Teke Kale'de Bir Mezar

Amyzon ile Tralleis arasındaki en yüksek tepe üzerinde yer alan, "Teke Kale" ismiyle anılan iyi korunmuş durumdaki kale Hellenistik Dönemde iç Karia'ya yönelik askeri sızmaları engellemek amacıyla stratejik bir noktada inşa edilmiştir. Teke Kale'nin etrafında, Amyzon'a bağlı iki küçük kasaba olan Thasthara veya Parpari-otai gibi yakınlardaki bazı yerleşimler ile ilişki kurulabilecek önemli bir nekropo-lis bulunmaktadır. Teke Kale etrafındaki kaya nekropolisi bazı anıtsal mezarları da içerir; bunlardan ikisi piramidal yapılı, onbir adedi ise Karia tipi, anakayaya oyulu tekne mezarlardır. Karia tipi tekne mezarlar, anakaya gövdelerinin yeryüzüne çıkmış uzantıları üzerine işlenmişlerdir. Özellikle bu mezarlardan biri, kesme bloklar ile inşa edilmiş bir duvar ile çevrilmiş olup, batı kenarında yer alan üç basamakla geçiş sağlanan, bir podyumu andıran tıraşlanmış anakaya cephe yüzeyine sahiptir. Mezar, Hellenistik "Teke Kale" kalesinin kaya yüzeyine işli duvar yataklarmca iptal edilmiştir; bu nedenle Teke Kale'nin duvar işçiliği, mezarın tarihlenme problemini çözmekte bize yardımcı olacaktır. Karia'daki savunma duvarlarının büyük bir kısmı Maussollos Dönemine verilmektedir. Bu Maussollos merkezci yaklaşım L. Karlsson tarafından sorgulanmış, ve Karia'daki savunma duvarlarının yalnızca Maussollos Döneminde değil, aynı zamanda M.Ö. 3. yüzyılda da inşa edilmiş olduğu düşüncesi önerilmiştir. Teke Kale, M.Ö. 3. yüzyıla işaret eden, uzun yatay bloklar ve duvar yüzeyinden dışarı taşan dar atkı bloklarla inşa edilmiş isodomik duvar örgü sistemine sahiptir; bu nedenle, Teke Kale'ye ait duvar yataklarmca iptal edilmiş olan mezar yapısının kale inşasından önce yapılmış olduğunu, muhtemelen M.Ö. 4. ya da erken 3. yüzyıla tarihlenebileceğini öneriyorum.

A Tomb at Teke Kale

On the highest hill between Amyzon and Tralleis stands an admirably preserved fortress so-called "Teke Kale" which was built at a strategic point of Northern Caria for blocking military infiltration to interior Caria in the Hellenistic period. There is a very important necropolis around Teke Kale which suggests an association with some nearby settlements, perhaps Thasthara or Parpariotai which are small towns of Amyzon. The rock-cut necropolis also have some monumental tombs around Teke Kale. Two of them are pyramid tombs and eleven are Carian type rock-hewn trough graves. The trough graves are sunk into the outcrops of the bedrock, which are worked out in Carian type. Especially one of them is the monumental Carian type rock-hewn trough grave which was surrounded by a wall constructed by rectangular blokes, and has rock hewn three-steps at the west side which makes transition to the smoothed front surface resembling a podium. The tomb was canceled by rock-hewn wall beds of the Hellenistic fortress of Teke Kale; for this reson, the masonry of Teke Kale helps us to solve the problem of dating the tomb. A large number of fortification walls in Caria have been assigned to the period of Maussollos. This Maussollo-centric approach was questioned by L. Karlsson, and he suggested that the fortification walls in Caria were built not only in the period of Maussollos, but olso built in the third century B.C. The masonry of the fortress of Teke Kale is isodomic ashlar with long stretchers and projected narrow headers, which point out to the third century B.C. Thus I suggested that the tomb which was canceled by rock-hewn wall beds of Teke Kale was built before the construction of the fortress, probably dating to the fourth or early third century B.C.

___

Dıodorus Siculus. Bibliotheka Historika.

Flavius Arrianus, Anabasis.

plutarkhos, Vitai. Demostemes.

piutarkhos, Vitai. Kimon.

Xenophon, Agasilaos.

Xenophon, Hellenika.

Xenophon, Anabasis.

Ateşlier 2004 Ateşlier, S., "Phokaia'daki Taş Kule Anıt Mezarının Üst Yapısına ait Gözlemler", OLBA9,111-121.

