Cansel YÖNET DEMİRHAN, Osman CIRCIR, Merve AYDEMİR, Handan BALCI, Hatice Rana CAN, Zekeriya GÖKCE

Ergenlerde Dijital Oyun Bağımlılığı ile Bilinçli Farkındalık Arasındaki İlişkide Duygu Düzenlemenin Aracı Rolünün İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı ergenlerin dijital oyun bağımlılıkları ile bilinçli farkındalıkları arasındaki ilişkide duygu düzenleme becerilerinin aracı rolünün olup olmadığının belirlenmesidir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Bu araştırmada yordayıcıilişkisel araştırma deseni kullanılarak değişkenlerin tümü bütünsel bir yaklaşımla analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Konya ilinde liselerde öğrenim gören 470 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği, Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği ve Bilinçli Farkındalık Ölçeği Ergen Formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizi aşamasında öncelikle toplanan verilerle, uç değer incelemesi, tek değişkenli ve çok değişkenli normallik analizleri ve homojenlik testleri yapılmıştır. Sonrasında, SPSS-20 paket programı ile değişkenler arasındaki ilişkinin saptanması için Pearson Momentler korelasyon katsayısı ve SPSS için Hayes Process Makrosu ile aracılık analizi yapılmıştır. Yapılan analizlerden elde edilen bulgularda, dijital oyun bağımlılığının bilinçli farkındalığı, negatif yönde ve anlamlı düzeyde yordadığı belirlenmiştir. Aynı zamanda, dijital oyun bağımlılığı ile bilinçli farkındalık arasındaki ilişkide duygu düzenlemenin alt boyutlarından içsel işlevsel duygu düzenleme, içsel işlevsiz duygu düzenleme ve dışsal işlevsiz duygu düzenlemenin aracı bir rol oynadığı, dışsal işlevsel duygu düzenlemenin ise aracılık etmediği tespit edilmiştir. Elde edilen bu bulgular alanyazın bilgisiyle tartışılmış, araştırmacı ve uygulayıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

