ÇOKLU YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA ENFLASYON İLE ULUSLARARASI PETROL FİYATLARI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Bu çalışmada, Türkiye'de yapısal kırılmalar altında uluslararası petrol fiyatları ile enflasyon arasındaki uzun dönemli ilişki 1960-2020 dönemi verileri kullanılarak analiz edilmektedir. Bu doğrultuda Carrion-i-Silvestre vd. (2009) tarafından önerilen çoklu yapısal kırılmalı birim kök testi ile Maki (2012) tarafından önerilen çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme testleri kullanılmıştır. Önemli yapısal kırılma tarihlerinin raporlandığı çoklu yapısal kırılmalı bu testler sonucunda, Engle-Granger (1987) eşbütünleşme testinin aksine, yapısal kırılmalar altında Türkiye’de enflasyon ile petrol fiyatları arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. FMOLS test sonuçlarına göre, uzun dönemde Türkiye’de petrol fiyatlarındaki %1 artış enflasyonu yaklaşık olarak %0,52 artırmaktadır. Kısa dönemde ise petrol fiyatlarındaki %1 artış enflasyonu yaklaşık olarak %0,35 artırmaktadır. Bu sonuçlar, yapısal kırılmalar altında Türkiye’de uzun dönemde petrol fiyatlarının enflasyona ılımlı derecede geçişkenliğinin varlığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Petrol Fiyatları, Enflasyon, Türkiye Ekonomisi, Zaman Serileri Analizi, Çoklu Yapısal Kırılmalar, Birim Kök, Eşbütünleşme

THE RELATIONSHIP BETWEEN INFLATION AND INTERNATIONAL OIL PRICES UNDER MULTIPLE STRUCTURAL BREAKS: THE CASE OF TURKEY

In this study, the long-term relationship between inflation and international oil prices under multiple structural breaks in Turkey is analyzed using the data between 1960 and 2020. In this context, techniques, which multiple structural break unit root test suggested by Carrion-i-Silvestre et al. (2009) and multiple structural break cointegration test suggested by Maki (2012), were used. As a result of the cointegration analysis with multiple structural breaks, important structural break dates were obtained and, at the same time, the existence of a cointegration relationship between variables was determined, unlike Engle-Grang (1987) Cointegration Test results. FMOLS test results performed for the coefficient estimation show that a 1% increase in oil prices increases inflation by approximately 0.52% in the long-term. On the other hand, in the short-term, a 1% increase in oil prices increases inflation by approximately 0.35%. This results shows that oil price pass-through into inflation is moderate in long term under structural breaks in Turkey.

Keywords:

Oil Prices, Inflation, Turkish Economy, Time Series Analysis, Multiple Structural Breaks, Unit Root, Cointegration,

