Aykut GÜNLÜ, Akif SAĞLAM, Cem GÜRAT, Aslı UZ BAŞ

OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANLARININ MÜLTECİ ÖĞRENCİLERE YÖNELİK SUNDUKLARI HİZMETLERİN DEĞERLENDİLMESİ

Mevcut çalışmanın amacı, okul psikolojik danışmanlarının Suriyeli mülteci öğrencilere sundukları hizmetlerin değerlendirilmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi iki aşamada belirlenmiştir. İlk aşamada, İzmir İlindeki ilçelerden Buca İlçesi uygun örnekleme yöntemine göre araştırmaya dahil edilmiştir. İkinci aşamada ise amaçlı örnekleme yöntemine gö 1 re Buca İlçesindeki mülteci öğrencisi bulunan ve ulaşılabilen psikolojik danışmanlar çalışmaya katılmıştır. Katılımcı grubu on iki okul psikolojik danışmandan oluşmuştur. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmış, verilerin analizi ise içerik analizi tekniği ile yapılmıştır. İçerik analizi sonucunda elde edilen veriler değerlendirildiğinde, katılımcıların okul rehberlik hizmetleri programı çerçevesinde psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerini yürüttüğü belirlenmiştir. Bu kapsamda "travma sonrası stres bozukluğu, yas psikolojik danışmanlığı ve psikososyal müdahale" çalışmalarına yer verildiği görülmektedir. Katılımcılar ayrıca veli eğitim seminerleri ve öğrencilere yönelik grup rehberliği çalışmalarını yapmaktadır. Bununla birlikte katılımcılar mülteci öğrenci velilerinin yapılan veli eğitimlerine yeterince ilgi göstermediğini belirtmiştir. Ayrıca sunulan hizmetlerin kişisel, sosyal ve mesleki rehberlik alanlarında yoğunlaştığı görülmüştür. Katılımcıların yaşadıkları dil ve iletişim problemi ve diğer problemlerin çözümünde çeşitli kurum ve kuruluşlarla (Aile sağlığı merkezi, göçmen sağlık merkezi vb.) işbirliği içinde çalıştıkları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, psikolojik danışmanların mültecilere yönelik olarak yaptıkları hizmetlerin öğrencilerin okula uyumunu kolaylaştırdığı ve psikolojik sağlıkları açısından etkili ve gerekli olduğu belirlenmiştir. Ayrıca okul psikolojik danışmanlarının özellikle yas psikolojik danışmanlığı, travma sonrası stres bozukluğu gibi vakalara karşı uygulama becerilerine yönelik uygulamalı hizmet içi eğitime alınmasının daha yararlı olacağı ifade edilebilir.

EVALUATING THE SERVICES OF SCHOOL COUNSELORS FOR REFUGEE STUDENTS

The present study aims to determine the services of school counselors for Syrian. refugee students. This study is a qualitative research and the sample was consistend of twelve school counselors. A semi-structured interview technique was used to collect the data of the research. The participants were determined by using the criterion sampling method in two stages. In the first stage, Buca District was included in the research according to the criterion sampling method. In the second stage, according to the criterion sampling method, school counselors who have refugee students in their school. Participants carried out psychological counseling and guidance services within the framework of the school guidance services program. It is seen that "post traumatic stress disorder and psychological intervention" studies are included. The participants also conduct parent trainings and group guidance for students. The problems faced by the participants while working with the refugee students' parents were concentrated on not being able to communicate with the parents and the lack of interest of the parents. In addition, the services provided are concentrated in the areas of personel, social and vocational guidance. It was observed that the participants work mostly in cooperation with the refugee health center, then the health centers, and then the guidance and research centers. Therefore, it was observed that the services provided by psychological counselors for refugees are effective and necessary. In addition to, It can be stated that it would be more beneficial to include school counselors in applied in-service training especially for grief counseling, post-traumatic stress disorder, and practical skills.

PDF

___

Adams, K. M. (2004). Healthcare chalenges from the developing world: Post-immigration refugee medicine. British Medical Journal, 328, 1548-1552.