dijital oyun bağımlılığı, bilinçli farkındalık, duygu düzenleme

PDF

___

Alçay, E. S. (2019). Ergenlerde problemli internet kullanımı ile bilinçli farkındalık ve öz düzenleme arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Amendola, S.,Spensieri, V., Guidetti, V., ve Cerutti, R. (2019). Therelationshipbetweendifficulties in emotionregulationanddysfunctionaltechnologyuseamongadolescents. Journal of Psychopathology, 25(1), 10–17.
Anderson, C.A.,Gentile, D.A. ve Buckley, K. (2007). Violent video gameeffects on childrenandadolescents: Theory, research, andpublicpolicy. New York: Oxford UniversityPress. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195309836.001.0001
Baer, R. A. (2003). Mindfulnesstraining as a clinicalıntervention: a conceptualandempiricalreview. ClinicalPsychology: ScienceAnd Practice,10(2), 125-143. https://doi 10.1093/clipsy/bpg015
Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem Teknik ve İlkeler, Pegem Yayıncılık.
Barut, B. (2019). Ergenlerde dijital oyun bağımlılık düzeyi ile algılanan sosyal destek ve duygu düzenleme arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Bayoğlu, S. G.(2019). Ergenlerde Olumsuz Ebeveyn Stilleri İle Problemli İnternet Kullanımı Arasındaki İlişkide Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ve Duygu Düzenleme Güçlüğünün Aracılık Rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
Bishop, S. R.,Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., Segal, Z. V.,Abbey, S., Speca, M., Velting, D. ve Devins, G. (2004). Mindfulness: A proposedoperationaldefinition. ClinicalPsychology: ScienceandPractice, 11, 230-241. https://doi.org/10.1093/clipsy.bph077
Brown, K. W. ve Ryan, R. M. (2003). Thebenefits of beingpresent: Mindfulnessandits role in psychologicalwell-being. Journal of PersonalityandSocialPsychology, 84(4), 822–848. https://10.1037/0022-3514.84.4.822
Brown, K. W., West, A. M., Loverich, T. M. ve Biegel, G. M. (2011). Assessingadolescentmindfulness: Validation of an adaptedmindfulattentionawarenessscale in adolescentnormativeandpsychiatricpopulations. PsychologicalAssessment, 23(4), 1023–1033. https://10.1037/a0021338
BTK. (2018). İnternetin Bilinçli ve Güvenli Kullanımı Saha Çalışması Raporu. https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/oZPyg.pdf Burger, J. M. (2006). Kişilik, Kaknüs Yayınları.
Cole, P. M.,Michel, M. K., ve Teti, L. O. (1994). Thedevelopment of emotionregulationanddysregulation:Aclinicalperspective. In N. A. Fox , Monographs of theSocietyforResearch in Child Development (73- 100). Chicago: IL: Uviversity of Chicago Press.
Çay, E. (2018). Ergenlerde internet bağımlılığının sosyal duygusal sağlık ve bilinçli farkındalık düzeylerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çetin, E. (2013). Tanımlar ve temel kavramlar. M. A. Ocak (Edt.), Eğitsel dijital oyunlar. (s. 2-18). Pegem Akademi.
Desai, P. (2015). Exploringtheimpact of mindfulness on adolescents: A mixedmethodsapproach (Doctoraldissertation). LoyolaUniversity, Chicago.
Dönmez, Ş. (2018). Çevrimiçi oyun bağımlılığının bilinçli farkındalık ve yaşam doyumu ile ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fatif Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Duy, B., ve Yıldız, M. A. (2014). Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği’ninTürkçe’ye Uyarlanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 23-35.
Ercengiz, M., ve Şar, A. H. (2017). Ergenlerde İnternet Bağımlılığının Yordayıcı Olarak Duygu Düzenlemedeki Rolü. In Sakarya UniversityJournal of Education (s. 183–183). Sakarya UniversityJournal of Education. https://doi.org/10.19126/suje.307236
Gámez-Guadix, M., ve Calvete, E. (2016). Assessingtherelationshipbetweenmindfulawarenessandproblematic Internet useamongadolescents. Mindfulness, 7(6), 1281- 1288. https://doi.org/10.1007/s12671-016-0566-0
Green, C.S. ve Bavelier, D. (2003). Action video gamemodifiesvisualselectiveattention. Nature, 423, 534-537. http://10.1038/nature01647
Gross, J. J., ve Munoz, R. F. (1995). Emotionregulationandmentalhealth. Clinicalpsychology: Scienceandpractice, 2(2), 151-164. http://10.1097/YCO.0b013e3283503669
Gündüz, H. (2016). Yetişkinlerde bilinçli farkındalık ve duygu düzenleme arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gürbüz, S. (2020). Sosyal Bilimlerde, Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri (2.Basım). Seçkin Yayıncılık.
Hayes, A. F. (2018). Partial, conditional an mderatedmoderatedmediation:Quantification, inferenceandinterpretation. Communicationmonographs, 85(1), 4-40. http://doi.org/10.1080/03637751.2017.1352100
Horzum, M. B., T. Ayas ve Ö. Çakır Balta. (2008). Çocuklar İçin Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Ölçeği. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi. 3(30), 76-88.
Hyson, M. (2004). Supportingchildren’sregulation of emotions. In M. Hyson, Theemotionaldevelopment of youngchildren: Building an emotion-centeredcurriculum. 82-96. TeachersCollege.
Kabat-Zinn, J. (1982). An outpatient program in behavioralmedicineforchronicpainpatientsbased on thepractise of mindfulnessmeditation: Theoreticalconsiderationsandpreliminaryresults. General HospitalPsychiatry, 4, 33-47. http://10.1016/0163-8343(82)90026-3
Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
Keskin, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ile psikolojik sağlamlık ve bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisan Tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitisü. Bursa.
Kısmetoğlu, G. (2019). 15-18 yaş arası ergenlerde duygu düzenleme ve bilinçli farkındalık becerilerinin kaygı düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kipnis, D. (1997). Ghosts, taxonomies, andsocialpsychology. AmericanPsychologist, 52, 205–211. https://doi.org/10.1037/0003-066X.52.3.205
Lemmens J. S, Valkenburg P. M ve Peter J (2009). Development andValidation of a Game AddictionScaleforAdolescents. Media Psychol, 12(1), 77-95. https://doi.org/10.1080/15213260802669458
Liu, C., ve Ma, J. L. (2019). Adultattachmentstyle, emotionregulation, andsocialnetworkingsitesaddiction. Frontiers in Psychology, 10, 1–7. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02352
Özyeşil, Z., Aslan, C., Kesici, Ş., ve Deniz, M. E. (2011). Bilinçli Farkındalık Ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(160), 224-235.
Pepping, C. A.,Davis, P. J., ve O’Donovan, A. (2013). Individualdifferences in attachmentanddispositionalmindfulness: Themediating role of emotionregulation. InPersonalityandIndividualDifferences54(3), 453–456. Elsevier BV. https://doi.org/10.1016/j.paid.2012.10.006
Plutchik, C. (1980). A general psycoevolutionarytheory of emotion. InTheories Of Emotion, 1, 3-33. https://doi.org/10.1177/053901882021004003
Roemer, L., Lee, J. K., Salters-Pedneault, K., Erisman, S. M., Orsillo, S. M., ve Mennin, D. S. (2009). Mindfulnessandemotionregulationdifficulties in generalizedanxietydisorder: preliminaryevidenceforindependentandoverlappingcontributions. Behaviortherapy, 40(2), 142–154. https://doi.org/10.1016/j.beth.2008.04.001
Steinberg L. (2005). Cognitiveandaffectivedevelopment in adolescence. Trends in cognitivesciences, 9(2), 69–74. https://doi.org/10.1016/j.tics.2004.12.005
Şehidoğlu, Z. (2014). 15-17 yaş grubu ergenlerde bilinçli farkındalık düzeyi ile problemli internet kullanımı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şeremet, A. (2019). Güvensiz bağlanma ve yalnızlık arasındaki ilişkide duygu düzenlemenin aracı rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Thompson, R. A. (1994). Emotıonregulation: A theme in search of definition. Monographs of TheSocietyforResearch in Child Development, 59(2-3), 25-52. https://10.1111/j.1540-5834.1994.tb01276.x
Uygur, S. S. (2019). Ergenlerin Bilinçli Farkındalığının Yordanmasında Başa Çıkma Stilleri, Empati ve Duygusal Düzenlemenin Rolü .TurkishPsychologicalCounselingandGuidanceJournal, 9(55), 1247-1279https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpdrd/issue/51223/666935
Weare, K. (2013). Developingmindfulnesswithchildrenandyoungpeople: a review of theevidenceandpolicycontext. Journal of Children's Services. 2(8), 141-153. https://10.1108/JCS-12-2012-0014
Yalçın Irmak, A., ve Erdoğan, S. (2015). Validityandrelibilitt of theTurkıshversion of theDigital Game AddictionScale. AnatolianJournal of Psychiatry, 16, 10-18. https://doi.org/10.5455/apd.170337
Yen, J. Y.,Yeh, Y. C., Wang, P. W., Liu, T. L., Chen, Y. Y., &Ko, C. H. (2018). EmotionalRegulation in YoungAdultswith İnternet Gaming Disorder. International Journal of EnvironmentalResearchandPublicHealth,15(1), 30. https://10.3390/ijerph15010030
Young, K. (2009). Understandingonlinegamingaddictionandtreatmentissuesforadolescents. AmericanJournal of FamilyTherapy, 37(5), 355-372. https://doi.org/10.1080/01926180902942191