Balcer 1993 Balcer, J.M., A Prosopographical Study of the Ancient Persians Royal and Noble C. 550-450, Lewiston.

Basirov 2001 Basirov, O. P. L'vov., "Achaemenid Funerary Practices in Western Asia Minor", in: T. Bakır (Ed.), Proceedings of the First International Symposium on Anatolia in the Achaemenid Period, Bandırma 15-18 August, 1997, Achaemenid Anatolia, Pihans 92, Nederland Institut voor het Nabije Ooosten, 101-107.

Bean-Cook 1057 Bean, G. - J. M. Cook., "The Carian Coast III", The Annual of the British School at Athens 52, 58-146.

Borchhardt 1999 Borchhardt, J., Limyra. Zemuri Taşları, Istanbul.

Briant 2002 Briant, P., From Cyrus to Alexander. A History of the Persian Empire, Winona Lake, Indiana, Eisenbruns.

Brun 1994 Brun, P., "Les Fortifications D'Hyllarima, Philon de Byzance et Pleistarchos", Revue des Etudes Anciennes 96, Fortifications Et Defense Du Territoire En Asie Mineure Occidentale Et Meridion-ale, Istanbul 20-27 mai 1993, P. Debord et R. Descat (Ed.), Annales De L'Universite De Bordeaux III, 193-204.

Cahill 1988 Cahill, N., "Taş Kule: A Persian-Period Tomb near Phokaia", American Journal of Archaelogy 92, 481-501.

Cohen 1995 Cohen, M. G., The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands, and Asia Minor, Berkeley.

Cook 1983 Cook, J. M., The Persian Empire, London.

Çevik - Varkıvanç - Kızgut - Gülsen 2003 Çevik, N. - B. Varkıvanç - İ. Kızgut - F. F. Gülsen, "A Settlement in Lycia Danözü/Kastabara", ADALYA 6,189-232.

Doğer - Gezgin 1996 Doğer, E. - İ. Gezgin., "Aiolis'de Bir Anıt", Arkeoloji Dergisi IV, 169-174.

Dusinberre 2003 Dusinberre, Elspeth, R. M., Aspects of Empire in Achaemenid Sardis. Fedak 1990 Fedak, J., Monumental Tombs of the Hellenistic Age: A Study of Selected Tombs from the Pre-Classical to the Early Imperial Era. Toronto.

Hanfmann 1983 Hanfmann, G. M. A., Sardis From Prehistoric to Roman Times. Cambridge Mass.

Heinz - Ruggendorfer 2002 Heinz, R. - P. Ruggendorfer., "Forschungen am Mausoleum von Belevi", Jahreshefte des Osterreichischen Archaologischen Institutes in Wien 71, 149-176.

Hoepfner 1993 Hoepfner, W., "Zum Mausoleum von Belevi", Archâologischer An-zeiger, 111-123.

Huff 1988 Huff, D., "Zum Problem Zoroastrischer Grabanlagen in Fars, I. Grâber", Archâologische Mitteilungen aus Iran 21,145-176.

Kleiss 1971 Kleiss, W., "Der Takh-i Rustam bei Persepolis und das Kyros-Grab in Pasargadae", Archâologischer Anzeiger, 157-162.

Kleiss 1996 Kleiss, W., "Bemerkungen zum Pyramid Tomb in Sardes", Istanbuler Mitteilungen 46, 135-140.

Krinzinger - Ruggendorfer - Heinz 2001 Krinzinger, F. - P. Ruggendorfer - R. Heinz, "Das Mausoleum von Belevi", Anzeiger der philosophisch-historischen Klasse, 136. Jahrgang, Verlag der Osterreichischen Akademie der Wissenschaf-ten, 143-167.

Larsson 1994 Larsson, K., "Thoughts About Fortifications in Caria From Maussol-los to Demetrios Poliorketes", Revue des Etudes Anciennes 96, Fortifications Et Defense Du Tenitoire En Asie Mineure Occidentale Et Meridionale, Istanbul 20-27 mai 1993, P. Debord et R. Descat (Ed.), Annales De L'Universite De Bordeaux III, 141-153.

Laumonier 1934 Laumonier, A., "Inscriptions de Carie", Bulletin de correspondance hellenique 58, 291-380.

Lawrence 1979 Lawrence, A. W., Greek Aims in Fortification, Oxford.

Lawrence 1996 Lawrence, A. W., Greek Architecture, Fifth Edition, New Haven and London.

Marchese 1976 Marchese, R. T., A History of Urban Organization in the Lower Maeander River Valley: Regional Settlement Patterns to the Second Century A.D., Ph. D.