Akoury, Dirani, L., Shaiken, T. S., Hassan, F. Y., Hajjar, R. V. ve El Asmar, K. (2015). Psychological first aid training for Lebanese field workers in the emergency Syrian refugees in Lebanon. Psychological Trauma, 7(6), 533-538.
Anderman, E. M. (2002). School effects on psychological outcomes during adolescence. Journal of Educational Psychology, 94(4),795-809.
Apak, H. (2014). Suriyeli Göçmenlerin kente uyumları: Mardin örneği. Mukaddime, 5(2), 53-70
Ardıç Çobaner, A. (2015).Çocuk hakları bağlamında Suriyeli mülteci çocukların haberlerde temsili. Marmara İletişim Dergisi. 24, 27-54.
Arthur, N. (2000). Counsellor education for developing multicultural counseling competencies. Poster presented at the annual meeting of the American Education and Research Association, New Orleans, LA.
Atlıhan, A. M. (2019). Göçmen öğrencilerin okul örgütüne uyumunda öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin rolleri (Yayınlanmamış tezsiz yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Avcı, Y. E., Koçoğlu, E. ve Ekici, Ö. (2013). Göçün eğitim ve eğitim yönetimine etkisine ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri (Diyarbakır örneği). İnternational Journal of Social Science (JASS), 6(2), 91-105.
Aydın, D., Şahin, N. ve Akay, B. (2017). Göç olayının çocuk sağlığı üzerine etkileri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastaneleri Dergisi, 7(1), 8-14.
Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2, 44-56.
Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2009). Çok kültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34(152).
Başar, M., Akan, D. ve Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Educational Journal, 26(5), 1571-1578.
Başbuğ, S. ve Yiğit, İ. (2016). Prof. Dr. Gülsen Erden ile mülteci çocuklar üzerine. Nesne Psikolojisi Dergisi, 4(8), 269-288.
Bektaş, Y. (2006). Kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri ve psikolojik danışman eğitimindeki yeri. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 43-59.
Bemak, F. ve Chung, R. C. Y. (2017). Refugee trauma: Culturally responsive counseling interventions. Journal of Counseling & Development, 95(39), 299-308.
Beste, A. (2015). Education provision for Syrian refugees in Jordan, Lebanon and Turkey: Preventing a "Lost generation". Policy Report Eduation Refugees Final. Barcelona, UNU-GCM.
Bozan, İ. ve Kaştan, Y. (2018). Göç yaşamış öğrencilerin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri: Bir durum değerlendirmesi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 225-248.
Briggs, L. (2011). Demoralization and psychological distress in refugee children: Systematic review. Clinical Child Family Psychology, 14, 44-56.
Bugay, A., Karakedi, G. ve Erdur Baker, Ö., (2016). Zorunlu göç ve mülteci psikolojisi. Ö. Erdur Baker ve T. Doğan (Eds.), Kriz danışmanlığı (s. 360-402). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Buz, S. (2002). Türkiye'deki sığınmacıların üçüncü bir ülkeye gidiş için bekleme sürecinde karşılaştıkları sorunlar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Buz, S. (2008). Türkiye'deki sığınmacıların profili. Polis Bilimleri Dergisi. 10(4), 1-14.
Çeri, V., Beşer, C., Perdahlı Fiş, N. ve Arman, A. (2018). İstanbul'daki mülteci çocuklara bakım vermek üzere özelleşmiş bir çocuk psikiyatri ünitesinden bulgular. Klinik Psikiyatri, 21, 113-121.
Çocuk Koruma Kanunu, (2005). Resmi Gazete (Sayı:5395). Erişim tarihi: 30.08.2018. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050715-1.htm.
Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. California: Sage Publications.
Demirbaş, H. ve Bekaroğlu, E. (2013). Evden uzakta olmak: Sığınmacıların/mültecilerin psikolojik sorunları ve alınacak önlemler. Kriz dergisi, 21(1-2), 11-24.
