Tanzimat dönemi Türk romanında güzel sanatlar ve edebiyat

Tanzimat dönemi romanlarının ana konusunu "Batılılaşma" oluşturur. XIX. Yüzyılda Osmanlı toplum yapısında meydana gelen değişiklikler Türk insanmı büyük ölçüde etkilemiştir. Bu süreçte romanın üstlendiği işlevi dikkate almak gerekir. Batı'dan alman roman türü, çağdaşlaşmanın araçlarından biri olarak kullanılmaya başlanmıştır. Romanı bir eğitim ve Batılılaşma aracı sayan Tanzimat romancıları, bir taraftan Doğu değerlerine bağlı kalarak Batılılaşmak isterken, diğer taraftan Batılılaşmayı Batıya ait değerlere yöneliş olarak ele alıyorlardı. Bu nedenle yazarlar bir "kültür ikilemi" arasında kalmışlardır. Bu süreçte hem devlet yapısında hem de toplumun kültürel değerlerinde değişmeler olmuştur. Özellikle sosyal alanda, âdetlerde, zevkte, ahlak yapısında ve eğitim sisteminde ikilikler ortaya çıkmıştır.

The Turkish novel of tanzimat period fine arts and literature

The main theme of Tanzimat novels is "Occidentalization". The changes in Ottoman social structure in XIX. Century affect Turkish people on a large scale. The function which novel undertakes in this period should be taken into consideration. The novel taken from the Occident begins to be used as a means of modernization. Tanzimat novelists, who regard novel as a means of eduction and occidentalization, not only want to become Occident while being devoted to Oriental values but also accept occidentalization as inclining towards Oriental zalues at the same time. Therefore, autors have a "cultural dilemma". In this process, changes occur in both state structure and society's cultural values. Dilemmas occur especially in social life,.morals, traditions, enjoyment, and eduction system.

PDF

___

Ahmet Mithat Efendi, Acâyib-i Âlem, Haz. Kazım Yetiş, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000, 324 s.
............................, Çengi, Haz. Erol Ülgen-M. Fatih Andı, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara,2000,152 s.
..........................., "Çingene", Letaif-i Rivayat, Haz. Fazıl Gökçek-Sabahattin Çağın, Çağrı Yay., İstanbul, 2001, 60 s.
..........................., Demir Bey yahut İnkişâf-ı Esrar, Haz. M. Fatih Andı, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2002, 327 s.
..........................., Diplomalı Kız, Haz. M. Fatih Andı, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara,2003,79 s.
..........................., Dürdane Hanım, Haz. M. Fatih Andı, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara,2000,143 s.
...........•..............., "Esaret", Letaif-i Rivayat, Haz. Fazıl Gökçek-Sabahattin Çağın, Çağrı Yay., İstanbul, 2001,16 s.
..........................., Felahın Bey ile Rakım Efendi, Haz. Nejat Birinci, Türk Dil Kurumu Yay.,Ankara, 2000, 150 s.
.................---, "Felsefe-i Zenan", Letaif-i Rivayat, Haz. Fazıl Gökçek-Sabahattin Çağın,Çağrı Yay., İst., 2001, 31 s.
..........................., Gönüllü, Haz. Erol Ülgen, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000, 224 s.
..........................., Hayret, Haz. Nuri Sağlam, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000,501 s.
..........................., Henüz 17 Yaşında, Haz. Nuri Sağlam, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara,2000,213 s.
..........................., Jön Türk, Haz. Kazım Yetiş, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2003, 237 s.
..........................., Kafkas, Haz. Erol Ülgen, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000, 209 s.
..........................., Karnaval, Haz. Kazım Yetiş, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000, 324 s.
..........................., Mesâil-i Muğlâka, Haz. Kazım Yetiş, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara 2003,153 s.
..........................., Müşâhedât, Haz. Necat Birinci, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000,374 s.
..........................., "Ölüm Allah'ın Emri", Letaif-i Rivayat, Haz. Fazıl Gökçek-Sabahattin Çağın, Çağrı Yay., İstanbul, 2001, 30 s.
..........................., Paris'te Bir Türk, Haz. Erol Ülgen, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000,532 s.
..........................., Taaffüf, Haz. Ali Şükrü Çoruk, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2000,119 s.
..........................., Yeryüzünde Bir Melek, Haz. Nuri Sağlam, TDK Yay., Ankara, 2000,349 s.
Şemsettin Sami, Taaşşuk-ı Tal'at ve Fitnat, Haz. Yakup Çelik, Akçağ Yay., Ankara, 2004,148 s.
Fatma Aliye Hanım, Muhâdarât, Haz. Dr. H. Emel Aşa, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1996, 360 s.
Nabizade Nazım, Zehra, Haz. Hüseyin Alacatlı, Akçağ Yay., Ankara, 1997,195 s.
Namık Kemal, Cezmi, Haz. Seyit Kemal Karaalioğlu, Akçağ Yay., Ankara, 191 s.
..........................., İntibah yahut Sergüzeşt-i Ali Bey, Haz. Seyit Kemal Karaalioğlu, İnkılap Yay., İstanbul, 1999,191 s.
Mizancı Murat, Turfanda mı yoksa Turfa mı, Haz. Yasin Beyaz, Armoni Yay., İstanbul, 2003,232 s.
Recaizade Mahmut Ekrem, Araba Sevdası, Haz. Hüseyin Alacatlı, Akçağ Yay., Ankara, 1997, 300 s.
Samipaşazade Sezai, Sergüzeşt, Haz. Zeynep Kerman, M.E.B. Yay., Ankara, 1999,106 s. b) Genel Kaynaklar:
ÇETİN, Nurullah (2002), "Tanzimat Döneminde Türk Romanı", Hece Dergisi, Sayı:65, 66, 67, Ankara
ENGİNÜN, İnci (2006), Yeni Türk Edebiyatı - Tanzimat'tan Cumhuriyet'e, Dergah Yay., İstanbul
OKAY, Orhan (1991), Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi, M.E.B. Yay., İstanbul KAPLAN, Ramazan (1997), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Akçağ Yay., Ankara
KARABULUT, Mustafa (2008), Batılılaşma Açısından Tanzimat Dönemi Türk Romanı, (Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi), Elazığ
KORKMAZ, Ramazan (Editör) (2004), "Yeni Türk Edebiyatına Giriş", Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yay., Ankara
MORAN, Berna (1998), Türk Romanına Eleştirel Bakış, İletişim Yay., İstanbul
YILMAZ, Durali (1990), Roman Kavramı ve Türk Romanının Doğuşu, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara