Sınıf Öğretmenleri Açısından Bilgi İşlemsel Düşünme ve Kodlama Öğretiminin Kapsamının Belirlenmesine Yönelik Bir İnceleme

“Herkes için bilgisayar bilimleri!” söylemiyle birlikte önce kodlama ve ardından bilgi işlemsel düşünme son yıllarda artan bir ivmeyle Dünya’da birçok ülkede ve Türkiye’de ilgi çeken konular haline gelmiştir. Birçok ülkenin öğretim programlarında kodlama ve bilgi işlemsel düşünme yer almaya başlamıştır. Türkiye’de 2018-19 öğretim yılı itibariyle, kodlama ve bilgi işlemsel düşünmeyi içeren, ilkokul 1-4. sınıf düzeyinde Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi, serbest etkinlik dersleri kapsamında sınıf öğretmenlerinin kullanımına sunulmuştur. Türkiye’de kodlama öğretimine en çok ilgi gösterenler arasında sınıf öğretmenleri önde gelmektedir. Bu araştırmada; sınıf öğretmenleri açısından bilgi işlemsel düşünme ve kodlama konularına yönelik bir kapsam belirleme incelemesi amaçlanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; sınıf öğretmenlerinin Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersinde bilgi işlemsel düşünme ve kodlamanın yanı sıra, verdikleri tüm derslerde bilişim teknolojileriyle ilgili rol ve sorumluluklarının olduğu belirlenmiştir. Kodlama öğretimi ve bilgi işlemsel düşünme konusunda sınıf öğretmenleri için öğretim alanlarına yönelik eğitim olanaklarının ve öğretim materyali kaynaklarının sınırlı olduğu görülmüştür. Ulusal alanyazında bilgi işlemsel düşünme ve kodlamayla ilgili ilkokul düzeyinde veya sınıf öğretmenlerini konu alan araştırmaların çok az sayıda olduğu belirlenmiştir. Sınıf öğretmenleri açısından bilgi işlemsel düşünme ve kodlama konularında belirsizliklerin giderilmesine yönelik araştırma önerilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bilgi işlemsel düşünme, sınıf öğretmenleri, kodlama, ilköğretim, literatür taraması, kapsam belirleme incelemesi, Computational thinking, coding, primary education, classroom teacher, literature review, scoping review

A Scoping Review on Computational Thinking and Coding Teaching in Terms of Classroom Teacher

“Computer science for everyone!” with the rhetoric, coding and then computational thinking have become topics of interest in many countries in the world and in Turkey with an increasing momentum in recent years. Coding and computational thinking have begun to take place in the curricula of many countries. As of the 2018-19 academic year in Turkey, the Information Technologies and Software course curriculum at the primary school 1-4th grade was offered to the use of classroom teachers within the scope of free activity course with a content that includes coding and computational thinking. Classroom teachers are among those who show the most interest in coding teaching in Turkey. In this research a scoping study on computational thinking and coding issues was aimed for primary school teachers. According to the findings of the research; in addition to control regarding with the computational thinking and coding in the Information Technologies and Software course, primary school teachers have roles and responsibilities related to information technologies in all the courses they teach. It has been seen that the educational opportunities and teaching material resources for the teaching fields for the classroom teachers in coding and computational thinking are limited. In the national literature, it has been determined that there are very few studies on computational thinking and coding on primary school level or classroom teachers. In terms of primary school teachers, research suggestions are given to eliminate the uncertainties about computational thinking and coding.

Keywords:

Computational thinking, coding, primary education, classroom teacher, literature review, scoping review,

PDF

___

Acevedo-Borrega, J., Valverde-Berrocoso, J., ve Garrido-Arroyo, M. D. C. (2022). Computational thinking and educational technology: A scoping review of the literature. Education Sciences, 12(1), 39.
Akpınar, Y., ve Altun, A. (2014). Bilgi toplumu okullarında programlama eğitimi gereksinimi. Elementary Education Online, 13(1).
Angeli, C., Giannakos, M. (2020). Computational thinking education: Issues and challenges. Computers in Human Behavior, 105, 106-185.
Angeli, C., Voogt, J., Fluck, A., Webb, M., Cox, M., Malyn-Smith, J., ve Zagami, J. (2016). A K-6 computational thinking curriculum framework: Implications for teacher knowledge. Journal of Educational Technology ve Society, 19(3), 47-57.
Anılan, H., Gezer, B. (2020). Kodlama Etkinliklerine ve Analitik Düşünme Becerisine Yönelik Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerinin İncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4), 307-324.
Arksey, H., ve O'Malley, L. (2005). Scoping studies: towards a methodological framework. International journal of social research methodology, 8(1), 19-32.
Ausiku, M., ve Matthee, M. (2020). Preparing primary school teachers for teaching computational thinking: a systematic review. Learning Technologies and Systems, 202-213.
*Aydın, H., (2021). Roboti̇k ve kodlama eği̇ti̇mi̇ni̇n i̇lkokul 4. sınıf öğrenci̇leri̇ni̇n stem eği̇ti̇mi̇ne yöneli̇k tutum, temel beceri̇leri̇ ve stem kari̇yer i̇lgi̇leri̇ne etki̇leri. [Yüksek lisans tezi]. Kırşehi̇r Ahi̇ Evran Üni̇versitesi, Kırşehir.
*Aydoğan, S. (2021). Maker hareketi kapsamında yapılan tasarım fabrikası eğitiminin 4.sınıf öğrencilerinin problem çözme becerisi algılarına etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Aytekin, A., Çakir, F. S., Yücel, Y. B., ve Kulaözü, İ. (2018). Geleceğe yön veren kodlama bi̇li̇mi̇ ve kodlama öğrenmede kullanilabi̇lecek bazı yöntemler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(5), 24.
Balcı, H., Korkmaz, Ö., Çakır, R., Erdoğmuş, F. U. (2018). Görsel programlama ortamlarında yapılan oyun geliştirme etkinliklerinin öğrencilerin programlamaya dönük tutumları ve öğrencilerin kodlamaya yönelik öz-yeterlilik algılarına etkisi. [Bildiri sunumu]. 1. Uluslararasi Çağdaş Eği̇ti̇m Ve Sosyal Bi̇li̇mler Sempozyumu, Antalya.
Boland, A., Cherry, G., ve Dickson, R. (Eds.). (2017). Doing a systematic review: A student's guide.Sage.
Brennan, K., Resnick, M. (2012). New frameworks for studying and assessing the development of computational thinking. In Proceedings of the 2012 annual meeting of the American educational research association, Vancouver, Canada.
Brown, N. C., Sentance, S., Crick, T., ve Humphreys, S. (2014). Restart: The resurgence of computer science in UK schools. ACM Transactions on Computing Education (TOCE), 14(2), 1-22.
Centre for Reviews and Dissemination (CRD). (2009). CRD's guidance for undertaking reviews in healthcare. York Publ. Services.
Ching, Y. H., Hsu, Y. C., Baldwin, S. (2018). Developing computational thinking with educational technologies for young learners. TechTrends, 62(6), 563-573.
Clements, D. H., Fullo, D. F. (1984). Effects of computer programming on young children’s cognition. Journal of Educational Psychology, 76(6), 1051-1058.
CodeWeek Türkiye, (2019). AB kod haftası katılım raporu - 2018 Türkiye örneği. Erişim adresi: http://codeweekturkiye.EBA.gov.tr/
Cohen D, Crabtree B. (2006). Qualitative research guidelines project." http://www.qualres.org/index.html
Çakir, R., Rosaline, S., ve Korkmaz, Ö. (2021). Computational thinking skills of Turkish and Indian teacher candidates: A comparative study. International Journal of Psychology and Educational Studies, 8(1), 24-37.
Çavdar, L., Kılıçer, K., ve Emmioğlu, E. (2022). Code. org çevrimiçi kodlama platformu öğretim programının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 689-714.
Dağ, F. (2016). The Turkish version of web-based learning platform evaluation scale: reliability and validity study. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(5).
Demir, Ö., ve Seferoğlu, S. S. (2017). Yeni kavramlar, farklı kullanımlar: Bilgi-işlemsel düşünmeyle ilgili bir değerlendirme. Eğitim teknolojileri okumaları, 41, 801-830.
Demi̇rer, V., ve Sak, N. (2016). Programming education and new approaches around the world and in Turkey/Dünyada ve Türkiye'de programlama eğitimi ve yeni yaklaşımlar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(3), 521-546.
Denning, P. J., ve Tedre, M. (2021). Computational thinking: A disciplinary perspective. Informatics in Education, 20(3), 361-390.
Duncan, C., Bell, T., ve Tanimoto, S. (2014). Should your 8-year-old learn coding?. In Proceedings of the 9th Workshop in Primary and Secondary Computing Education, 60-69.
*Dülger, M., (2021). Farklı branşlarda görev yapan öğretmenlere uzaktan verilen kodlama eğitimi sürecinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
*Emiroğlu, M., (2021). İlkokul kodlama eği̇ti̇mi̇nde di̇ji̇tal hi̇kayeni̇n öğrenci̇leri̇n blok temelli̇ kodlama başarılarına, kodlama eği̇ti̇mi̇ne yöneli̇k tutumlarına ve etki̇nli̇k algılarına etki̇si. [Yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
Ergin, A. Z., (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının kodlama becerileri ve kodlama ilişkin görüşleri . [Yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne.
Ergün, H., (2022). Öğretmenlere bilgi işlemsel düşünme becerisinin kazandırılmasına yönelik bir hizmetiçi eğitimin Kırkpatrıck modeli çerçevesinde değerlendirilmesi: öğretmen akademisi örneği. [Yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi, Mersin.
Ertmer, P. A., ve Ottenbreit-Leftwich, A. T. (2010). Teacher technology change: How knowledge, confidence, beliefs, and culture intersect. Journal of research on Technology in Education, 42(3), 255-284.
Fessakis, G., Gouli, E., ve Mavroudi, E. (2013). Problem solving by 5–6 years old kindergarten children in a computer programming environment: A case study. Computers & Education, 63, 87-97.
Gomes, A., ve Mendes, A. J. (2007). Learning to program-difficulties and solutions. In International Conference on Engineering Education–ICEE, Vol. 7.
Gorman, H., ve Bourne, L. E. (1983). Learning to think by learning LOGO: Rule learning in third-grade computer programmers. Bulletin of the Psychonomic Society, 21(3), 165-167.
Gökbulut, B. (2019). Roboti̇k kodlama hi̇zmeti̇çi̇ eği̇ti̇mleri̇. [Bi̇ldi̇ri̇ tam meti̇nleri]. 3. Uluslararası Eğitim ve Değerler Sempozyumu, İstanbul.
Grover, S., Pea, R. (2013). Computational thinking in K–12: A review of the state of the field. Educational researcher, 42(1), 38-43.
Gundurao, H. K., Manjunath, N. S., Nachappa, M. N. (2010). Computer technology and computer programming: A text book of computer science. Himalaya Publishing House.
Guzdial, M. (2008). Education paving the way for computational thinking. Communications of the ACM, 51(8), 25-27.
Gülbahar-Güven, Y. (2016). Bilişim ile eğitimde zorunlu dönüşüm: Neden ve nasıl. Eğitim Teknolojileri Zirvesi 2016, 4-5.
Gülbahar, Y., Kert, S. B., Kalelioğlu, F. (2019). BİD becerisine yönelik öz yeterlik algısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 10(1), 1-29.
Gülbahar, Y., Kalelioğlu, F., Doğan, D., & Karataş, E. (2020). Bilge kunduz: enformatik ve bilgi işlemsel düşünmeyi kavram temelli öğrenme yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 53 (1), 241-272.
