KARIŞIK DİLLİ ESERLERİN FONETİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

XIII.-XV. yüzyıllar arasında Anadolu’da mevcut olan yazı dilinde Doğu Türkçesinin özellikleriyle birlikte Batı Türkçesinin özellikleri bir arada görülür. Eski Anadolu Türkçesi olarak adlandırılan bu dönemin fonetik özellikleri birbirinden tamamen ayrılmamakla birlikte bir geçiş sürecini de beraberinde getirir. Oğuzların çeşitli nedenlerden dolayı batıya göç etmesi ve Anadolu’ya gelip geldikleri yerleri Türkleştirmeleri siyasi, sosyal ve dil açısından da bazı değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Söz konusu geçiş dönemi “olga-bolga sorunu” olarak da adlandırılan karışık dilli eserlerin oluşumuna zemin hazırlamıştır. İşte bu dönemde hem Doğu Türkçesinin hem de Batı Türkçesinin dil özelliklerini bir arada bulunduran eserler “karışık dilli eserler” olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada Ali’nin Kıssa-i Yusuf’u, Kitâb-ı Güzîde ve FerâǾiż Kitâbı adlı üç karışık dilli eser ses bilgisi bakımından incelenmiştir. Mevcut olan karışık dillilik özellikleri incelenen üç eserde belirlenmiş ve bu özellikler sayısal verilerle ortaya çıkarılmıştır. Sayısal verilerden elde edilen verilerden yola çıkılarak incelenen eserler hakkında çıkarıma ulaşılmış ve eserlerde fonetik bakımdan dikkat çeken özellikler tespit edilerek ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmada tarama ve sınıflandırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın amacı mevcut olan karışık dillilik özelliklerini, incelenen eserler üzerinde sayısal verilerden yola çıkarak belirlemek ve incelenen eserlerde dikkat çeken özellikleri ortaya koyabilmektir. Tespit edilen bu özellikler temel alınarak belirli çıkarımlara ulaşılmıştır.

___

  • Kaynakça AYAZ, Eyüp Sertaç (2016). Manzūme-i Ferâǿiz, İstanbul: Kesit Yayınları. BANGUOĞLU, Tahsin (2015). Türkçenin Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. CİN, Ali (2004). Ali Kıssa-i Yusuf, Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi. CİN, Ali-AKYILDIZ, Didem (2013). Eski Anadolu Türkçesi Özellikleri Gösteren Bir Kıssa-yı Yûsuf, Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, C. 3, S. I, s. 71-88. DENY, Jean (2013). Türk Dili Gramerinin Temel Kuralları Türkiye Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. EFENDİOĞLU, Süleyman-İŞCAN, Adem (2010). Türkçe Ses Bilgisi Öğretiminde Ses Olaylarının Sınıflandırılması, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, C. 43, S. 17, s. 121-143. ERCİLASUN, Ahmet Bican (2004). Başlangıcından Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları. ERGİN, Muharrem (2009). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları. GÜLSEVİN, Gürer-BOZ, Erdoğan (2004). Eski Anadolu Türkçesi, Ankara: Gazi Kitabevi. KORKMAZ, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. KORKMAZ, Zeynep (2013). Türkiye Türkçesinin Temeli Oğuz Türkçesinin Gelişimi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. KÜÇÜK, Serhat (2014). Kitâb-ı Güzîde, İstanbul: Kesit Yayınları. ŞAHİN, Hatice (2003). Eski Anadolu Türkçesi, Ankara: Akçağ Yayınları. VURAL, Hanifi-BÖLER, Tuncay (2012). Ses ve Şekil Bilgisi, İstanbul: Kesit Yayınları.