Parkların Dış Aydınlatma Ölçütleri Açısından Nesnel ve Öznel Değerlendirmesi: Koşuyolu Yaşam Parkı Örneği

Kentsel yeşil alanlardan biri olan parkların genel görünümü ve işleviyle bütünleşen, teknik ve estetik açıdan uygun aydınlatma tasarımları, hem park kullanıcılarının çevreyi kolayca algılayarak kendilerini güvende hissetmelerini hem de aydınlatmanın yönlendirici ve dikkat çekici etkisiyle bu kamusal mekanların daha fazla kullanılmalarını sağlamaktadır. Bu makalede, önemli kamusal alanlardan biri olan parkların günışığının olmadığı akşam saatlerinde de güvenli ve konforlu biçimde kullanılabilmesi için gereken aydınlatma koşullarının ortaya konulması ve örneklenebilmesi için bir parkın aydınlatma düzeninin nesnel ve öznel yöntemlerle incelenerek, dış aydınlatma ölçütleri bağlamında irdelenmesi hedeflenmiştir. Belirtilen hedef doğrultusunda, İstanbul’un Koşuyolu semtinde bulunan mahalle ölçeğindeki Koşuyolu Yaşam Parkı seçilmiştir. Çalışmada, önce Koşuyolu Yaşam Parkı’nın mevcut aydınlatma koşulları nesnel yöntem aracılığıyla yerinde ölçmeler ve Relux aydınlatma simülasyon programında yapılan hesaplar ile belirlenerek, standartlarda verilen değerlerle karşılaştırılmış ve anketler yapılarak öznel olarak değerlendirilmiştir. Ardından, mevcut koşulları iyileştirmeye yönelik öneriler yapılmış, mevcut ve öneri aydınlatma düzenlemeleri yıllık enerji kullanımı açısından karşılaştırılmıştır. Gerçekleştirilen nesnel belirlemeler, parkın mevcut aydınlatma düzeninin kimi ölçütler açısından olumlu olduğunu, kimi ölçütler açısından olumlu olmadığını ortaya koymuştur. Öznel belirlemelerde ise kullanıcıların olumlu olmayan aydınlatma koşullarına yönelik yeterli farkındalığa sahip olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca yapılan öneri aydınlatmalarda, uygun teknik özelliklerdeki aydınlatma aygıtlarının kullanımı ile görsel konfor koşullarının sağlanmasının yanısıra enerji kullanımının da büyük ölçüde azaltılabileceği kanıtlanmıştır.

Objective and Subjective Evaluation of Urban Parks in terms of Outdoor Lighting Conditions: Koşuyolu Yaşam Park Example

Technically and aesthetically appropriate lighting designs that integrate with the park’s appearance and function ensure that park users can easily perceive the environment and feel safe, as well as make more use of these public spaces with the guiding and remarkable effect of the light. In this article, it is aimed to examine the lighting of a park in terms of external lighting criteria with objective and subjective methods. In this context Koşuyolu Yaşam Park in the scale of the neighbourhood located in Koşuyolu district of Istanbul has chosen. In the study, firstly the existing lighting conditions of Koşuyolu Yaşam Park were determined by using on-site measurements, calculations made in Relux lighting simulation program by means of objective methods and compared with the values given in the standards and evaluated subjectively by conducting surveys. Subsequently, recommendations were made to improve the existing lighting conditions and existing conditions-new suggestions were compared in terms of annual energy use. The objective determinations revealed that the existing lighting arrangement of the park was inadequate in terms of some criteria. In subjective determinations, it was concluded that the users do not have sufficient awareness about unfavorable lighting conditions. In addition, with the recommended lighting designs, it has been proved that the use of luminaires with appropriate technical features not only provide visual comfort conditions but also reduce the energy usage.

___

  • Commission Internationale de L’éclairage (CIE), The Effect of Spectral Power Distribution on Lighting for Urban and Pedestrian Areas, Publication no: 206:2014, 2014, Vienna.
  • Commission Internationale de L’éclairage (CIE), The Lighting of Roads for Motor and Pedestrian Traffic, Publication no: 115:2010, 2010, Vienna.
  • Commission Internationale de L’éclairage (CIE), Guide for Floodlighting, Publication no: 094-1993, 1993, Vienna.
  • Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETBK), Genel Aydınlatma Yönetmeliği, 2013.
  • Eşbah Tuncay, H. (2017) “Kamusal Açık ve Yeşil Alanlar”, Ed.: Çiğdem Polatoğlu (editör), Sürdürebilir İstanbul Kentsel Tasarım Rehberi, ISBN 978-605-9607-07-3 (2c), İstanbul, İBB, s.13-30.
  • Illuminating Engineering Society (IES) (2011), The Lighting Handbook, 2011, 10th edition, IESNA, USA.
  • Moyer, J. L., (2005), The Landscape Lighting Book, JohnWiley&Sons, USA.
  • Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (TEDAŞ), LED’li Yol Aydınlatma Tasarımına İlişkin Usul ve Esaslar, 2018 (Taslak).
  • Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Aydınlatma ve Işık, Spor Aydınlatması, TS EN 12193:2018.
  • Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Işık ve Aydınlatma-İş Yerlerinin Aydınlatılması-Bölüm 2: Bina Dışı İş Yerleri, TS EN 12464-2, 2014.
  • Ünver, R. (2017a) “Kent, Elektrik ve Aydınlatma”, Kaynak Elektrik Dergisi, Sayı 339, s. 25-28.
  • Ünver, R. (2017b) “Aydınlatma”, Ed.: Çiğdem Polatoğlu (editör), Sürdürebilir İstanbul Kentsel Tasarım Rehberi, ISBN 978-605- 9607-07-3 (2c), İBB, s.186-226.
  • Internet Kaynakları
  • https://www.erco.com/guide/outdoor-lighting/vegetation-1715/en_us/ [Erişim tarihi 03.08.2019]
  • https://www.archdaily.com/418640/light-matters-recoveringthe-dark-sky [Erişim tarihi 03.08.2019]