Gülcü, A., Aydin, S., Aydin, Ş. (2013). İlköğretim okullarında bilişim teknolojileri dersi yeni öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 73-92.
Güven, G. Y., (Edt.) (2021). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi 4. seviye öğretmen rehberi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
*Haymana İ., (2020). Roboti̇k ve kodlama eği̇ti̇mi̇ni̇n i̇lkokul dördüncü sınıf öğrenci̇leri̇ni̇n yaratıcı düşünme beceri̇leri̇ne etki̇si. [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydin Üni̇versi̇tesi, İstanbul.
Hsieh, H. F., ve Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative health research, 15(9), 1277-1288.
Hsu, T. C., Chang, S. C., ve Hung, Y. T. (2018). How to learn and how to teach computational thinking: Suggestions based on a review of the literature. Computers & Education, 126, 296-310.
ISTE (2011). Computational thinking in K–12 education leadership toolkit. Erişim adresi: http://csta.acm.org/Curriculum/sub/CurrFiles/471.11CTLeadershiptToolkit-SP-vF.pdf.
Kaila, E., Laakso, M. J., ve Kurvinen, E. (2018). Teaching future teachers to code—programming and computational thinking for teacher students. In 2018 41st International Convention on Information and Communication Technology, Electronics and Microelectronics.
Kaučič, B., Asič, T. (2011). Improving introductory programming with Scratch?. In 2011 Proceedings of the 34th International Convention MIPRO, 1095-1100.
*Koçin, E. (2020). Algoritma ve kodlama eğitiminin sınıf öğretmeni adaylarının kodlama başarısına ve kodlamaya ilişkin özyeterlik algısına etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Kong, S. C. (2016). A framework of curriculum design for computational thinking development in K-12 education. Journal of Computers in Education, 3(4), 377-394.
Kong, S. C., ve Abelson, H. (2019). Computational thinking education. Springer Nature. P. 382.
Korkmaz, Ö., Çakir, R., ve Özden, M. Y. (2017). A validity and reliability study of the computational thinking scales (CTS). Computers in human behavior, 72, 558-569.
Köksaloğlu, C. (2022). Block-Based Coding in K-12 Education: A Systematic Literature Review. [Doctoral dissertation]. Bilkent Universitesi, İstanbul.
Krippendorff, K. (1989). “Content Analysis”. International Encyclopedia Of Communications, Vol. 1. Edited by E. Barnouw, et al.. New York, NY: Oxford University Press, pp. 403–407.
Lazarinis, F., Karatrantou, A., Panagiotakopoulos, C., Daloukas, V., ve Panagiotakopoulos, T. (2022). Strengthening the coding skills of teachers in a low dropout Python MOOC. Advances in Mobile Learning Educational Research, 2(1), 187-200.
Lockwood, J., ve Mooney, A. (2017). Computational Thinking in Education: Where does it fit? A systematic literary review. arXiv preprint arXiv:1703.07659
Looi, C. K., How, M. L., Longkai, W., Seow, P., ve Liu, L. (2018). Analysis of linkages between an unplugged activity and the development of computational thinking. Computer Science Education, 28(3), 255-279.
Mason, S. L., ve Rich, P. J. (2019). Preparing elementary school teachers to teach computing, coding, and computational thinking. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 19(4), 790-824.
MEB. (2018). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi (ilkokul 1, 2, 3 ve 4. sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
MEB. (2018a). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programı (ortaokul 5. ve 6. sınıfar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
MEB, 2020. Öğretim Programları. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D. G. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Annals of internal medicine, 151(4), 264 269.
