Gıda Rejimi Perspektifinden Türkiye’de Şeker Kanununun Değerlendirilmesi ve Bir Regülasyon Kurumu Olarak Şeker Kurulu’nun Düzenleyici Rolü

Çalışmada tarımsal üretim açısından önemli bir paya sahip şeker üretiminin düzenlenmesine yönelik olarak Türkiye’de hazırlanan ve günümüzde uygulanmakta olan Şeker Kanunu gıda rejimi perspektifinden ele alınmış ve bir regülasyon kurumu olan Şeker Kurulu’nun düzenleyici rolü incelenmiştir. Gıda rejiminin birinci ve ikinci safhaları literatürde netlik kazanmış iken üçüncü safhanın varlığı ve gelişimi konusunda henüz uzlaşıya varılmış değildir. Her ne kadar gıda rejiminin üçüncü safhası konusunda netlik bulunmasa da birinci ve ikinci safhalar göz önünde bulundurularak 1990’lardan itibaren hızlanan küreselleşme olgusu açısından Şeker Kanunu incelenmiştir. Ayrıca Şeker Kurulu’nun bir regülasyon kurumu olarak uyguladığı kotalar perspektifinden de Şeker Kanunu’nun incelenmesi ihtiyacı doğurmuştur. Devletler, maliye politikalarının yanı sıra kanuni ve kurumsal önlemlerle de piyasaları düzenleyebilir bu bağlamda da Şeker Kurulu bir regülasyon kurumu olarak çalışmada incelenmiş ve şeker piyasası üzerindeki düzenleyici rolü tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak mevcut uygulamalarda şeker üretimi için şeker pancarının ekilen dekar başı azaltılmakta ve yurtdışından nişasta esaslı şeker üretimi için gerekli tohum ithalatı yapılmaktadır. Bu da fiyat açısından ithalatı cazip kılar iken ihracatı azaltmakta ve Türkiye’yi şeker üretimi açısından ihracatçı ülke konumundan çıkarıp ithalata bağımlı hale getirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gıda Rejimi, Regülasyon, Kamu Politikası, Şeker Kanunu, Şeker Kurulu

Evaluation of Sugar Law from the Food Regime Perspective and the Regulatory Role of the Sugar Board as a Regulation Agency

In order to regulate the production of sugar, which has a significant share in terms of agricultural production in the study, The Sugar Law prepared in Turkey and currently implemented has been taken from the perspective of food regime and examined the regulatory role of the Sugar Board as a regulatory agency. While the first and second stages of the food regime are clear in the literature, the existence and development of the third stage has not yet been reached consensus. Although there is no clarity about the third stage of the food regime considering the first and second stages, the Sugar Law was examined in terms of the globalization phenomenon accelerating from the 1990s. In addition, from the perspective of the quota which the Sugar Board implements as a regulatory institution Sugar Law has created the need to be examined. States can regulate markets with fiscal and institutional measures as well as fiscal policies in this context, the Sugar Board has been studied as a regulatory institution and the regulatory role on the sugar market. As a result, in current applications sugar beet per capita is reduced for sugar production and seed import is made from abroad for starch-based sugar production. While this makes imports attractive in terms of price, it reduces exports and makes Turkey an exporting country dependent on imports in terms of sugar production.

Keywords:

Food Regime, Regulation, Public Policy, Sugar Law, The Sugar Boar,

PDF

___

[1] McMichael P., “A food regime genealogy” The Journal of Peasant Studies, 36, 1, 139-169, 2009a
[2] McMichael P., “A food regime analysis of the world food crisis” Agriculture and Human Values, 26, 4, 281-295, 2009b
[3] Friedmann H., “Research In Rural Sociology and Development: From colonialism to green capitalism: Social movements and emergence of food regimes” Edited by Marsden T., Emerald Group Publishing Limited, UK, 227-264, 2005
[4] Friedmann H., “Feeding the empire: The pathologies of globalized agriculture” Socialist Register, 41, 124-143, 2009
[5] Boratav K., “Türkiye İktisat Tarihi: 1908-2007” 14. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 2010
[6] Çelebi E., “Atatürk’ün ekonomik reformları ve Türkiye ekonomisine etkileri: 1923-2002” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 3, 1, 17-50, 2002
[7] Devlet Planlama Teşkilatı., “Kalkınma Planı (1963-1967)” Ankara, 1963
[8] Devlet Planlama Teşkilatı., “Kalkınma Planı (1968-1972)” Ankara, 1968
[9] Kolsarıcı Ö., “Endüstri Bitkileri: Tarla bitkileri” Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 305-456, Ankara, 2011
[10] Er C., Uranbey S., “Nişasta ve Şeker Bitkileri” Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını, 1504, Ankara, 1998
[11] Günel E., Çalışkan M.E., Kuşman N., Tuğrul K. M., Yılmaz A., Dede Ö., Öztürk M., “Nişasta ve şeker bitkileri üretimi” Ankara Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 2005
[12] Öztürk F., “Türkiye Ekonomisi: Tarım kesimi: Türkiye’de tarımsal yapı ve tarımsal destekleme politikalarının tarihsel gelişim süreci” Editör Arslan G. E., Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi, Ankara, 61-92, 2008
[13] TCMB, “Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı” Ankara, 2001
[14] Şahin H., “Türkiye Ekonomisi” 10. Baskı, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa, 2009
[15] Şahin B., “Toplumsal Olaylar Yönetimi: Toplumsal olayların kamu politikaları üzerindeki etkisi” Editör Kara H.B., Efil Yayınevi, Ankara, 368-378, 2014
[16] İliman T., Tekeli R., “Türkiye’de düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar: İdari para cezalarının hukuksal zeminlerinin değerlendirilmesi” Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 1, 23-36, 2016
[17] Acemoğlu D., “Root causes” Finance & Development, 40, 2, 27-43, 2003
[18] Demirdöğen A., Olhan E., “Türkiye ve Rusya tarımsal ticaretinin politika değişimi açısından değerlendirilmesi” Tarım Ekonomisi Dergisi, 20, 2, 101-111, 2014
[19] Günaydın G., “Türkiye tarım politikalarında yapısal uyum: 2000’li yıllar” Mülkiye Dergisi, 33, 262, 175-222, 2009
[20] Taşdan K., Emeksiz F., “Türkiye’de mısır üretim, tüketim ve dış ticareti”, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 18, 3, 97-104, 2003
[21] Öztornacı B., Veziroğlu P., “Küreselleşme ve Türkiye’de kırsal yoksulluk”, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 290-298, 2012
[22] Suiçmez B. R., “Tütün Sektöründe Değişim: Imf - Dünya Bankası Anlaşmaları ve Tütün Yasası” 2002 http://www.antimai.org/tme/imftutun.htm
[23] Karakaş M., “Devletin düzenleyici rolü ve Türkiye’de bağımsız idari otoriteler” Maliye Dergisi, 154, 99-120, 2008
[24] Dünya Ticaret Örgütü. (2016) http://www.tarim.gov.tr