Zeynep Yeşim İLERİSOY, Mehmet Emin TUNA

Dikdörtgen Planlı Tünel Kalıp Kullanılan Betonarme Yapılarda Plan Boyutları ve Kat Adedinin Maliyete Etkileri

Mimarinin önemli çalışma alanlarından olan konut projeleri inşaat sektörünü oluşturan yapılar içinde en büyük paya sahiptir. Konut ihtiyacının fazla olduğu ülkemizde ihtiyacın optimum şekilde karşılanması gerekmekte ve daha fikir aşamasındayken tutarlı tasarım alternatiflerinin oluşturulması önem taşımaktadır. Bu ise tasarım evresindeki kararların bilinçli ve rasyonel bir şekilde alınmasıyla mümkün olabilecektir. Bu çalışmanın amacı da mimari tasarım evresinden kaynaklanan bina maliyeti değişimlerini incelemek olup Türk standart ve yönetmelikleri kapsamında aynı geometriye sahip projelere yönelik bir araştırma elde etmektir. Bu doğrultuda plan düzleminde farklı boyutlara sahip altı adet dikdörtgen planlı konut projesi tasarlanmış, taşıyıcı sistemi tamamı perde duvarlı olan ve tünel kalıp teknolojisi ile üretilen projeler dokuz farklı kat adedinde incelenmiştir. Çalışma kapsamındaki yapı modelleri Sta4Cad programı ile oluşturulmuştur. Elde edilen bulgular neticesinde, mimari kullanım alanları aynı kalmak üzere, plan düzleminde iki yöne ait boyutlar arasındaki fark arttıkça maliyetler artmıştır. Ayrıca yüksekliğin artması ile önce belirli bir kat adedine kadar azalan, daha sonra tekrar artış gösteren U şeklinde bir değişim eğrisi elde edilmiş ve böylece tünel kalıp projelerin belli bir yükseklikten sonra maliyet bakımından rasyonel olmadığı kanıtlanmıştır. Sonuç olarak; hem plan düzlemindeki boyutların hem de kat adetlerinin kontrollü olarak değişimlerinin yapı maliyetlerine etkisinin hangi mertebelerde olduğunu ortaya konarak tek yapı ölçeğinde, bölge planlaması aşamasında veya kentsel dönüşüm sırasında yeni yapılacak konutlar için tasarımcılara yarar sağlayabilecek yaklaşımlar elde edilmiştir.

Effects of Plane Dimensions and Number of Storeys On the Cost of Rectangular-Plane Buildings Constructed with Tunnel Form

Residential building projects, which are one of the main study areas of architecture, have the largest share in the building sector. Demand of housing should be met in a most efficient way especially in our country where housing demand is huge. It is important to designate reasonable design alternatives at the early stages of design process, and this can only make it happen when the decisions are made in a rational way at the design stage. The aim of this study is to investigate the effect of the architectural design of the buildings having the same geometry according to Turkish standards and regulations on the building cost. For this purpose, six housing projects with rectangular shape in plane having various dimensions were designed. These projects produced with tunnel form technology had shear walls as a carrier system and they were examined for 9 different storey numbers. Static analyses of the building models were made with Sta4Cad. It is shown that as the difference between the two dimensions of the horizontal plane increases, the cost of the building also increases in condition that the usage spaces are kept constant. With the increase in height, a U-shape curve, which decreases first to a certain floor and then increases again, is obtained. It is also proved that the projects produced with tunnel form technology are not rational in terms of cost beyond a certain building height. In conclusion, by putting forward the effects of the controlled-variation of the plane dimensions and building heights on the cost of a single building, useful approaches for the designers working for regional planning or urban transformation projects are obtained.

