Kamu Yapım İhalelerinde Sözleşme Dokümanlarından Kaynaklanan Problemlerin Tespiti

Yapım projelerinde rol alan proje katılımcılarının hak ve sorumluluklarının net olarak belirlenmesi, proje katılımcıları arasındaki ilişkilerin doğru bir şekilde tanımlanması, karşılaşılabilecek problemlere önceden çözüm önerisi getirerek yapım sürecinin işleyişinin, koşullarının, takip ve kontrolünün yapılabilmesi için gerekli olan belgeler sözleşme dokümanları olarak tanımlanmaktadır. Türkiye kamu yapım ihalelerinde kullanılmak üzere geliştirilmiş olan sözleşme dokümanları Kamu İhale Kurumu (KİK) tarafından geliştirilmiş olan dokümanlardır. Söz konusu dokümanların kamunun yaptırdığı tüm yapım projeleri için geçerli ve genel nitelikte olmalarına ve tüm kamu yapım ihalelerinde kullanılmalarına rağmen, hem içerik hem de kapsamları bakımından yeterli olmadıkları görülmektedir. KİK sözleşme dokümanlarının eksik ve yetersiz olmaları, kamu yapım projelerinin istenilen süre, bütçe ve kalitede tamamlanmasında birtakım problemlere ve zorluklara yol açmakta; ayrıca proje katılımcıları arasında anlaşmazlıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada kamu yapım ihaleleri ile gerçekleştirilecek olan yapım projelerinde kullanılmakta olan idare-yüklenici sözleşmesi ve genel şartname dokümanının eksik ve yetersiz kaldığı alanların belirlenmesi ve bu dokümanlardan kaynaklanan problemlerin tespit edilmesini amaçlanmıştır. Söz konusu amaca ulaşmak için karşılaştırma ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır. Karşılaştırma yöntemi ile KİK standart sözleşme dokümanları yurtdışında yaygın olarak kullanılmakta olan standart sözleşme dokümanları ile karşılaştırılarak, KİK standart sözleşme dokümanlarının eksik kalan yönleri belirlenmiş ve KİK standart sözleşme dokümanlarında bulunmayan unsurlar tespit edilmiştir. Ardından, alan araştırması ile KİK sözleşme dokümanlarında karşılaştırma yöntemi ile tespit edilen eksikliklerin ve yetersizliklerin yapım sözleşmelerinin uygulanması sırasında ne tür problemlere neden olduğu araştırılmış; kamu yapım ihalelerinde mevcut olarak kullanılmakta olan dokümanların problemli noktaları ve taraflar arasında anlaşmazlığa neden olan maddeleri tespit edilmiştir. Sonuç olarak, KİK standart sözleşme dokümanlarının en problem yaratan ve taraflar arasında sıklıkla anlaşmazlığa neden olan taraflarının belirli konular üzerinde yoğunlaştığı belirlenmiştir. Bu konular sözleşmenin tarafları arasındaki eşitlik ilkesi, sözleşme dokümanlarında yer alan hükümler, idareden kaynaklanan problemler, değişiklik yapılması, sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti, süre uzatımı, sözleşmenin feshi ve anlaşmazlıkların çözümü konuları olarak sıralanmıştır.

Problems Caused by Contract Documents in Public Construction Procurements

In construction projects, documents that clearly define the rights and responsibilities of all project participants, properly identify the relationships among the project participants, and provide advance solutions to the encountered problems are defined as contract documents. The standard contract documents, developed to be used in the Turkish public construction projects, are ones published by the Public Procurement Authority (KIK). Although these contract documents are valid for all public construction projects and used in all public construction procurements, they are sufficient in neither scope nor content. Due to the KIK documents being deficient and insufficient, several problems occur in completing construction projects within the desired time, cost, and quality; moreover, many disputes arise between different project participants. This study aims to identify the deficient and insufficient components of owner–contractor agreements and the general conditions under which documents and clauses caused disputes between the parties ; and to determine the problems caused by these deficiencies and insufficiencies. To this end, the comparative analysis and field research methods have been used. KIK documents have been compared with standard contract documents commonly accepted and used in the construction industry in order to identify the deficiencies and insufficiencies of KIK documents. Next, through field research, identified deficiencies and insufficiencies of KIK documents have been examined to understand whether they caused problems while executing the construction. Then, KIK documents’ problematic issues and provisions that caused disputes are determined and specific issues are identified. These issues include the discrepancies in the principle of equality between the parties, provisions of the documents, problems arising from the contracting entity, changes, determination of the price for the uncommitted works, extension of time, termination of the contract, and dispute resolution.

