YARATICI TURİZM - HALK KÜLTÜRÜ İLİŞKİSİ VE YERELİN POPÜLERLEŞMESİ

Yaratıcı turizm (creative tourism), turistin farklı kültürleri tanıması, yöresel veya bölgesel kültürel değerleri keşfetmesi ve bazı kültürel pratikleri bizzat deneyimlemesine olanak sağlayan kültür, eğlence ve seyahati bir arada sunan yeni nesil bir turizm türü olarak tanımlanabilir. Yaratıcı turizmin en önemli özelliklerinden biri yereli turizm için bir çekim alanı hâline getirmiş olmasıdır. Turizmin hizmetine sunulan yerel kültürel ortamlar, doğal çevrenin, çeşitli geleneksel pratiklerin ve kültürel belleğin eş zamanlı olarak tüketilmesine olanak sağladığından temelde turizm sektörleri ile halk kültürünün kesiştiği alanlardır. Bu bağlamda yaratıcı turizm, kültür turizminden turistin mekânı tüketme şekli bakımından farklılıklar gösterir. Yenilik, farklılık, otantiklik ve deneyimin peşinde olan çağdaş turiste bunları aynı anda ve üstelik doğa ile iç içe bir ortamda sunan yerel, bu bakımdan yeni nesil postmodern turizmin yeni destinasyon ve çekim alanı hâline gelmiştir. Geleneksel kültür turizmi görme, izleme, seyretme etkinliklerini içerirken, yaratıcı turizm deneyimleme, aktif katılım ve öğrenmeye dayalıdır. Bu tür uygulamalarda önemli olan bahsi geçen ürün veya yaratımın bizzat deneyimlenmesi, yapım ve yaratım sürecini bizzat yaşayarak/öğrenerek otantiklik illüzyonunun verdiği hazzı hissedebilmektir. Bu bağlamda bir milletin veya yörenin karakteristik mutfak kültüründen, çeşitli geçiş ritüellerine, dinî pratiklerinden, el sanatlarına, sözlü anlatım ve geleneklerinden, doğa ile ilgili uygulamalarına kadar yani folk kültürünün otantikliğini ve kültürel mirasını yansıtan ve modern toplumlar için birer nostaljik anlam çerçevesi sunan her türlü ürün, mekân ve deneyimin özellikle bu çağda oldukça rağ- bet gördüğü/göreceği açıktır. Genel itibariyle bu çalışmada, içerisinde yaşanılan mekânın ve zamanın ötesine geçebilmek ve özellikle otantik ve mistik olan nostaljiyi bir anlığına da olsa deneyimleyebilmek ya da fiziksel manada şimdi ve burada bulunmanın salt gerçekliğinden kurtulup ütopikleştirilen geçmişin idealize edilen dünyasına bir pencere açabilmek amacıyla başvurulan otantik folklorik ürün ve pratiklerden yararlanarak halk kültürünün korumacı (preservationist) değil, yenilikçi (innovationalist) ve yaratıcı (creative) hamlelerle nasıl popülerleştirilebileceği eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmeye çalışılmıştır.

The Relationship Between Creative Tourism and Folk Culture and the Popularization of Locality

Creative tourism can be defined as a new generation tourism type that offers travelling, entertainment and culture together and is also based on tourists recognizing different cultures, discovering local and regional values, experiencing cultural practices in person. The most important feature of creative tourism is its turning local / rural tourism into a tourist attraction. Local resources dedicated to tourism allows tourists to benefit from natural environment, various cultural activities and cultural memory simultaneously. This situation shows that there are various relations between different types of tourism and folk culture in several contexts. In this context, there are differences between cultural tourism and creative tourism in the form of consuming space. The local which offers modern tourists who go after innovation, diversity, authenticity and experience these local cultural settings simultaneously and also in touch with nature has, in this respect, become the latest destination and center of attraction of new generation of postmodern tourism. Although traditional cultural tourism includes seeing, monitoring and watching, creative tourism is based on experiencing, active participation and learning. The important thing in such activity is to be able to feel pleasure that rising from authenticity. In this context, the all contents which reflect the cultural heritage and authenticity of the locality and offer nostalgic framework of meaning is explicitly in demand especially in this era. In general, in this study, it is tried to be evaluated with a critical perspective that, how creative tourism sector popularizes the local by means of using folkloric products and practices which is referenced in order to go beyond the space and time, experience the authentic and mystical nostalgia even for a moment; or in order to open a window to the idealized world of utopianized past by escaping the only reality of being here and now.

