Hastane Acil Servis Tasarımda Öngörülü Yaklaşım

Ülkemiz ölçeğinde bakıldığında acil servis birimlerinde, kullanım sürecinde yaşanabilecek problemler yeterince dikkate alınmayarak ve personelin öncelikleri göz önünde bulundurulmayarak öngörüsüz planlamalar yapıldığı görülmektedir. Dolayısı ile bu birimler bazen süreç içerisinde bazen de hizmete açılmadan tadil edilmektedir. Bu durumun, sağlık personelinin hizmet kalitesini azalttığı, yadsınamaz bir gerçektir. Amerika’da yapılan iki araştırmaya göre niteliksiz acil servis tasarımlarının, acil servis personelinin hasta bakımı konusunda büyük bir engel oluşturduğu belirtilmiştir. Diğer taraftan bir başka çalışmada, doğru bir şekilde tasarlanmış olan acil servisin, daha hızlı hasta bakımı sağlamakla birlikte, birim personelinin mimari yapının eksikliklerinden kaynaklı iş gücü kaybını azalttığı ifade edilmiştir. O nedenle sağlık hizmetlerinin acil servis mekanlarının tasarımından nasıl etkilendiğinin, mevcut örnekler üzerinden sorgulanması önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, çalışma alanı olarak seçilen Trabzon “Fatih Devlet Hastanesi” ile “Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi” acil servis birimlerinin eylem alanları ve dolaşım alanları ele alınarak mevcut durum tespit edilmiştir. Bu çerçevede eylem alanlarının büyüklüğü ve işlevselliği, eylem alanlarının görsel denetim durumu, eylem alanlarının sıralanışının işlevsel açıdan uygunluğu, eylem alanlarına erişim çeşitliliği ve erişimde düğüm noktalarının etkisi, koridor ölçülerinin işlevsel açıdan uygunluğu ve işleyişte yaşanan problemler, dolaşımın nerelerde yoğunlaştığı ve nasıl kontrol edildiği konuları irdelenmiştir. “Personel ile gerçekleştirilen görüşme” ve “Space Syntax (Mekan Dizimi)” teknikleri ile elde edilen veriler birbirleri ile karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Sonuç olarak iç mekan organizasyonunun sağlık personelinin önceliklerini destekleyecek şekilde ele alınmamasının, hizmet kalitesini olumsuz olarak etkilediği yönündeki çalışmanın varsayımının desteklendiği görülmüştür. Ayrıca iç mekan organizasyonundan kaynaklı yaşanabilecek problemleri tahmin etmenin mümkün olduğu yönündeki çalışmanın bir diğer varsayımı da desteklenmiştir.

A Prospective Approach On Emergency Service Design in Hospitals

Looking at the scale of our country, the emergency service units, it is observed that the problems are not sufficiently taken into consideration and the unforeseen planning is made without considering the priorities of the personnel. It is an undeniable fact that this process causes disadvantages in terms of time, energy, economy, etc. and therefore decreases the work efficiency of health personnel. According to two studies conducted in the United States, unqualified emergency department designs represent a major obstacle to patient care of emergency personnel. On the other hand, in another study, it was stated that the correctly designed emergency department provides faster patient care and reduces the loss of labor of the personnel of the unit due to the deficiencies of the architectural structure. For this reason, it is important to question how health services are affected by the design of emergency rooms through the existing examples. In this context, the action areas and circulation areas of Trabzon “Fatih State Hospital” and “Kanuni Education and Research Hospital” emergency services units, which were selected as the study area, were examined in this context. For this purpose, data were gathered with “Interview with personnel” and “Space Syntax” techniques and the findings were compared with each other. As a result, it has been seen that the basic assumption of the study stating that handling spatial organization not according to the priorities of healthcare crew, that activity areas do not establish correct relations with each other, that the equipment placement does not sufficiently support the basic activity of the space negatively affect the service quality in both activity areas and also in circulation areas is supported.