PDF

___

Alkin, K. (2018). ’Maliyet enflasyonu’na proaktif çözümler. Sabah. 29 Haziran 2020 tarihinde https://www.sabah.com.tr/yazarlar/kerem-alkin/2018/09/05/maliyet-enflasyonuna-proaktif-cozumler adresinden erişildi.
Álvarez, L. J., Hurtado, S., Sánchez, I. ve Thomas, C. (2011). The impact of oil price changes on Spanish and euro area consumer price inflation. Economic Modelling, 28(1–2), 422–431. doi:10.1016/j.econmod.2010.08.006
Ay, A. ve Karaçor, Z. (2006). 2001 sonrası dönemde Türkiye ekonomisinde krizden büyümeye geçiş üzerine bir tartışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 67–86.
Başçı, E., Özel, Ö. ve Sarıkaya Ç. (2007). The monetary transmission mechanism in Turkey: New developments. The Central Bank of the Republic of Turkey, Working Paper No: 07/04.
Bayraktutan, Y. ve Solmaz, A. R. (2019). Petrol fiyatları ve enflasyon ilişkisi: Seçilmiş petrol ithalatçısı ülkeler için panel veri analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 279–291. doi:10.35343/kosbed.587300
Behname, M. (2013). The relationship between market size, inflation and energy. Atlantic Review of Economics: Revista Atlántica de Economía, 2(1), 11–13.
Berument, H. ve Taşçı, H. (2002). Inflationary effect of crude oil prices in Turkey. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 316(1–4), 568–580. doi:10.1016/S0378-4371(02)01025-7
Blanchard, O. J. ve Galí, J. (2007). The Macroeconomic Effects of Oil Shocks: Why are the 2000s So Different from the 1970s? National Bureau of Economic Research no. 15467, Cambridge, USA.
BP. (2021). Statistical review of world energy. 31 Temmuz 2021 tarihinde https://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html adresinden erişildi.
Carrion-i-Silvestre, J. L., Kim, D. ve Perron, P. (2009). GLS-based unit root tests with multiple structural breaks under both the null and the alternative hypotheses. Econometric Theory, 25(6), 1754–1792. doi:10.1017/S0266466609990326
Çalışkan, H., Kantarcı, T. ve Çevik, E. İ. (2021). Petrol fiyatları ve enflasyon arasında frekans alanında asimetrik nedensellik analizi: BRICS-T ülkeleri üzerine bir uygulama. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(3), 1090–1111.
Çatik, A. N. ve Önder, A. Ö. (2011). Inflationary effects of oil prices in Turkey: A Regime-Switching Approach. Emerging Markets Finance and Trade, 47(5), 125–140. https://doi.org/10.2753/REE1540-496X470506
Çatik, A. N. ve Karaçuka, M. (2012). Oil pass-through to domestic prices in Turkey: Does the change in inflation regime matter? Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 25(2), 277–296. doi:10.1080/1331677X.2012.11517508
Choi, S., Furceri, D., Loungani, P., Mishra, S. ve Poplawski-Ribeiro, M. (2018). Oil prices and inflation dynamics: Evidence from advanced and developing economies. Journal of International Money and Finance, 82, 71–96.
De Gregorio, J., Landerretche, O. ve Neilson, C. (2007). Another pass-through bites the dust? Oil prices and inflation. Economía, 7(2), 155–196. doi:10.1353/eco.2007.0014
Dedeoğlu, D. ve Kaya, H. (2014). Pass-through of oil prices to domestic prices: Evidence from an oil-hungry but oil-poor emerging market. Economic Modelling, 43, 67–74. doi:10.1016/j.econmod.2014.07.038
Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251. doi:10.2307/1913236
Elsayed, A. H., Hammoudeh, S. ve Sousa, R. M. (2021). Inflation synchronization among the G7and China: The important role of oil inflation. Energy Economics, 100, 105332. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105332
Erkuş, S. ve Karamelikli, H. (2016). Türkiye’de tüketici fiyatları ile ham petrol fiyatları arasındaki ilişkinin asimetrik analizi. Conference on Business and Economics IV (ECBE) içinde (ss. 1–14).
Girginer, N. ve Yenilmez, F. (2005). Türkiye’de enflasyonun ekonometrik olarak incelenmesi (1982-2002. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 101–116.
Gokmenoglu, K., Azin, V. ve Taspinar, N. (2015). The Relationship between Industrial Production, GDP, Inflation and Oil Price: The Case of Turkey. Procedia Economics and Finance, 25, 497–503. doi:10.1016/S2212-5671(15)00762-5
Hamilton, J. D. (1983). Oil and the Macroeconomy since World War II. Journal of Political Economy, 91(2), 228–248. doi:10.1086/261140
Hamilton, J. D. (1996). This is what happened to the oil price-macroeconomy relationship. Journal of Monetary Economics, 38(2), 215–220. doi:10.1016/S0304-3932(96)01282-2
Hooker, M. A. (2002). Are oil shocks inflationary? Asymmetric and nonlinear Specifications versus changes in regime. Journal of Money, Credit and Banking, 34(2), 540–561.