Demircioğlu, E. ve Özdemir, M. (2014). Pedagojik formasyon öğrencilerinin çok kültürlü eğitime yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 211-232.
Deniz, O. ve Etlan, E. (2009). Kırdan kente göç ve göçmenlerin uyum süreci üzerine bir çalışma: Van örneği. Uluslarası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 472-498.
Deniz, A. Ç., Hülür, A. B. ve Ekinci, Y. (2016). Göç, strateji ve taktik: Suriyeli sığınmacıların gündelik hayat deneyimleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1077- 1087.
DiCicco-Bloom, B. & Crabtree, B. F. (2006). The qualitive research interview. Medical Education, 40(4), 314-321.
Doğru, S. S. Y. (2015). Çocuk Hakları ve Koruma. Doğru, S. S. Y., Saltalı, N., Budak, O. ve Konuk Er, R. (Edt.). Yasal Düzenlemeler içinde (s. 1-43). Ankara: Eğiten Yayınevi.
Duarte-Velez, Y., Bernal, G. ve Bonilla, K. (2010). Culturally adapted cognitive-behavior therapy: Integratingsexual, spritual, and family identities in an evidence based treatment of a depressed Latino adolescent. Journal of Clinical Psychology, 66(8), 895-906.
Ekşi, A. (2008). Mülteci ve göçmenlerde psikopatoloji. XI. Anadolu Psikiyatri Günleri Kongre Tam Metin Kitabı, Adana. 67-81.
Erdoğan, M. M. (2015). Türkiyedeki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Yayınları.
Ersoy, A. F. (2017). Fenomenoloji. A. Saban ve A. Ersoy (Ed.). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri içinde. (s. 81-139). Ankara: Anı Yayıncılık.
Fazel, M. ve Stein, A. (2018). The mental health of refugee children. Archives Of Disease İn Childhood, 87(5), 366-370.
Geçgil, E., Aldem, M. ve Kaleci, E. (2017). Göçün çocuk sağlığına etkisi. Journal of Human Sciences, 14(1), 171-186.
Georgiadou, E., Zbidat, A., Schmit, G. M. ve Erim Y. (2018). Prevalence of mental distress among Syrian Refugees with residence permission in Germany. A Registry-Based study. Fonters in psychiatry, 9(393), 1-12.
Gibson, R. L. ve Mitchell, M. H. (2016). Psikolojik Danışma ve Rehberlik (D. Y. Kağnıcı, S. Koydemir ve Ö. Özü Cengiz, Çev.), S. Doğan (Ed.). Ankara: Nobel yayıncılık.
Görmez, V., Kılıç, H. N., Örengül, A. C., Demir, M. N., Demirlikan, Ş. Demirtaş, S. ve diğ. (2017). Psychopathology and associated risk factors among forcibly displaced syriian children and adoolencent. Journal of İmmigrant and Minority Health, 20(3), 529-535
Görmez, V., Kılıç, H. N., Örengül, A. C., Demir, M. N., Demirlikan, Ş. Demirtaş, S. ve diğ. (2017). Evaluation of a school-based, teacher- telivered psychological intervention group program for trauma-affected Syrian refugee children inİstanbul, Turkey. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 27(2), 125-1131.
Greenberg, G. E., Roy, I. S. ve Viviana, A. (1999). Responding to t-he mental health needs of Latino Children and families Through School-Based Services. Clinical Psychology Review, 19(2), 199-219.
Gülüm, K. ve Akçalı, H. (2017). Balıkesir'deki mülteci çocukların eğitim sorunları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Avrasya Özel Sayısı, 127-136.
Gümüş, Y. ve Bilgili, N. (2015). Göçün sağlık üzerindeki etkileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18, 63-67.
Gündüz, Z. Y. (2011). Almanyadaki Türkiye kökenli göçmenlerin sağlık durumları: "Göç hasta eder"den "Göç sağlığı iyi gelir"e geçiş için öneriler: Onlar bizim hemşehrimiz: Uluslar arası göç hizmetlerin kültürlerarası açılımı, E. Esen, Z, Yazıcı (Eds.) Ankara: Siyasal Kitapevi.
