Yüzeylerin Görünürlüklerinin Nesnel ve Öznel Yönden Değerlendirilmesi

Çevremizde yer alan yüzeyler birer ikincil ışık kaynağıdır. Kendileri ışık üretmez, üzerlerine gelen ışığı yansıtır ve/ya da geçirirler. Saydam, yarı saydam ve saydamsız olan bu yüzeyler; parlak, ipeğimsi ya da donuk (mat) ve renkli ya da renksiz olabilirler. Yüzeylerin görünürlüğü, nesnel ve öznel olmak üzere iki şekilde değerlendirilebilir. Nesnel değerlendirmede, hesap ve ölçme yoluyla bulunabilen ve görünen tek ışıkölçümsel büyüklük olan ışıklılık rol oynar. Öznel değerlendirmede ise araç insan gözü olduğu için, insan gözünün fizyolojik yapısına bağlı olarak, görünürlük ışıksal uyartının logaritması olan parıltı ile belirlenir. Diğer bir deyişle, görünürlüğün öznel değerlendirmesinde, ışıklılığın ruhduyumsal karşılığı olan parıltı etkilidir. Işıklılığın/parıltının çok olması, yüzey görünürlüğünün daha fazla olmasına, kimi zaman kamaşma yaratmasına, az olması ise yüzeylerin etkisiz görünmesine neden olur. Bu çalışmada, görünürlük kavramı ve bu kavramı etkileyen büyüklüklerle ilgili bilgi verilerek, renksiz ve renkli donuk (mat) yüzeylerin nesnel ve öznel yönden görünürlüklerinin değerlendirilmesine yer verilmiştir.

Objective and Subjective Determination of the Surface Visibility

Surfaces in our environment are secondary light sources. They do not produce light, but reflect or transmit the light that comes upon them. These surfaces which are transparent, translucent and opaque can be bright, silky or dull and coloured or colourless. The visibility of the surfaces can be assessed by two ways as objective and subjective. In the objective evaluation, luminance is affective which can be found by calculation and measurement and is the only photometric magnitude that can be seen. In the subjective evaluation, visibility changes as the logarithm of the visual stimulus depending on the physiological structure of the human eye. In other words, brightness that is the sensation of luminance (visual stimulus) is affective in subjective evaluation. The more luminance/brightness quantity, the more visibility of surfaces. But, it should be noted that high luminances create glare, low luminances provide ineffective surface visibility. In this study, visibility phenomenon and magnitudes that affect this phenomenon are explained, objective and subjective visibility of dull surfaces are examined.

PDF

___

Aydın Yağmur, Ş., Şerefhanoğlu Sözen, M., (2016) “Dersliklerde Görsel Konfor ve İç Yüzeylerin Etkisi”, YTÜ e- dergisi MEGARON, 11(1) s.49-62, İstanbul.
Bommel, W., Rouhana, A., (2016) Philips The Science of Lighting, Lighting University, Eindhoven, The Netherlands.
CIE Uluslararası Aydınlatma Sözlüğü, 1987.
CIE 115.2010 (2010), Lighting for Roads for Motor and Pedestrian Traffic, Vienna.
Faviex, J. W. vd., (1962) Lighting Philips Technical Library, Eindhoven, Netherland.
IES, (2011) The Lighting Handbook, 10th Edition, Illuminating Engineering Society, New York.
Özakpınar Yılmaz, (2006) “Açıklık Değişmezliği: Zihin ve Fiziksel Dünya İlişkisi Üzerine Düşünceler”, s.1-8, 6. Ulusal Aydınlatma Kongresi, İstanbul.
Sirel, Ş., (1997), Aydınlatma Sözlüğü, YEM Yayınları, İstanbul.
Sirel, Ş., (1989 a) “İkincil Işık Kaynağı Düzlem Yüzeyler ve Işıklılık Konularında Birkaç Belirleme”, Yapı Fiziği Bilim Dalı Yayınları.
Sirel, Ş., (1989 b) “İzotrop Yayınık Yansıma Yapan Yüzeylerin Görünürlük Çarpanları”, Yapı Fiziği Bilim Dalı Yayınları.
Stevens, S. S., (1975) Psychophysics: introduction to its perceptual, neural and social prospects, John Wiley & Sons, USA.
Şerefhanoğlu Sözen, M., (2015) “Kent Aydınlatma-Etkin Enerji Kullanımı”, Kent ve Elektrik Sempozyumu Kitabı, EEMKON 2015, Elektrik Elektronik Mühendisliği Kongresi, İstanbul.
Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Yapı Fiziği Laboratuvarı.
İnternet Kaynakları
Huda, M., “How Spectrophotometers Work”, August 2015, x-rite PANTONE, http://www.xrite.com/ja-jp/blog/what-is-aspectrophotometer [Erişim tarihi: Haziran 2019].
http://www.neuro.uu.se/fysiologi/gu/nbb/lectures/WebFech. html, [Erişim tarihi: 2018].