Siyasal etki bağlamında ilk dönem lise felsefe ders kitaplarında ahlaksal konuların işlenişi

Ahlak, varlık, bilgi ve estetik konularıyla birlikte felsefenin en temel çalışma alanını oluşturmaktadır. Zamanın ve ele alındığı toplumun yapısal şart- larına bağlı olarak bu konulardan bazıları ön plana çıkmış, bazılarının ise etkisi azalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra liselerde okutulmak üzere yazdırılan Felsefe Ders Kitaplarında da benzer bir durum gözlenmektedir. Bu kitaplarda temel çalışma konuları olarak ahlak, metafizik ve estetik benimsenmiştir. Ancak bu konulara yaklaşım, daha ziyade onların birer doğa bilimi olarak kabul edil- mesi şeklinde gerçekleşmiştir. Bu tutumda, o dönemde bilimsel çalışmalarda hâkim bakış açısı olan Pozitivizmin etkili olduğu söylenebilir. Diğer bir etki de, yeni kurulan Cumhuriyetin sahip olduğu laik ve milliyetçi bakış açısıdır. Bu çalışmada, Cumhuriyetin ilanından hemen sonra yazılmaya başlanan Lise Felsefe Ders Kitaplarındaki ahlaksal konuların nasıl işlendiği, dönemin siyasal yapısının bu duruma nasıl etki ettiği bağlamında ele alınmıştır.

A study into the teaching of morality subjects in the early period high school philosophy course books within the context of political effect

Morality comprises the most basic working field of philosophy togeth- er with existence, knowledge and aesthetics issues. Depending on the structur- al conditions of the time and the community it is examined, some of these top- ics came to the forefront and some others lost their effects. After the proclama- tion of the Republic, similar cases were observed in the Philosophy Course Books written to be taught at high schools. In these books, morality, metaphysics and aesthetics were adopted as the basic subjects. However, the approach to the topics were rather given in way that they were regarded as a natural science. It is likely to say that the positivism had an impact, which had a dominant per- spective at that time, on this attitude. Another impact was the secular and nationalistic point of view that represented the view of newly founded Republic. In this study, how the morality subjects were taught in the High School Philosophy Course Books written just after the proclamation of the Republic, and how the political structure of the time had an impact on this case were examined.

PDF

___

Baltacıoğlu, İsmail Hakkı (1938). Felsefe. Halk Kitapları. İstanbul: Sebat Basımevi
Maarif Vekâleti (1935). Lise Sınıfları İçin Felsefe Soruları. İstanbul: Devlet Matbaası
Mehmet İzzet (1931). İçtimaiyat (Sosyoloji). Lise Kitapları: III. Sınıf. (4. Baskı). Maarif Vekâleti. İstanbul: Devlet Matbaası
Ongun, Cemil Sena (1943). Felsefe ve Sosyoloji. (Ruhbilim Mantık, Sosyoloji: Toplumbilim, Ahlak Estetik, Metafizik). İstanbul: İnkılâp Kitabevi
Pazarlı, Osman (1945). Felsefe Ödevleri. (Lise Felsefe Dersleri Yardımcı Kitapları,No: 19). İstanbul: Maarif Matbaası.
Sadak, Necmeddin (1937). Sosyoloji. (Liseler İçin Yeni Programa Göre Yazılmış Ders Kitabı). İstanbul: Devlet Basımevi
Sarp, Hatemi Senih (1946). Felsefe (En Son Programa Göre, Hulasa ve El Kitabı, Lise:III). İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi.
Sarp, Hatemi Senih (1952). Felsefe (Lise Son Sınıfları İçin Ders Kitabı). İstanbul: İnkılâp Kitabevi
Tebliğler Dergisi, 1924 Programı. Ankara: Maarif Vekâleti Arşivi
Tebliğler Dergisi, Kabul Tarihi: 31.08.1935, Sayı: 183, Lise Filozofi Programı Kılavuzu, İstanbul: Kültür Bakanlığı Devlet Basımevi
Topçu, N. (1948). Toplumbilim (Sosyoloji). İstanbul: Üçler Basımevi