Hackney, H. ve Cormier, S. (2008). Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri: Psikolojik Yardım Süreci El Kitabı (Çev. T. Ergene ve S. A. Sevim). Ankara: Mentis Yayınları.
Harunoğulları, M. (2016). Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler ve sorunları: Kilis Örneği. Göç Dergisi, 3(1), 29-63.
Hayward, M. (2017). Teaching as a primary therapeutic intervention for learners from refugee backgrounds. İntercultural Education. 28(2), 165-181.
Hodes, M., Vasquez, M. M., Anagnostopoulos, D., Triantafyllou, K., Abdelhady, D., Weiss, K. & ve diğ. (2018). Refugees in Europe: National overviews from key cuntries, with a special focus on child and adolescent mental health. European Child and Adolescent Psychiatry, 27, 389-399.
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, (2005). İltica ve Göç Mevzuatı. Erişim tarihi: 01.08.2018. http://www.goc.gov.tr/icerik6/iltica-ve-goc-mevzuati_363_382_725..
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, (2019). Erişim tarihi: 12.05.2019, http://www.goc.gov.tr/icerik3/gecici-koruma_363_378_4713.
Jackson, D. (2006). Playgroups as perpective environments for refugee cildren at risk of trauma. Australian Journal of Early Childhood, 31(2), 1-5.
Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. İlköğretim Online, 16(4), 1768-1776.
Karadağ, Ö. ve Altıntaş, K. H. (2010). Mülteciler ve sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(1), 55-62.
Keklik, İ. (2010). Psikolojik danışma alanının hak savunuculuğu bağlamında birey ötesi sorumlulukları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 89-99.
Kılıç, B. S. (2019). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Suriyeli öğrencilerin ev ödevleri hakkındaki görüşleri. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitim Dergisi, 2(1), 1-24.
Kim, G., Claudia, X. A. L., Chiriboğa, D., A., Jang, Y., Parmelee, P., ve Allen R. S. (2011). Limited English proficiency as a barrier to mental health service use: A study of Latino and Asian immigrants with psychiatric disorders. Journal of Psychiatric Research. 45, 104-110.
Kirk, J. ve Cassity, E. (2007). Minumum standarts for quality education for refugee youth. Youth Studies Australia, 26(1), 50-56.
Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Adrew, G. R., ve diğ., (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: General approach in primary care. Canadian Medical Association Journal-CMAJ 183(12), 959-966.
Körükmez, L. ve Südaş, İ. (2015). Göçler Ülkesi: Alkışlar, Göçmenler, Araştırmacılar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kultas, E. (2017). Türkiye'de bulunzn eğitim çağındaki Suriyeli mültecilerin eğitimi sorunu (Van ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncı Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
Kurter, M. Ç. (2014). Suriyeli mültecilerin eğitim hakkına erişimi saha araştırması tarama raporu. Erişim tarihi: 25.08.2018, https://www.researchgate.net/profile/Mustafa _Kurter/publication/323393498_Suriyeli_Multecilerin_Egitim_Hakkina_Erisimi/link s/5a93c9cda6fdccecff05dfa3/Suriyeli-Mueltecilerin-Egitim-Hakkina-Erisimi.pdf.
Küçükkaraca, N. (2001). Göç ve çalışan çocuklar: Diyarbakır'da çalışan çocuklar. Sosyal Hizmet Sempozyumu. 20-22 Ekim, Diyarbakır.
Levent, F. ve Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 21-46.
Mace, A. O., Mulhern, S., Jones, C. ve Cherian, S. (2014). Educational developmental and psychological out comes of resettled refugee children in Western Australia: A Review of school of special educational needs: Medical and mental health input. Journal of Paediatrics and Child Health, 50, 985-992.
McNeal, K. (2005). The influences of a multicultural teacher education program on teachers'multicultural practices. Intercultural Education, 16(4), 405-419.
