Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmenliğinde okuyan öğrencilerin okuma becerisine yönelik metaforik algılarını (fenomenoloji) desenine uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu; 2014-2015 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümünde öğrenim gören 1, 2, 3 ve 4. sınıf öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Araştırmaya toplam 165 öğretmen adayı katılmış ve katılımda gönüllülük esas alınmıştır. Araştırma tarafından hazırlanan bir form kullanılmıştır. Formun birinci kısmında, Türkçe öğretmeni adaylarının kişisel bilgiler bölümüne yer verilmiş; ikinci kısmında ise adayların okuma becerisine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla "Okuma ............gibidir; çünkü ............" şeklinde eksik bırakılmış beş cümleye yer verilmiştir. Böylece Türkçe öğretmeni adaylarının okuma becerisine yönelik algılarını hangi metaforlarla ortaya koydukları, ortaya çıkan metaforların gerekçeleri ve bu metaforların ortak özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın verileri içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Verilerin analizi, Kodlama ve Ayıklama, Örnek Metafor Derleme, Kategori Geliştirme, Geçerlilik ve Güvenilirlik ve aşamalarından oluşmaktadır. Araştırma sonucunda; 165 Türkçe öğretmeni adayı okuma becerisine yönelik 10 kavramsal kategori altında (Yol gösterme, Yakınlık, İhtiyaç-Gereklilik, Bunaltıcı, Alışkanlık-Devamlılık, Yansıtma, Özgürlük, Merak) toplam 669 metafor geliştirmiştir. Öğretmen adaylarının en fazla metafor geliştirdiği kategori "İhtiyaçGereklilik" (%19,7) iken öğrencilerin en az metafor geliştirdiği kategori ise "Merak" (%2,24) olarak tespit edilmiştir.

Evaluation of Prospective Turkish Teachers' Metaphorical Perceptions of Reading Skills

The aim of this study is to determine the metaphorical perceptions of prospective Turkish teachers towards reading skills. The research was conducted in accordance with the pattern of phenomenology. The study group of the reseach consisted of the students who were studying their 1.2.3. and 4.years at Turkish Education Department of Marmara University Faculty of Education in the spring semestr of 2014-2015 academic year. A total of 166 prospective teachers participated in the study which was based on voluntary participation. In order to collect the data, a form prepared by the researcher was used. The first part of the form included the personal information of the prospective Turkish teachers and the second part consisted of five gap filling sentences such as "Reading is like ...........; because .........." in order to determine prospective teachers' views on reading skills. Thus, it was tried to be determined which methapors prospective Turkish teachers used to reveal their perception of reading skills, what the reasons of these methapors were and what common characteristics the methaphors had. The research data were analyzed using content analysis. The data analysis consisted of the stages of Coding and Extraction, Compilation of an Example Metaphor, Reliability and Transferring Data to the Computer. As a result of the study; 165 prospective Turkish teachers developed a total of 670 methaphors under 10 conceptual categories towards reading skills. These ten categories were Guidance, Closeness, Necessity-Requirement, Development-Expansion, Relaxing, Overwhelming, Habits-Continuity, Reflection, Freedom, and Curiosity. The category that prospective teachers developed most metaphors was "Necessity-Requirement" (19.7%), while they developed least metaphor on the category of "Curiosity" (2.24%).

___

Aydın, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevre kavramına ilişkin metaforik algıları, Doğu Coğrafya Dergisi, 26, 25-44.

Bahadır, E. (2016). Metaphorıcal Perceptıons of Geometrıcal Concepts by Secondary School Students Identıfıed As Gifted and Identıfıed As Non-Gıfted. International Online Journal of Educational Sciences, 8(1), 118-137 (H.W. Wilson).

Barnes, T.; Duncan, J. (2006). Writing worlds: discourse, text and metaphor in the representation of landscape. Published by Routledge: Canada, USA.

Bektaş, M.; Okur, A.; Karadağ, B. (2014). İlkokul ve ortaokul son sınıf öğrencilerinde metaforik algı olarak kitap, Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 28 (2), 154-168.

Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi: Ankara.

Bozpolat, e. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları, Turkish Studies, 10-11, 313-340.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem A Yayınları: Ankara.

Güneyli, A.; Akıntuğ, Y. (2012). Kitap kavramına ilişkin zihinsel imgeler (yakın doğu üniversitesi örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(3), 1769-1790.

Mert, E. L. (2013). Türkçe ögretmen adaylarının dört temel dil becerisine yönelik algılarının metaforlar aracılıgıyla analizi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (27), 357-372.

Miles, B. M., Huberman, A. M. (1994) Qualitative data analysis: An Expanded Sourcebook. Second Edition. London: Sage.

Ortony, A. (1993). Metaphor and thought. Cambridege University Press: Cambridge, United Kingdom.

Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(11), 323-343.

Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 135-155.

Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.

Sevim, O.; Veyis, F.; Kınay, N. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçeyle ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi örneği, Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1 (1), 38-47.

Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları: İstanbul.

Tiryaki, E. N.; Demir, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerisine yönelik metaforik algıları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (33), 18-27.

TDK (2005). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu: Ankara.

TDK (2016). Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=METAFOR

Ulusoy, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe ve öğrenme alanları ile ilgili metaforları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 1-18.

Yalçınalp, S. ve Aşkar, P. (2003). Öğrencilerin bilgi arama amacıyla interneti kullanım biçimlerinin incelenmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2 (4), 100-107.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.