Öndeş, Ö. (2016). İngiltere ve ABD’de kodlama eğitimi. Hürriyet. Erişim: http://www. hurriyet. com. tr/egitim/ingiltere-ve-abdde-kodlama-egitim
*Özkandemir, O., (2019). İlkokul müzi̇k dersleri̇nde roboti̇k ve kodlama programlarının kullanılmasına yönelik örnek bir çalışma. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
*Pakman, N. (2018). 8-10 yaş grubu öğrencilerine uygulanan temel düzey kodlama, robotik, 3d tasarım ve oyun tasarımı eğitiminin problem çözme ve yansıtıcı düşünme becerilerine etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
Partnership for 21st Century Learning (P21). (2007). Framework for 21st century learning. Erişim adresi: http://www.p21.org/our-work/p21
Robins, A., Rountree, J., Rountree, N. (2003). Learning and teaching programming: A review and discussion. Computer science education, 13(2), 137-172.
Román-González, M., Pérez-González, J. C., ve Jiménez-Fernández, C. (2017). Which cognitive abilities underlie computational thinking? Criterion validity of the Computational Thinking Test. Computers in human behavior, 72, 678-691.
Sayın, Z. (2020). Öğretmenlerin Kodlama Eğitiminde Eğilimlerinin Belirlenmesi. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 9(1), 52-64.
Sysło, M. M., ve Kwiatkowska, A. B. (2015). Introducing a new computer science curriculum for all school levels in Poland. Springer, 141-154.
Şanal, S. Ö., Erdem, M. (2017). Kodlama ve robotik çalışmalarını problem çözme süreçlerine etkisi: sesli düşünme protokol analizi. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, 24-26.
*Şenol, Ş. (2019). İlkokulda kodlama eğitimi: sınıf öğretmenleri örneği. [Yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
*Tağci, Ç., (2019). Kodlama eği̇ti̇mi̇ni̇n i̇lkokul öğrenci̇leri̇ üzeri̇ndeki̇ etki̇si̇ni̇n i̇ncelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Tsarava, K., Moeller, K., Román-González, M., Golle, J., Leifheit, L., Butz, M. V., Ninaus, M. (2022). A cognitive definition of computational thinking in primary education. Computers & Education, 179, 104425.
*Ünsal, L. (2019). Okul öncesi ve ilkokul yöneticilerinin kodlama eğitimine yönelik görüşlerinin incelenmesi (Bağcılar ilçesi örneği). [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
*Ünsal, İ. (2020). Blok tabanlı programlama etkinliklerinin ilkokul 2.sınıföğrencilerinin BİD becerisi ve etkinlik algısı üzerine etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Üzümcü, Ö. (2019). BİD becerisine yönelik program tasarımının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. [Doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
Wing, J. M. (2006). Computational thinking. Communications of the ACM, 49(3), 33-35.
Yadav, A., Mayfield, C., Zhou, N., Hambrusch, S., ve Korb, J. T. (2014). Computational thinking in elementary and secondary teacher education. ACM Transactions on Computing Education, 14(1), 1-16.
Yadav, A., Stephenson, C., Hong, H. (2017). Computational thinking for teacher education. Communications of the ACM, 60(4), 55–62.
Yecan, E., Özçınar, H., Tanyeri, T. (2017). Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin görsel programlama öğretimi deneyimleri. Elementary Education Online, 16(1), 377-393.
*Yıldız, M., (2020). Algori̇tma öğreti̇mi̇nde kutu oyunu kullanılmasının i̇lkokul öğrenci̇leri̇ni̇n algori̇tma başarisina etki̇si̇ni̇n i̇ncelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
YÖK. (2018). Yenilenen öğretmenlik lisans programları sınıf öğretmenliği lisans programı. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
*Yücedağ, L., (2021). Teknoorgani̇k eği̇ti̇m modeli̇yle i̇lk okuma ve yazma öğreti̇mi̇nde makey makey kullanımının öğrenci̇leri̇n akademi̇k başarılarına ve tutumlarına etki̇si. [Yüksek lisans tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üni̇versi̇tesi, Hatay.
Zurnacı, B., ve Turan, Z., (2022). Türkiye'de okul öncesinde kodlama eğitimine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(1), 258-286