Mevzuat Bilgi Sistemi, (2018). Erişim tarihi: 12.08.2018, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Oualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2th Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2014). Yabancılara Yönelik Eğitim Hizmetleri Genelgesi. Erişim tarihi: 10.08.2018, http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf.
Nakkash, R. T., Alaouie, H., Haddad, P., El Hajj, T., Salem, H., Mahfoud, Z. ve diğ., (2012). Process evaluation of a community-based mental health promotion intervention for refugee children. Health Education Research, 27(4), 595-607.
Nicholl, C. ve Thompson, A. (2004). The psychological treatment of post traumatic stress disorder in adult refugees: A Review of current state of psychological therapies. J. Ment Health, 13(4): 351-362.
Oikonomidoy, E. (2010). Zooming into the school narratives of refugee students. Multicultural Perspective, 12(2), 74-80.
Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD-UNHCR]. Study on third country solutions for refugees: family reunification, study programmes and labour mobility. Erişim tarihi:12.05.2019, http://www.oecd.org/migration/mig/UNHCROECD-safe-pathways-for-refugees.pdf.
Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü [ORGM]. (2017). Geçici Koruma Statüsündeki Bireylere Yönelik Rehberlik Hizmetleri Kılavuzu. Erişim tarihi: 15.10.2018, https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/05142850_ rehberlik_hizmetler_kilavuzu.pdf.
Özer, Y. Y., Ateşok, Z. Ö. ve Komşuoğlu, A. (2016). Türkiye'de Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. The Journal of Academic Social Science, 4, 147-171.
Palladino, J. M. (2008). Identifying a theoretical perspective to meet the educaitonal needs of twice-migrated Sudanese refugees. Journal of Ethnographic and Qualitative Research, 2, 197-204.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3th Ed.). London: Sage Publications, Inc.
Polat, G. (2007) İç göçün çocuk ruh sağlığına etkisi ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 18(1), 89-107.
Portar, M. ve Haslam, N. (2005). Predisplacement and postdisplacement factors associated with mental health of refugees and internally displaced persons: A meta analysis. Journal of American Medical Association, 294, 602-609.
Renner, W. ve Senft, B. (2013). Predictors of unemployment in refugees. Social Behavior & Personality;: An İnternational Journal, 41, 263-270.
Roxas, K. (2010). Who really wants "The tired, the poor, and the huddled masses" anyway?" Teachers' use of cultural scripts with refugee students in public schools. Multicultural Perspectives, 12(2), 65-73.
Roxas, K. (2011). Tales from the front line: Teachers' responses to Somalli Bantu refugee students. Urban Education, 46(3), 513-548.
Sağaltıcı, E. (2013). Suriyeli mültecilerin travma sonrası stres bozukluğu taraması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep.
Schottelkorb, A., Doumas, D., ve Garcia, R. (2012). Treatment for childhood refugee trauma: A randomized controlled trial. International Journal of Play Therapy, 21(2,) 57-73.
Seyyar, A. ve Genç, Y. (2010). Sosyal Hizmet Terimleri Ansiklopedik "Sosyal Pedagojik Çalışma" Sözlüğü. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Sezgin, A., A. ve Yolcu, T. (2016) Social cohesion and social acceptance process of incoming international students. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi (HUMANITAS), 4(7), 417-436.
Sirin, S. R., ve Sirin, L. R. (2015). The educational and mental helath needs of Syrian refugee children. Washington, DC: Migration Policy İnstitute.
Stewart, J. (2014). The school counselors role in promoting social justice for refugee and immigrant children. Canadian Journal of Counseling and Psychotherapy, 48(3), 251- 267.
Szente, J., Hoot, J. ve Taylor, D. (2006). Responding to the special needs of refugee children: Practical ideas for teachers. Early Childhood Education Journal, 34(1), 15-20.
Szilassy, E., ve Arendas, Z. (2007). Understandings of difference in the speech of teachers dealing with refugee children in Hungary. Journal of Ethnic and Migration Studies, 33(3), 397-418.