Kartal, G. (2020). Politik istikrarsizlik ve enerji güvenliği ekseninde Orta Doğu ekonomileri. İstanbul: Hiperyayın.
Katircioğlu, S. T. (2014). Testing the tourism-induced EKC hypothesis: The case of Singapore. Economic Modelling, 41, 383–391. doi:10.1016/j.econmod.2014.05.028
Kibritçioğlu, A. ve Kibritçioğlu, B. (1999). Ham petrol ve akaryakıt ürünü fiyat artışlarının Türkiye’deki enflasyonist etkileri. T.C. Hazine Müsteşarlığı Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü Araştırma ve İnceleme Dizisi, Hazine Müsteşarlığı Matbaası, No:21, 1–69.
Kilian, L. (2008). A comparison of the effects of exogenous oil supply shocks on output and inflation in the G7 countries. Journal of the European Economic Association, 6(1), 78–121.
Koçak, S., Balan, F. ve Albayrak, B. (2017). Türkiye ekonomisinde petrol fiyatları ve enflasyon ilişkisi: Ampirik analiz. Journal of Life Economics, 4(4), 261–273.
Köse, N. ve Ünal, E. (2021). The effects of the oil price and oil price volatility on inflation in Turkey. Energy, 226, 120392. https://doi.org/10.1016/j.energy.2021.120392
Köylüoğlu, B. (2019). 1994, 2001 ve 2018 ekonomik krizlerinin karşılaştırılması. 16 Ekim 2020 tarihinde https://www.stratejivefinans.com/kriz-dinamiklerini-anlamak-1994-2001-ve-2018-ekonomik-krizlerinin-karsilastirilmasi/ adresinden erişildi.
LeBlanc, M. ve Chinn, M. D. (2004). Do high oil prices presage inflation? The evidence from G-5 countries. UC Santa Cruz: Santa Cruz Center for International Economics.
Lescaroux, F. ve Mignon, V. (2008). On the influence of oil prices on economic activity and other macroeconomic and financial variables. OPEC Energy Review, 32(4), 343–380. doi:10.1111/j.1753-0237.2009.00157.x
MacKinnon, J. G. (1996). Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601–618. doi:10.1002/(SICI)1099-1255(199611)11:6<601::AID-JAE417>3.0.CO;2-T
Maki, D. (2012). Tests for cointegration allowing for an unknown number of breaks. Economic Modelling, 29(5), 2011–2015. doi:10.1016/j.econmod.2012.04.022
Mercan, M., Peker, O. ve Göçer, İ. (2015). Ham petrol fiyat artışlarının enflasyonist etkisi: Seçilmiş OECD ülkeleri için yapısal kırılmalı dinamik panel veri analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16(2), 123–137.
Mork, K. A. (1989). Oil and the macroeconomy when prices go up and down: An extension of Hamilton’s results. Journal of Political Economy, 97(3), 740–744. doi:10.1086/261625
Nakov, A. ve Pescatori, A. (2010). Oil and the great moderation. Economic Journal, 120(543), 131–156. doi:10.1111/j.1468-0297.2009.02302.x
Öksüzler, O. ve İpek, E. (2011). Dünya Petrol Fi̇yatlarindaki̇ Deği̇şi̇mi̇n Büyüme Ve Enflasyon Üzeri̇ndeki̇ Etki̇si̇: Türki̇ye Örneği̇. Zonguldak Karaelmas University Journal of Social Sciences, 7(14).
Olofin, S. O. ve Salisu, A. A. (2017). Modelling oil price-inflation nexus: The role of asymmetries and structural breaks. Centre for Econometric and Allied Research, University of Ibadan Working Papers Series CWPS 0020.
Özata, E. (2019). Türkiye’de petrol fiyatlarından enflasyona asimetrik ve doğrusal olmayan geçişkenlik. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 17–32. doi:10.17541/optimum.466150
Phillips, P. C. B. ve Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I(1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99. doi:10.2307/2297545
TCMB. (2013). Enflasyon ve fiyat istikrarı. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/06084069-3751-44a3-ba98-fc5a65b908ba/Enflasyon_FiyatIstikrari.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-06084069-3751-44a3-ba98-fc5a65b908ba-m5lk8Dx adresinden erişildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2020). Aralık Ayı Fiyat Gelişmeleri. https://tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/634f29b3-17ab-41f8-ac52-8ae7f9c0c5ff/afiyataralik19.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-634f29b3-17ab-41f8-ac52-8ae7f9c0c5ff-mZVFPIm adresinden erişildi.
World Bank. (2021). World Development Indicators. 18 Mart 2021 tarihinde https://databank.worldbank.org adresinden erişildi.
Yanıkkaya, H., Kaya, H. ve Akgül, D. (2015). Petrol fiyatlarının enflasyona geçişkenliği değişti mi? Central Bank Review, 15(September), 75–88.
Yilmazkuday, H. (2021). Oil price pass-through into consumer prices: Evidence from U.S. weekly data. Journal of International Money and Finance, 119, 102494. https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2021.102494
Zakaria, M., Khiam, S. ve Mahmood, H. (2021). Influence of oil prices on inflation in South Asia: Some new evidence. Resources Policy, 71, 102014. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2021.102014