: Anı Yayıncılık.
ÇOBANOĞLU F. (2003). İlköğretim Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Davranışları (Denizli İli Örneği), Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
ÇOKLUK Ö., ŞEKERCİOĞLU G., BÜYÜKÖZTÜRK Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik: Spss ve Lisrel Uygulamaları, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
ÇUBUKÇU Z., DÜNDAR İ. (2003). “Okul Yöneticilerinin İletişim Becerilerine İlişkin Öğretmenlerin Algı ve Beklentileri”, Milli Eğitim Dergisi, 157, ss. 226-236.
ERASLAN L. (2003). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri (Kırıkkale Örneği), Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
ERDOĞMUŞ N. (2003). Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
FINDIKÇI İ. (1996). Bilgi Toplumunda Yöneticilerde Kendini Geliştirme, İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları. Y Sınırlayan Etkenler”, Eğitim Yönetimi Dergisi, 2, ss. 201-209.
GÜNDÜZ B. (2005). “İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), ss. 152-166.
HUBER S.G. (2003). Qualifizierung Von Schulleiterinnen Und Schulleitern In Internationalen Vergleich, Kronach: Wolters Kluwer Deutschland.
İNANDI Y., ÖZKAN M. (2006). “Resmi İlköğretim Okulları ve Liselerde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Müdürler Ne Derece Öğretim Liderliği Davranışları Göstermektedir?” Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), ss. 123-149.
JENKINS H.O. (1991). Getting It Right A Handbook For Successful School Leadership, Oxford: Basil Blackwell Ltd.
KARASAR N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
KAYNAK T. (1997). Kariyer Planlama. İnsan Kaynakları Yönetimi, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Ders Kitapları Yayını.
KERSTEN T., KERSTEN J. (2006). “Development: Have You Considered School Administration?” Kappa Delta Pi Record, 42(3), ss. 121–123.
KORKMAZ A. (1996). “Eğitim Yönetiminde Liderli ve Liderlik Tipleri”, Çağdaş Eğitim Dergisi, 225, ss. 30-31.
MALACH-PINES A., YAFE-YANAI O. (2001). “Unconscious Determinants of Career Choice And Burnout: Theoretical Model and Counseling Strategy”, Journal of Employment Counseling, 38(4), p. 84-170.
MEB. (2005). “Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Yönetmeliği”, Resmi Gazete 13.08.2005/25905.
MURPHY J. (2001). “The Changing Face of Leadership Preparation”, School Administrator, 58(10), p. 14-17.
NICHOLS R.I. (2012). Career Advancement, Career Enhancement, And Pepperdıne Leadershıp Academy Graduate Program Alumnı, USA-Santa Monica, Pepperdine University, Graduate School of Education and Psychology, Unpublished doctoral thesis. Unıversıty’s Educatıonal
PALMER M., WİNTERS K. T. (1993). İnsan Kaynakları (Çev.Doğan Şahiner), İstanbul: American Management Association/Rota Yayın Yapım Tanıtım.
POLAT E. (1997). İlkokul ve İlköğretim Birinci Kademe Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Müdürünün Öğretimsel Liderlik Rolüne İlişkin Algı ve Beklentileri (Kars Örnegi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
POYRAZ H. (2002). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Davranışlarını Gösterme Düzeyleri (Buca Örneği), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
RAZİ S. (2003). İlköğretim Yöneticilerinin Çağdaş Liderlik Eğilimleri (Van İli Örneği), Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
SABUNCUOĞLU Z. (1991). Personel Yönetimi, İstanbul: Teknoğrefik Matbaacılık.
TAHAOĞLU F. (2007). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Rollerinin Örgüt İklimi Üzerine Etkisi (Gaziantep İli Örneği), Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
TAVŞANCIL E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve Spss ile Veri Analizi (4. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
TÜMKAYA S. (1996). Öğretmenlerdeki Tükenmişlik Görülen Psikolojik Belirtiler ve Başa Çıkma Davranışları, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
UYGUR A. (1998). Örgütlerde Kariyer Geliştirme ve Planlaması: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama Konulu Bir Araştırma, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
VAROL E. S. (2001). Kariyer Yönetimi, Planlaması ve Yeni Gelişmeler, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.