Şeker, B., D. ve Aslan, Z. (2015). Refugee in the children in the Educational Process: An social psychological assessment. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
Şimşek, H. ve Öztürk, M. (2016). Suriyeli öğrencilere dair sınıf öğretmenlerinin görüşleri: Konya-Mehmet Hasan Sert İlkokulu örneği. In Proceedings of the 2nd International Congress on applied Sciences: Migration, Poverty and Employment, 23-25 September, (494-502). Konya, Türkiye.
Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Elementary Education Online, 17(3), 1719-1737.
Türk Dil Kurumu, (2011). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayıncılık.
Türk, F. Kaçmaz, T., Türnüklü, A. ve Tercan, M. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının penceresinden Türk ve Suriyeli ilkokul öğrencilerinin gruplararası empati deneyimlerinin incelenmesi. Elementary Education Online, 17(2), 786-811.
Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamalarda Eğitim Yönetimi Dergisi, 24, 543-559.
Tüzün, I. (2017). Türkiye'de mülteci çocukların eğitim hakkını ve karşılıklı uyumu destekleyen yaklaşımlar, politikalar. Mülteci Çocukların Eğitim Hakkını ve Karşılıklı Uyumu Destekleyen Eğitim Politikaları ve Uygulamaları Çalıştayı. İstanbul. s. 1-34.
Uğurlu, N. (2015). Outcome of art therapy intervention on trauma, depression and anxiety symptoms among Syrian refugee children (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Uğurlu, Z. (2018). Suriyeli sığınmacı öğrencilerin okula uyum sorunlarının çözülmesi ve desteklenmesinde öğretmen etkisi. A. Solak (Ed.). Şiddet ve sosyal travmalar içinde., (s. 178-242). Ankara: HEGEM Yayınları.
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization [UNESCO], (2006). Education in emergiencies: The gender implications-advocacy brief. Bangkok.
United Nations International Children's Emergency Fund. [UNICEF], (2015). Acil Durumda Çocuklar raporu. Erişim tarihi: 15.08.2018, https://www.unicefturk.org/yazi/calismalarimiz_acil_durumlar.
Usta, M. E., Arıkan, İ., Şahin, Y. ve Çetin, M. S. (2018). Suriyeli eğitimcilerin geçici eğitim merkezlerinde karşılaştıkları sorunların incelenmesi. Mukaddime, 9(1), 173-188.
Ustabaş, P. (2017). Ortaokul öğrencilerinin okula uyumunda okul yönetimi ve öğretmenlerden beklentileri: Hopa İlçesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Avrasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Vedder, P., ve Horenzcyk, G. (2006). Acculturation and the school context. In D. L. Sam ve J. W. Verry (Edts). Psychology of acculturation; international perspectives (419-438). Cambridge: Cambiridge University Press.
Vontress, C. E. ve Jackson, M. (2004). Reactions to multicultural counseling competencies debate. Journal of Mental Health Counseling, 26, 74-80.
Wagner, J., Burke, G., Kuoch, T., Scully, M., Armeli, S., ve Rajan, T. (2013). Trauma, healthcare access, and health outcomes among Southeast Asian refugees in connecticut. Journal of İmmigration Minority Health, 15(6), 1065-1072.
Wu, M. C., Kviz, F. J., ve Miller, A. M. (2009). Identifying individual and contextual barriers to seeking mental health services among Korean American immigrant women. Issues in Mental Health Nursing, 30, 78-85.
Yavuz, Ö. ve Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye'deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199.
Yaylacı, F. G. (2017). Eskişehir yerel basınında "Mülteciler ve Suriyeliler". Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(1), 1-40.
Yıldırım, K., Aykaç, N. ve Okçu, S. T. (2019). Yaratıcı drama ve resimli çocuk kitapları: Kültürlerarası duyarlılığı geliştirmek için örnek bir uygulama. Yaratıcı Drama Dergisi, 14(1), 55-72.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, D. G. (2017). Migration fact from perspective of Turkish prospective teachers and its effect on education. European Journal of Education Studies, 3(8), 539-557.