PDF

___

Abeynayake, M. D. T. E. (2008). “Special Features and Experiences of the Construction Industry - Arbitration in Sri Lanka”, Paper presented at the meeting of International Conference on Building Education and Research, Salford, United Kingdom.
Banica, C. (2013). “Standard Forms of Construction Contracts in Romania”, Urbanism Architecture Constructions, 4(4), 97- 104.
Broome, J. ve Hayes, R. W. (1997). “A Comparison of the Clarity of Traditional Construction Contracts and of the New Engineering Contract”, International Journal of Project Management, 15(4), 255-261.
Chan, E. H. & Suen, H. C. (2005a). “Disputes and Dispute Resolution Systems in Sino-Foreign Joint Venture Construction Projects in China”, Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 131(2), 141-148.
Chan, E. H. & Suen, H. C. (2005b). “Dispute Resolution Management for International Construction Projects in China”, Management Decision, 43(4), 589-602.
Cheung, S. O., Ng, S. T., Lam, K. C. & Sin, W. S. (2001). “A Fuzzy Sets Model for Construction Dispute Evaluation”, Construction Innovation, 1(2), 117-127.
Cheung, S. O., Yiu, T. W. & Yeung, S. F. (2006). “A Study of Styles and Outcomes in Construction Dispute Negotiation”, Journal of Construction Engineering and Management, 132(8), 805- 814.
Chui, K. W. ve Bai, Y. (2010). “Comparison of Contract General Conditions between United States and China”, Journal of Architectural Engineering, 16(4), 119-125.
Collier, K. (2001). Construction Contracts, Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall.
Construction Specification Institution. (2011) The CSI Project Delivery Practice Guide, Hoboken, NJ: Wiley.
Çakmak, P. I. ve Taş, E. (2014a) “Evaluation of the Conditions of the Contract Used in the Turkish Construction Industry”, International Journal of Academic Research, Part A, Sayı 6 (2), s. 123-129.
Çakmak, P. I. ve Taş, E. (2014b) “A Comparative Analysis of Owner- Contractor Agreements in the Turkish and US Construction Industry”, Journal of Civil Engineering and Architecture, Sayı 8 (4), s. 492-498.
Egan, S. J. (1998). Rethinking Construction, Report of the Construction Task Force to the Deputy Prime Minister, John Prescott, on the Scope of Improving the Quality and Efficiency of UK Construction, Egan Report, London: Department of Environment Transport and the Regions.
El-adaway, I. H., Fawzy, S. A., Cody, K., Fast, S., Spencer, G., Bond, D., Cushman, D. ve Stieffel, T. (2013). “Contract Administration Guidelines for Contractors Working under AIA A201- 2007 Contract for Construction”, Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, 6(1), 03013002.
El-adaway, I. H., Fawzy, S. A., Bingham, R., Clark, P. ve Tidwell, T. (2014). “Different Delay Analysis Techniques Applied to the American Institute of Architects A201-2007 Standard Form of Contract”, Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, 6(3), 02514001.
Fawzy, S. A. ve El-adaway, I. H. (2011). “Contract Administration Guidelines for Managing Conflicts, Claims, and Disputes under World Bank-Funded Projects”, Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, 4(4), 101-110.
Fawzy, S. A. ve El-adaway, I. H. (2012). Contract Administration Guidelines for US Contractors Working under World Bank- Funded Projects”, Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, 4(2), 40-50.
Fawzy, S. A. ve El-adaway, I. H. (2013). “Time at Large within the Common Law Legal System: Application to Standard Forms of Contract”, Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, 6(1), 04513002.
Fenn, P., Lowe, D. & Speck, C. (1997). “Conflict and Dispute in Construction”, Construction Management and Economics, 15(6), 513-518.
Furst, S. ve Ramsey, V. (1995). Keating on Building Contracts, London: Swett & Maxwell Ltd.
Hibberd, P. (2004). The Place of Standard Forms of Building Contract in the 21st Century, Society of Construction Law Publications. Adres: http://www.scl.org.uk [Erişim tarihi: 10 Aralık 2016]
Hinze, J. (2001) Construction Contracts, New York: McGraw-Hill.
Hughes, W. ve Greenwood, D. G. (1996). “The Standardization of Contracts for Construction”, International Construction Law Review, 13(2), 196-206.