PDF

___

Ashworth, A., Hogg, K.,Higgs, C. (2013) Willis’ Practice and Procedure Quantity Surveyors, 13th Edition, Blackwell Science Ltd..
Belniak, S., Lesniak, A., Plebankiewicz, E., Zima, K. (2013). “The influence of the building shape on the costs of its construction”, Journal of Financial Management of Property and Construction, Vol. 18 No. 1, 90 – 102.
Bostancıoğlu, E. (1999). “Konut Binalarının Ön Tasarımı Evresinde Maliyeti Etkileyen Faktörler ve Faktörlere Dayalı Bir Maliyet Tahmin Yöntemi”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Bostancıoğlu, E. (2006) “Konut Binalarının Ön Tasarımında Bir Maliyet Tahmin Modeli”, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, Cilt:8, Sayı:3, 27 - 49.
Bowles, J. E. (1996) Foundation Analysis and Design, New York: McGraw-Hill.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2007) Deprem bölgelerinde yapıla- cak binalar hakkında yönetmelik (DBYBHY), Ankara.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2013), 2013 Yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları, Ankara.
Çıracı, M., (1996) Konutlarda maliyet tahmini için bir model, T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Konut Araştırma Dizisi-6, Ankara.
Ferry, D.J., ve Brandon P.S., (2007) Cost planning of building, 9th Edition, Oxford: Wiley-Blackwell.
Harmankaya Z.Y. ve Tuna M.E. (2011) “Türkiye’de Tünel Kalıp ile Uygulanan Çok Katlı Yapı Üretiminde Kat Adedi ve Beton Sınıfının Maliyete Etkileri”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 26, No 2, 427-433.
Ibrahim, D.A. (2007) “Effect of Changes in Layout Shape on Unit Construction Cost of Residential Buildings”, Samaru Journal of Information Studies, Cilt 7, No.1; 24-31.
İlerisoy Z.Y., Tuna M.E. (2013) “Construction Costs of Tunnel Form Buildings”, Gradevinar, Cilt 65, No 2, 135-141.
Küçükçalı, N. (2007) Yüksek Yapılarda Tesisat, Isısan yayınları, İstanbul.
Maver, T. (1970) “A Theory of Architectural Design in which the Role of the Computer is Identified”, Building Science, vol. 4, pp. 199–207.
Newton, S. (1982) Cost modeling: A tentative specification, Building cost techniques: New directions, P.S. Brandon, ed., E & FN Spon, London
Pena, W.M. ve Parshell S. A. (2001) Problem Seeking: An Architectural Programming Primer, 4th edition, John Wiley & Sons, Inc., New York.
Safiki, A., Solikin, M., Sahid, M. N., (2015) “Cost Implications of Building Design Plans: A Literature Review Analysis”, The 2nd International Conference on Engineering Technology and Industrial Application,15 Ekim 2015, 51-56, Surakarta, Endonezya.
Seeley, I. H. (1996) Building Economics, 4th edition, Palgrave Macmillan, Houndmills, Basingstoke, Hampshire.
STA4-CAD V13, (2004) Çok katlı betonarme yapıların analiz ve tasarımı, STA Bilgisayar Mühendislik ve Müşavirlik Ltd. Sti, İstanbul.
Tregenza P. (1972), “Association between building height and cost”. Architects Journal Information Library, No. 11 (November), 1031-1032.
Türk Standartları Enstitüsü, (2000) TS500 – Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları, Ankara.
Türkel, E.B., Ergen, E. (2016). “Tünel kalıp sistemi kullanılan betonarme yüksek yapılarda, yükseklik ve kat alanı ile maliyet arasındaki ilişki”. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22(6), 418-426.
Warszawski, A. (2003). “Analysis of Costs and Benefits of Tall Buildings”, Journal Of Construction Engineering And Management (ASCE), Vol.129, No.4, 421-430.
Wing, C. K. (1999). “On the issue of plan shape complexity; plan shape indices revisited”, Construction Management and Economics, Vol.17, No.4, 473-482.
Türkiye Hazır Beton Birliği, http://www.thbb.org/teknik-bilgiler/ raporlar/van-deprem-raporu/ [Erişim Tarihi; 22.09.2016].