Nâzım Hikmet’in Sevdalı Bulut’unda büyük anlatılarla oyun

Nâzım Hikmet, Pertev Naili Boratav’ın öğrencilerinin derlediği masallardan bazılarını yeniden yazmış, daha sonra bu masallar 1968’de Sevdalı Bulut başlığıyla masal kitabı olarak basılmıştır. Bu kitaptaki bazı masalları Nâzım Hikmet kendi hayatı ve dünya görüşü ışığında birtakım biçemsel ve izleksel değişiklikler yaparak kendi yorumuyla yazmıştır. Bu çalışmada, Jean-François Lyotard’ın Postmodern Durum: Bilgi Üzerine Bir Rapor (1979) adlı eserinde tanımladığı “büyük anlatı” ve “küçük anlatı” kavramlarından yola çıkılarak Sevdalı Bulut’ta yer alan “Az Gittiler, Uz Gittiler”, “Oğluma Masal-I”, “Oğluma Masal-II” ve “Sevdalı Bulut” başlıklı anlatılar birer “küçük anlatı” olarak incelen- miştir. Bu incelemenin amacı, Nâzım Hikmet’in adı geçen masallarında izlek ve biçem bakımından toplumcu gerçekçilik ile büyük anlatılar arasında nasıl bir bağ kurduğunu saptamaktır. Sonuç olarak, şairin bu masallarda izleksel açıdan toplumcu gerçekçiliği benimsese de masalın özgün yapısına bağlı kalmaksızın yaptığı değişikliklerle biçem bakımından küçük anlatılar yarattığı gösterilmiştir.

Nâzım Hikmet’s Sevdalı Bulut: the game with the grand narratives

Nâzım Hikmet rewrote some of the folk tales collected by Pertev Naili Boratav’s students, which were published in 1968 under the title of Sevdalı Bulut. He wrote some of the folk tales in Sevdalı Bu- lut by adding his own interpretation and thus making some thematic and technical changes under the light of his own experience and worldview. In this study the folk tales entitled “Az Gittiler Uz Gittiler,” “Oğluma Masal-I,” “Oğluma Masal-II” and “Sevdalı Bulut” are analysed as “small narratives” from the perspective of the concepts of “grand narratives” and “small narratives” explained by Jean-François Lyotard in Postmodern Condition: A Report on Knowledge (1979). The aim of this analysis is to point out how Nâzım Hikmet builds a connection between social realism and grand narratives in terms of theme and style in the folk tales mentioned above. In conclusion, it is shown that although Nâzım Hikmet thematically practises social realism in these folk tales, the poet creates small narratives in terms of style through the changes he makes without adhering to the original form of the folk tales.

PDF

___

Babayev, Ekber. Yaşamı ve Yapıtlarıyle Nazım Hikmet. İstanbul: Cem Yayınevi, 1976. Boratav, Pertev Naili. Türk Halk Edebiyatı. İs- tanbul: Gerçek Yayınları, 1973. ___ Folklor ve Edebiyat 2 (1982). İstanbul: Adam Yayınları, 1991.

___ Tekerlemeler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınla- rı, 2000.

___ Zaman Zaman İçinde. Ankara: İmge Kitabe- vi Yayınları, 2009.

___ Az Gittik, Uz Gittik. Ankara: İmge Yayınevi, 2010. Dino, Abidin. Nazım Üstüne. İstanbul: Sel Ya- yıncılık, 2006. Gürsel, Nedim. Nazım Hikmet ve Geleneksel Türk Yazını. İstanbul: Adam Yayınları, 1992.

Halbert, Martin. “Lyotard: The Postmodern Con- dition. ” İnternet. 18 Mart 2011. Kıraç, Ekrem. “Masallarda Rasyonalite Proble- mi”. Millî Folklor 36 (Kış 1997): 45-48.

Kilian, Monika. Modern and Postmodern Strate- gies: Gaming and the Question of Morality. New York: P. Lang, 1994.

Lyotard, Jean-François. Postmodern Durum: Bil- gi Üzerine Bir Rapor. Çev. Ahmet Çiğdem. Ankara: Vadi Yayınları, 1994.

Lyotard, Jean-François ve Jean-Loup Thébaud. Just Gaming. Çev. Wlad Godzich. Minneapo- lis: University of Minnesota, 1996. Nazım Hikmet [Ran]. “Az Gittiler, Uz Gittiler”. Sevdalı Bulut. (1968) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010. 9-10.

___. “Oğluma Masal-I”. Sevdalı Bulut. (1968) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010. 11-13.

___. “Oğluma Masal-II”. Sevdalı Bulut. (1968) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010. 14-15.

___. “Sevdalı Bulut”. Sevdalı Bulut. (1968) İstan- bul: Yapı Kredi Yayınları, 2010. 23-37. Propp, Vladimir. Masalın Biçimbilimi. Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat. İstanbul: Bi- lim/Felsefe/Sanat Yayınları, 1985.

Sakaoğlu, Saim. Masal Araştırmaları. Ankara: Akçağ Yayınları, 2010.

Sim, Stuart. Modern Cultural Teorists: Jean- François Lyotard. Londra: Harvester Whe- atsheaf, 1996.

Şklovski, Viktor. “Teknik Olarak Sanat. ” Ya- zın Kuramı: Rus Biçimcilerinin Metinleri. Der. Tzvetan Todorov. Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1995. 66-83.

Yavuz, Muhsine Helimoğlu. Masallar ve Eğitim- sel İşlevleri, Mesaj-İndeks. İstanbul: Cumhu- riyet Yayınları, 2009. http://userwww. service. emory. edu/~mhalber/ Research/Paper/pci-lyotard. html