Memluk Dönemi Hamam Yapıları: Antakya Beyseri Hamamı Özelinde Yapısal-Mekânsal-İşlevsel Çözümleme

Bu çalışma, Türkiye’de az sayıda bulunan ve Ortadoğu’da hızla yok olmakta olan Memluk Dönemi hamamları ile ilgili çalışmalara somut bir örnek üzerinden katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Akdeniz’in güney-doğu ucunda Suriye sınırına yakın konumlanan ve 248 yıllık Memluklu Dönemi geçmişi bulunan Antakya’da yer alan Beyseri Hamamı incelenmiştir. Çalışmaya konu olan Memluk Dönemi eseri gerek tarihi kent dokusu içindeki konumu/yer seçimi gerekse yapısal, mekânsal ve işlevsel özellikleri dönemin hamam yapıları ile ilgili yapılan değerlendirmelere katkı sunabilecek düzeydedir. Bu çerçevede, çalışma kapsamda, Beyseri Hamamı’nın yapısal-mekânsalişlevsel parametrelerinin birbiri ile ilişkili olarak çözümlenmesi için Memluk Dönemi hamam yapıları ile ilgili literatür incelenmiş, Beyseri Hamamı özelinde ve Antakya’da bulunan hamam yapıları ile ilgili tespitler ve karşılaştırmalı çalışma yapılarak özgün sonuçlara ulaşılmıştır.

Memluk Period Hammams: Structural-Spatial-Functional Analysis On Antakya Beyseri Hammam

Memluk Period Hammam buildings are existed in a very small number in Turkey and subjected to not only rapid deterioration but also disappearing throughout the Middle East. The aim of this study is to contribute to Memluk Period Hammam studies with an original finding of a case-study research. According to the scope of this study, Beyseri Hammam in Antakya which is ruled by Memluks under 248 years and currently located in south-west end of Mediterranean region of Turkey near Syrian Border is selected and analyzed under the structural-spatial and functional parameters. Beyseri hammam is one of the important example of Memluk Period Hammams in Turkey. Therefore, this study is revealed original findings on Memluk Period Hammam studies by making an investigation on not only limited to the case study but also on a comparative study related to the same period Hammams in Antakya.

PDF

___

Bakırer, Ö., 1982. “Mimarlık Tarihi Araştırmalarında Belgelerin Katkıları”, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı 1. Milli Kültür Şürası, Sayı:36.
Boggs, R., 2010. Hammaming in the sham: a journey through the Turkish baths of Damascus, Aleppo and beyond, Garnet Publishing Ltd. UK.
Burgoyne, M. 1987. Mamluk Jerusalem: An Architectural Study, Interlink Pub Group Inc.
Demir, A., 1996. Çağlar İçinde Antakya, Akbank Yayınları, İstanbul.
Dow, M. (2000). “The Hammams of Ottoman Jerusalem”, Ottoman Jerusalem: The Living City içinde, der. S. Aduld, R. Hilenbrand ve Y.S. Natshah, s. 519-25, Londra: Altajir World of Islam Trust, sy. 520.
Dow, M., 1996. The Islamic Baths of Palestine, Osford: Oxford University Press.
Ecochard, M. ve C. LeCoueur, 1942-3. Le bains de Damas, Beyrut: IFEAD.
Ertuğrul, A., 2009. “Hamam Yapıları ve Literatürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi,Cilt 7, Sayı 13, 241-266.
Eyice, S., 1997. “Hamam”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı İSAM, c.15., sy. 402-430, İstanbul.
Gaube, H. ve E. Wirth., 1984. Aleppo: Historische und geographische Beitrage zur baulichen Gestaltung, zur sozialen Organisation und zur wirtschaftlichen Dynamik einer vonderasiatischen Fernhandelsmetropole, 2 cilt. Weiesbaden: Dr. Ludwig Reichert.
Meier, A., 2012. “Yerelötesi Bir Olgu Olarak Yıkanma: Osmanlı İmparatorluğu’nun Arap Eyaletlerinde Hamamlar”, Anadolu Medeniyetlerinde Hamam Kültürü: Mimari, Tarih ve İmgelem, der. Nina Ergin, sy. 211-241, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, sy. 220.
Öney, G. 1990. “Mısır’da Osmanlı Mimarisinin Sentezi”, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Dergisi V, İzmir, sy. 139-148.
Önge, Y., 1995. Anadolu’da XII-XIII. Yüzyıl Türk Hamamları, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Rifaioğlu, M.N., 2012. An Enquiry into the Definition of Property Right in Urban Conservation: Antakya (Antioch) from 1929 title deeds and cadastral plans, Basılmamış Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Restorasyon Lisansüstü Programı, Ankara.
Şancı, F., 2006. Hatay İlinde Türk Mimarisi I, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, S.B.E., Ankara.
Şehitoğlu, E., 2000. Bursa Hamamlarının Yapısal, Çevresel, İşlevsel Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, M.S.G.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü.
Tekin, M., 2000. Hatay Tarihi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
Uluçam, A., 1997. “Şam”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı İSAM, c.15, sy. 320-325, İstanbul.