PDF

___

AIA Academy of Architecture for Health, Facilities Guidelines Institute, Department of Health (2001). Guidelines for design and construction of hospital and health care facilities. Aia Press, United States.
Ateş, M. (2011). Sağlık hizmetleri yönetimi. Beta Yayınları, İstanbul.
Aydın, G., (2006) Hastane Acil Servisler İnin Organizasyonu Ve Yönetimi Haydarpaşa Numune Eğitim Araştırma Hastanesi Vehbi Koç Acil Tip Merkezinin Bu Açıdan Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, marmara üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü, İstanbul.
Beckstrand, R. L., Corbett, E. M., Macintosh, J. L., Luthy, K. E. B., & Rasmussen, R. J. (2019). Emergency Nurses’ Department Design Recommendations for Improved End-of-Life Care. Journal of Emergency Nursing, 45(3), 286-294.
Çetik, M.O. ve Oğulata, S.N., (2001) Hastane Hizmet Birimleri Arasında İş Akışının Ergonomik Açıdan Düzenlenmesi,. 8.” Ulusal Ergonomi Kongresi, İzmir
Deniz, T., Aydınuraz, K., Oktay, C., Saygun, M. ve Ağalar, F., Ülkemizde Acil Tıp Anabilim Dalları’nda acil servislerin fonksiyonel mimari açısından değerlendirilmesi, Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi,13,1(2007) 28-35.
Dölek, M., Turaba, F., Akbinar, C., Sezgin, B., Aksu, H. ve Solak, İ., (2005) Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servis Biriminde Yatan Hastaların Memnuniyet Düzeyinin İncelenmesi, Türkiye Acil Tıp Dergisi. No. 5.
Dursun, S., (2007) Space Syntax in Architectural Design, Proceedings of the 6th International Space Syntax Symposium İstanbul, No: 056.
Ersoy, G, (2011) “İdeal Acil Servis Mimarisi” Nasıl Olmalı. İç: Sözüer E, İkizceli İ, editör. Travma El Kitabı. Adana Nobel Kitapevi;.17-34.
Güç, B., (2010) Hastane Dolaşım Mekanlarının Kullanıcı Üzerindeki Etkileri: Süleyman Demirel Üniversitesi Hastanesi Örneği, Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enistitüsü, Trabzon.
Hillier B., (2007) Space is the machine: a configurational theory of architecture. Space Syntax; Cambridge University Press, Cambridge.
Hillier, B., Hanson, J. ve Graham, H., (1987) Ideas are in things: an application of the space syntax method to discovering house genotypes, Environment and Planning B:Planning and Design, 14, 363-385.
Huddy, J, (2002) Emergency Department Design: A Practical Guide To Planning For The Future, AIA. American College of Emergency Physicians, Dallas, USA
Kahraman, M., 2014. İnsan İhtiyaçları ve Mekansal Elverişlilik Kavramları Perspektifinde Yaşanılırlık Olgusu ve Mekansal Kalite, TMMOB Şehir Plancılar Odası.
Kavak, D. G. (2018). Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite Ve Akreditasyon Enstitüsü (TÜSKA) Sağlıkta Akreditasyon Standartları. Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Dergisi, 1(1), 14-20.
Kuruçelik, G., (2009) Hastanelerin Acil Servis Tasarımında Bir Kalite Değerlendirme Modeli, Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enistitüsü, Trabzon.
Lenaghan, P. A., Cirrincione, N. M., & Henrich, S. (2018). Preventing emergency department violence through design. Journal of emergency nursing, 44(1), 7-12.
Miller, L. ve Swensson, E., (1995) New Directions in Hospital and Healthcare Facility Design, McGraw-Hill, New York
Nayeb Khosroshahi, A., (2016) Hastane Acil Servis İç Mekan Organizasyonu Ve Hizmet Kalitesi İlişkisi Üzerine Bir İnceleme: Trabzon Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enistitüsü, Trabzon
Olsen, J. C., Cutcliffe, B., & O’brien, B. C. (2008) Emergency department design and patient perceptions of privacy and confidentiality. The Journal of emergency medicine, 35(3), 317- 320.
Sağlık Bakanlığı, (2010) Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları 2010 Yılı Kılavuzu, T.C. Sağlık Bakanlığı İnşaat ve Onarım Daire Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı yayın numarası:800.
Saba, L, (2004) Universal Design Concepts İn The Emergency Department, Journal of Ambulatory Care Management, Bardwell PL, 27, 224-36.
Sklar, D. P., Crandall, C. S., Zola, T., & Cunningham, R. (2010). Emergency physician perceptions of patient safety risks. Annals of emergency medicine, 55(4), 336-340.
Sözbilir, M. (2013) Chemistry education research in Turkey. Chemistry International, 35(2), 12 14.
Şen, A.K., (2009) Acil Servis Mimarisinin Kullanıcılar Açısından İncelenip Yeniden Yorumlanması, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enistitüsü, İstanbul.
T.C. Resmi Gazete, (2009) Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Teblği, Başbakanlık yayın evi (27378).
Tavukçuoğlu, A., Düzgüneş, A., & Caner-Saltûk, E. N. (2002) Evaluation of the Roof Drainage System of an Historic Building œ Case Study: AğzÛkarahan. Proceedings-Water Supply and Drainage for Buildings, 28, A8.
Ünlü, A., Edgü, E., Ülken, G., & Apak, S. (2008). Acil durumlarda hastane sirkülasyon sistemlerinin performansı için bir model, İTÜ Dergisi, 7(1), 99-109.