Marchese 1992 Marchese, R. T., "Ancient Remains in Caria: The Watchtower at Arpas", Anatolian Studies 42, 47-51.

Meritt - Wade - McGregor 1939 Meritt, B. D. - H. T. Wade Gery - M.F. McGregor, The Athenian Tribute Lists 1, Cambridge, Mass.

Nylander 1970 Nylander, C, Ionians in Pasargadae, Uppsala.

Ortaç 2001 Ortaç, M., Die hellenistischen und römischen Propyla in Kleinas-ien, Diss. Ruhr-Universitât Bochum.

Özkaya 2001 Özkaya, V., "Alinda Antik Dokusu ve Anıtsal Gömütleriyle İç Karia Bölgesinde Bir Kent", Prof. Dr. Zafer Bayburtluoğlu Armağanı Sanat Yazıları. Kayseri, 463-478.

Özkaya-San 2000 Özkaya, V. - O. San., "Alinda Nekropolü I", 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, 24-28 Mayıs 1999, Ankara, 263-276.

Özkaya-San 2001 Özkaya, V. - O. San., "Alinda Nekropolü II", 18. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, 22-26 Mayıs 2000, Anlara, 181-194.

Özkaya-San 2002 Özkaya, V - O. San., "Alinda and Amyzon, Two Ancient Cities in Caria", 19. Araştırma Sonuçları Toplantısı, I. cilt, 28 Mayıs-01 Haziran 2001, Ankara, 237-254.

Özkaya-San 2003 Özkaya, V. - O. San., "Alinda 2001 Araştırmaları", 20. Araştırma Sonuçları Toplantısı, I. Cilt, 27-31 Mayıs 2002, Ankara, 235-248.

Paton-Myres18966a Paton, W. R. - J. L. Myres., "Karian Sites and Inscriptions.-Part I", Journal of Hellenic Studies 166, 188-236.

Paton-Myres1896b Paton, W. R. - J. L. Myres., "Karian Sites and Inscriptions.- Part II", Journal of Hellenic Studies 16, 237-271.

Paton-Myres1897 Paton, W. R. - J. L. Myres., "Researches in Karia", Journal of Hellenic Studies 17, 38-54.

Peschlow 1996 Peschlow, A., Der Latmos, Mainz am Rhein, Philipp von Zabern.

Peschlow 2005 Peschlow, A., Latmos'ta Bir Karia Kenti. Herakleia. Şehir ve Çevresi, Istanbul.

Ratte 1992 Ratte, C. J., "The Pyramid Tomb at Sardis", Istanbuler Mitteilun-gen42, 135-161.

Reger 1999 Reger, G., "The Relations Between Rhodes and Caria from 246 to 167 B.C.", in: Hellenistic Rhodes: Politics, Culture and Society, Studies in Hellenistic Civilization, V. Gabrielsen, P. Bilde, T. Engberg-Pedersen, L. Hannestad and J. Zahle (Ed.), 76-97.

Robert-Robert 1983 Robert, L. - J. Robert, Fouilles d'Amyzon en Carie I, Exploration, histoire, monnaies et inscriptions, Paris.

Roos 1972 Roos, P., The Rock-Tombs of Caunus I, The Architecture. Göteborg, Paul Âströms Förlag.

Sekunda 1985 Sekunda, N. V., "Achaemenid Colonization in Lydia", Revue des Etudes Anciennes 87,1985, 7-30.

Sekunda 1988 Sekunda, N. V., "Persian Settlement in Hellespontine Phrygia", Achaemenid History 3, 175-196.

Sekunda 1988 Sekunda, N. V., "Achaemenid Settlement in Caria, Lycia and Greater Phrygia", Achaemenid History 6, 83-143.

Tırpan 1999 Tırpan, A. A., "Karya'da Bazı Dağ Kentleri. Amyzon, Hydeia Kindya, Kildara", Çağlar Boyunca Anadolu'da Yerleşim ve Konut Uluslararası Sempozyumu, İstanbul, 5-7 Haziran 1996, 459-475.

Von Gall 1979 Von Gall, H., "Bemerkungen zum Kyrosgrab in Pasargadae und zu verwandten Denkmalern", Archaeologische Mitteilungen aus Iran 12,271-279.

Walbank 1942 Walbank, F. W., "Olympichus of Alinda and the Carian Expedition of Antigonus Doson", The Journal of Hellenic Studies 62, 8-13.

Zgusta 1984 Zgusta, L., Kleinasitische Ortsnamen. Heidelberg.