TÜRK EL SANATLARI TANITMA DERNEĞİ VE FAALİYETLERİ (1953-1960)

Anadolu, pek çok kültürel değerin harmanlanıp günümüze kadar yaşatılabildiği bir coğrafya olması nedeniyle önem taşımaktadır. Bu değerlerin günümüze ulaşabilmesinde ise kadının rolü ön plana çıkmaktadır. Toplumda birleştirici ve yapıcı etkisi hissedilir düzeyde olan Türk kadını, kültürel mirasın korunmasında da kendisini göstermiştir ve göstermeye de devam etmektedir. Kadınlarımızın böylesi faaliyetlerini Demokrat Parti döneminde de fazlasıyla görmek mümkündür. Bu faaliyetler bahsi geçen dönemde genel olarak dernekler vasıtasıyla uygulanmıştır ve bu noktada Türk El Sanatları Tanıtma Derneği ön plana çıkmaktadır. Makalenin konusu, 1953’te kurulmuş olan Türk El Sanatları Tanıtma Derneği’nin kültürel mirasın gerek korunmasında gerekse tanıtılmasında oynadığı roldür. Eski ve yeni el sanatlarını tanıtma, yayma ve bu sanatları icra edenlere pazar bulma amacıyla kurulan ve bazı kaynaklarda “Türk Elişlerini Tanıtma Derneği” adıyla da anılan dernek, 20 Ağustos 1959’da kamuya yararlı dernekler arasında yerini bulmuştur. Gümüş ve bakır işleme, Kırşehir taşı, Sivas kilimi, Çorum dokuması, Rize keteni, nakış, oya, folklorik bebek gibi pek çok alanda çalışmalar yapan dernek, bu çalışmaları hem yurt içinde hem de yurt dışında tanıtmak için farklı yerlerde sergiler açmış, Ankara’daki merkezinde de devamlı satışlar yapmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Demokrat Parti, Kadın, El Sanatları, Türk El Sanatları Tanıtma Derneği, Türk Elişlerini Tanıtma Derneği

PDF

___

AKIN, Mazlum (2011). Kız Teknik Eğitim-Öğretiminde Bir Örnek: Ankara Olgunlaşma Enstitüsü (1958-2002), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
Akis, “Başbakan Konuşuyor”, 13 Ocak 1960.
Akis, “Bir Elçi”, 10 Mayıs 1958.
Akis, “Bir Seramik Sergisi”, 28 Nisan 1956b.
Akis, “Fatma Ananın Elini”, 27 Kasım 1967.
Akis, “Gönüllü Satıcılar”, 9 Kasım 1957c.
Akis, “Hakiki Bir DP Kalesi”, 16 Haziran 1959.
Akis, “Hediye Mağazası”, 30 Mart 1957a.
Akis, “Kadının En Zevkli Meşgalesi”, 18 Mayıs 1957b.
Akis, “Köy Kadınının Kalkınması”, 21 Nisan 1956a.
Akis, “Sergiler”, 18 Ekim 1958b.
Akis, “Türk El İşleri”, 4 Haziran 1955.
Akis, “Türk Elişleri”, 25 Aralık 1954.
Akis, “Yeni Yıl Hazırlığı”, 8 Aralık 1956c.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Kararlar Daire Başkanlığı (30.18.1.2). Kutu: 153. Gömlek: 46. Sıra: 9.
BORA, Tanıl (2017). Cereyanlar-Türkiye’de Siyasi İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
CANDAN, Jale (18 Ekim 1958). “Türk El Sanatları”. Akis, s. 24.
CANDAN, Jale (21 Temmuz 1956) “Aile, Okul, Dernek ve Ötesi…”. Akis, s. 22.
Cumhuriyet, “Para Kazanmak İsteyen Bayanlara”, 1 Şubat 1956.
Cumhuriyet, “Reşide Bayar Sergide”, 24 Aralık 1954.
Cumhuriyet, “Sim Galerisinde Eski Türk Eserleri Sergisi Büyük İlgi Gördü”, 4 Şubat 1967.
Cumhuriyet, “Türk El Sanatları Tanıtma Sergisi”, 20 Kasım 1973.
Cumhuriyet, “Yarışma Düzenledi”, 6 Mart 1973a.
DAVAZ, Aslı, SULAR, Sibel Servet & ÖZTÜRK, Selvi Başak (2018). 1923-2018 Kadın Kurumları ve Örgütlenmeleri. İstanbul: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları.
ECEVİT, Bülent (6 Mart 1961). “Türkiye’de Sanatın Yabancı Ev Sahipleri”, Ulus, s. 1-2.
https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t06/c038/b025/cs__060380250784.pdf [Erişim Tarihi: 04.03.2020].
ILGAZ, Hasene (1981). Atatürk’e 100. Yıl Armağanı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Milliyet, “Akbank Kültür Hareketleri, 4 Kasım 1979.
Milliyet, “Akbank Kültür Hareketleri”, 1 Aralık 1980.
Milliyet, “El Sanatları Sergisi Açıldı”, 27 Ocak 1973.
Milliyet, “Emel Korutürk ile Mevhibe İnönü, El Sanatlarının Yıldönümünde Buluştu”, 12 Mart 1983.
Milliyet, “Köylünün El İşler Sergisi Açıldı”, 31 Mart 1969b.
Milliyet, “Modern Mücevherin Esin Kaynağı Anadolu Takıları”, 21 Mayıs 1978.
Milliyet, “Türk El Sanatları Sergisi 28 Mart’ta İstanbul’da Açılıyor”, 17 Mart 1969a.
ÖZTÜRK, Kazım (1973). Türkiye Büyük Millet Meclisi Albümü (1920-1973). Ankara: Önder Matbaa.
Resmi Gazete, “Cemiyetler Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun”, Kanun No. 4919, 10 Haziran 1946, S. 6329.
Resmi Gazete, “Cemiyetler Kanunu”, Kanun No. 3512, 14 Temmuz 1938, S. 3959.
Resmi Gazete, “MMV 4 No.lu Satın Alma Komisyonu Başkanlığından”, 27 Mayıs 1957, S. 9617.
Resmi Gazete, “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği”, 30 Eylül 1965, S. 12114.
ŞEKERCİ, Haldun (2014). Kuyumculukta Savat Tekniği ve Savatlı Takı Uygulamaları. NWSA-Vocational Sciences, 9 (4), s. 100-109.
TOKSÖZ, Fikret (1983). “Dernekler”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 366-378.
TOPRAK, Zafer (1985). “1909 Cemiyetler Kanunu”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 205-208.