Devlet Yönetiminde Adaletin Yeri ve Klasik Türk Şiirine Yansıması

Devleti ayakta tutan adalettir. Bu yüzden devlet yönetimi ile ilgili yazılan kaynakların tamamında adalet konusu ağırlıklı olarak yer almış ve adalet mülkün temeli sayılmıştır. Klasik şiirimizde ve onu besleyen kaynaklarda da bu konuya büyük önem verilmiştir. 15. ve 16. yüzyıllarda yazılan şiirlerde genellikle hükümdarların uygulamaları alkışlanmış, adaletin yerine getirildiği belirtilmiş iken 17-19. yüzyıllarda Osmanlı devletinde yaşanan sosyal, siyasal ve ekonomik bunalıma paralel olarak adalet sisteminde meydana gelen çürümeler üzerine klasik şiirimizde 15. ve 16. yüzyıllarda görülen övgü ve alkışlar yerini kısmen tenkide ve öfkeye bırakmıştır.Bu makalede klasik dönem şairlerinin şiirlerinden örnekler verilerek konuya bu tarz yaklaşımları incelenmiştir

Justice in the State Management and its Effects to the Classical Turkish Poetry

Abstract Justice is the main element that ensures the permanence of a state. Therefore, in all the works written about state management, justice was usually involved and it was considered the basis of dominion.In classical Turkish poetry and the sources contributing to it, justice was assigned great importance as well. In the poems written in the 15tn and 16*n centuries, the practices of the mo-narchs were usually approved of and the state was said to be just. But in the 17-19th centuries due to the corruption in the justice system, that happened as a result of the social, politicial and economic crisis experienced in Otoman Empire, the praises and compliments seen in the 15th and 16th century classical Turkish poetry were replaced by criticism and anger .İn this article, the views of the poets in the classical Turkish poetry period were partially studied by giving examples from their poems.

PDF

___

Kaynakça ADLÎ,Bâyezid-i Sânî, (h.1308), Divân, Matba'a-ı Osmaniye, İstanbul. AK, Coşkun, (1987), Muhibbi Divanı, Kültür v Turizm Bakanlığı Yay., Ankara. ALPASLAN, Ali, (1987), Ahmet Paşa, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara. ARAT, Reşid Rahmeti, (1992), Edip Ahmed b.Mahmud Yükneki/Atebetü'l-Hakayık, TDK Yay., Ankara. ARSLANTÜRK, Zeki, (1989); Naima'ya Göre Osmanlı Devleti'nini Çöküş Sebepleri, Kültür Bakan¬lığı Yay., Ankara. BİLGEGİL, Kaya, (1989), Edebiyat Bilgi ve Teorileri, Enderun Yay., İstanbul. CUNBUR, Müjgan, (1969), "Fuzûlî'nin Adaleti Öven Şiirleri", Halkevleri Dergisi, Yıl:3, S.35 (Ey¬lül). ÇOLAK, Orhan M., (2003), "İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Siyasetnâmeler Bibliyografyası", Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C.I, S.2(339-378). DİLAÇAR, A., (2003), Kutadgu Bilig İncelemesi, TDK Yay., Ankara. DİRİÖZ, Meserret, (1994), Nâbî Divânı, FEY Yay., İstanbul. FUZÛLÎ, (h.1286), Külliyât (Destân-ı Leylî vü Mecnûn), Tasvir-i Efkâr Matba'ası, İstanbul. İSEN, Mustafa, (1990), Usulî Divanı, Akçağ Yay., Ankara. İSEN, Mustafa-Cemâl KURNAZ, (1990), Şeyhi Divanı, Akçağ Yay., Ankara. İSEN, Mustafa-Fuat BİLKAN, (1997), Sultan Şairler, Akçağ Yay., Ankara. İSEN, Mustafa ve ark., (2002), Eski Türk edebiyaü El Kitabı, Grafiker Yay., Ankara. KANDMİR, M.Yaşar ve ark, (2005), İmam Nevevî / Riyazu's-Salihin, Erkam Yay., C.4, İstanbul. KARABEY, Turgut, (1999), Ahmet Paşa/Hayata. Sanatı ve Eserleri, Akçağ Yay., Ankara. KARAHAN, Abdulkadir, (1948), Fuzûlî'nin Mektupları, ?, İstanbul. KARLIĞA, Bekir-Bedrettin ÇETİNER, (1994), İbni Kesir/Hadislerle Ku'an-ı Kerîm Tefsiri, Çağrı Yay., C.4, İstanbul. KOÇİN, Abdulhakim, (1998), Divân Şiirinde Münâcât, G.Ü.,Sosyal Bilimler Enstitüsü, TDE, Dok¬tora Tezi, Ankara. KUT ALPAY, Günay, (1989), _____'Veysî'nin Bir Kasidesi Üzerine", TDAY Belleten, TTK Yay., Anka¬ra. KURNAZ, Cemâl, (1993), "Yûnus Emre'de Tenkit", Türk Kültürü Araştırmaları Dergi-si(Prof.Dr.Şükrü Elçin Armağanı, Yıl:29/l-2,1991,Ankara. KURT, Yılmaz, (1998), Koçibey Risalesi, Akçağ Yay., Ankara. KÜÇÜK, Sebahattin, (1994), Bakî Divanı, Akçağ Yay., Ankara. LEVEND, Agah Sırrı, (1984), Divan Eedbiyab Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar, Enderun Kitabevi Yay., İstanbul. MAZIOĞLU, Hasibe, (1997), Fuzûlî Üzerine Makaleler, TDK Yay., Ankara. OCAK, Fatma Tulga, (1991), "Nef'î ve Eski Türk edebiyatındaki Yeri", Ölümünün Üçyüzellinci Yı¬lında Nef'î, AKM Yay.; Ankara. OKAY,Orhan, (1990), "Türk Şiirinde İçtimaî Meseleler", Sanat ve Edebiyat Yazıları, Dergah Yay., İstanbul. OKUR MERİÇ, Münevver, (1997), Cem Sultân/Cemşîd u Hurşîd, AKM Yay., Ankara. ÖZEK, Ali ve ark., (1993), Kur'an-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Anka¬ra. ÖZMEN, -Mehmet, (2001), Ahmed-i Daî Divânı, TDK Yay., Ankara. PALA, İskender, (1989), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., An¬kara. ŞEN, Adil, (1995), İbrahim Müteferrika ve Usulü'l-Hikem fi-Nizâmi'l Ümem, Ankara. TANERİ, Aydın, (1981), Türk Devlet Geleneği, Töre Devlet Yay., Ankara. TARLAN, Ali Nihat, (1992), Ahmet Paşa Divanı, Akçağ Yay., Ankara. TARLAN, Ali Nihat, (1992), Hayalî Divanı, Akçağ Yay., Ankara. tOLASA, Harun, (1979), Şeyhülislâm Bahâyî Efendi Divanından Seçmeler, Tercüman Yay., İstan¬bul. TÖKEL, Dursun Ali, (2000), Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar, Akçağ Yay., Ankara. TUNCAY, Mete, (1990), Aristoteles / Politika, Remzi Kitabevi Yay., İstanbul. UĞUR, Ahmet, (2001), Osmanlı Siyaset-nameleri, MEB Yay., İstanbul. ÜNVER, İsmail, (1991), "Övgü ve Yergi Şairi Nef'î", Ölümünün Üçyüzellinci Yılında Nef'î, AKM Yay., Ankara. ZAİFİ, Pîr Muhammed bin Evrenos bin Faris, (h. 962), Gülşen-i Mülûk, İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi Revan Köşkü, Nu: 822.