PDF

___

Adorno, Theodor W. (7. Baskı), Kültür Endüstrisi, İstanbul: İletişim Yay., 2012.
Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu, (Çev.H.Deliçaylı-F.Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yay., 1997.
Cohen, Erik. Authenticity and Commodization in Tourism, Ann& of Twism Research, Vol. 15, 1988, pp. 371-386.
Connerton, Paul, Modernite Nasıl Unutturur, İstanbul: Sel Yay. 2009.
Gans, Herbert J. (3. Baskı), Popüler Kültür ve Yüksek Kültür, (Çev. Emine Onaran İnciroğ- lu), İstanbul: Yapı Kredi Yay., 2012.
Köktürk, Milay. (2. Baskı), Kültür Sosyolojisinin Temel Meseleleri, Kültür Sosyolojisi (Ed. Köksal Alver-Necmettin Doğan), İstanbul: Hece Yay., 2011, s.13-45.
Mac Cannel, Dean. Staged Authenticity: Arrangements of Social Space in Tourist Settings, The American Journal of Sociology, Vol. 79, 1973, No: 3, p. 589-603.
Oğuz, M. Öcal. Küreselleşme ve Uygulamalı Halkbilimi, Ankara: Akçağ Yay., 2002.
Oğuz, M. Öcal. Folklor ve Kültürel Mekân, Milli Folklor, Yıl: 19, Sayı: 76, 2007, 30-32. http:// www.millifolklor.com/tr/sayfalar/76/30-32. pdf, erişim tarihi 14.02.2014.
Oğuzhan, Özlem. Kültürel İfadelerin Çeşitlili- ğinin Korunması ve Geliştirilmesi Sözleşmesinin Çelişkileri ve Eleştirisi, Milli Folklor, Yıl: 25, Sayı: 100, 2013, s.72-86. http://www. millifolklor.com/tr/sayfalar/100/07-.pdf, eri- şim tarihi 14.02.2014.
Özdemir, Nebi, Kültür Ekonomisi ve Yönetimi Seçki, Ankara: Hacettepe Yay., 2012.
Özlem, Doğan. (3. Baskı), Felsefe ve Doğa Bilimleri, İstanbul: Notos Kitapevi Yay., 2013.
Postman, Neil. (4. Baskı), Televizyon Öldüren Eğlence: Gösteri Çağında Kamusal Söylem, (Çev. Osman Akınhay), İstanbul: Ayrıntı Yay., 2012.
Propp, Vladimir. Folklor, Teori ve Tarih, İstanbul: Avesta Yay., 1998.
Richards, Greg. Production and Consumption of European Cultural Tourism, Annals of Tourism Research, Vol. 23, No. 2, 1996, p. 261-283.
Richards, Greg and Raymond, C. Creative Tourism. ATLAS News, No. 23, 2000, p. 16-20.
Richards, Greg and J. Wilson. Developing creativity in tourist experiences: A solution to the serial reproduction of culture ?, Tourism Management, No: 27, 2006, p. 12091223. Richards, Greg and Lénia, Marques. Exploring Creative Tourism: Editors Introduction, Journal of Tourism Consumption and Practice, Volume 4 No:2, 2012, p. 1-11.
Ritzer, George. (2. Baskı), Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, (Çev. Ş.S.Kaya), İstanbul: Ayrıntı Yay., 2011.
UNESCO. Towards Sustainable Strategies for Creative Tourism. Discussion Report of the Planning Meeting for 2008 International Conference on Creative Tourism, Santa Fe, New Mexico, U.S.A., 2006, October 25-27, http://unesdoc.unesco.org/ images/0015/001598/159811E.pdf, erişim tarihi 25. 10. 2013
Urry, John, Mekanları Tüketmek, İstanbul: Ayrıntı Yay., 1999.