Jergeas, G. ve Hartman, F. T. (1994). “Contractors’ Construction Claim Avoidance”, Journal of Construction Engineering and Management, 120(3), 553-560.
Joint Contracts Tribunal. (1989). The Use of Standard Forms of Building Contract: The Work of the Joint Contracts Tribunal, London: RIBA Publications Ltd.
Kamu İhale Kanunu. Adres: http://www.ihale.gov.tr/Mevzuat. aspx [Erişim tarihi 15 Mayıs 2016]
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu. Adres: http://www.ihale.gov. tr/Mevzuat.aspx [Erişim tarihi 15 Mayıs 2016]
Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kumaraswamy, M. & Yogeswaran, K. (1998). “Significant Sources of Construction Claims”, International Construction Law Review, 15(1), 144-160.
Kwakye, A. A. (2000). Construction Project Administration in Practice, London: Wesley Longman Ltd.
Latham, S. M. (1994). Constructing the Team, Final Report of the Joint Government / Industry Review of Procurement and Contractual Arrangements in the United Kingdom Construction Industry, Latham Report, London: HMSO.
Lina, C. (1997). “Role of Engineer under FIDIC Form Contract”, Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 123(2), 48-50.
Love, P., Davis, P., Ellis, J. & Cheung, S.O. (2010). “Dispute Causation: Identification of Pathogenic Influences in Construction”, Engineering, Construction and Architectural Management, 17(4), 404-423.
Mack, N., Woodsong, C., Macqueen, K.M., Guest, G. & Namey, E. (2005). Qualitative
Research Methods: A Data Collector’s Field Guide, North Carolina: FHI Publications.
McAlpine, M. L., McAlpine & Associates PC. ve Hills, A. (2003). “Utilizing AIA Forms - Construction and Design Contracts in Michigan”, Adres: https://www.michbar.org/ realproperty/ pdfs/20032A7193.pdf [Erişim tarihi 17 Mart 2014]
Meier, H. W. ve Wyatt, D. J. (2008). Construction Specifications: Principles and Applications, Clifton Park, NY: Thomson Delmar Learning.
Mitropoulos, P. & Howell, G. (2001). “Model for Understanding, Preventing and Resolving Project Disputes”, Journal of Construction Engineering Management, 127(3), 223–231.
Murdoch, J. R. ve Hughes, W. (2008). Construction Contracts: Law and Management, London: Taylor & Francis.
Murphy, S. E., Spillane, J. P., Hendron, C. ve Bruen, J. (2014). “NEC Contracting: Evaluation of the Inclusion of Dispute Review Boards in lieu of Adjudication in the Construction Industry in the United Kingdom”, Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, 6(4), 04514002.
Ndekugri, I., Smith, N. ve Hughes, W. (2007). “The Engineer under FIDIC’s Conditions of Contract for Construction”, Construction Management and Economics, 25(7), 791-799.
Pain, J. ve Bennett, J. (1988). “JCT with Contractor’s Design Form of Contract: A Study in Use”, Construction Management and Economics, 6(4), 307-337.
Perry, J. G. (1995). “The New Engineering Contract: Principles and Design of Risk Allocation”, Engineering, Construction and Architectural Management, 2(3), 197-208.
Poage, W. S. (2000). The Building Professional’s Guide to Contract Documents, Kingston, MA: R.S. Means Co.
Raj, S., Hillig, J. B. ve Hughes, W. (2009). “Responsiveness to Change by Standard-Form Contract Drafters in the Construction Industry: A Case Study of the FIDIC White Book”, International Journal of Law in the Built Environment, 1(3), 205-220.
Rameezdeen, R. ve Rajapakse, C. (2007). “Contract Interpretation: the Impact of Readability”, Construction Management and Economics, 25(7), 729-737.
Rhys Jones, S. (1994). “How Constructive is Construction”, Construction Law Journal, 10(1), 28-38.
Semple, C., Hartman, F. T. ve Jergeas, G. (1994). “Construction Claims and Disputes: Causes and Cost/Time Overruns”, Journal of Construction Engineering and Management, 120(4), 785-795.
Shash, P. (1993). “Factors Considered in Tendering Decisions by Top UK Contractors”, Construction Management and Economics, 11(2), 111-118.
Seidman, I. (1991). Interviewing as Qualitative Research: a Guide for Researchers in Education and the Social Sciences, New York: Teachers College Press.
Smith, N. J. (2008). Engineering Project Management, Oxford: Blackwell.
Thompson, R. M., Vorster, M. C. & Groton, J. P. (2000). “Innovations to Manage Disputes: DRB and NEC”, Journal of Management in Engineering, 16(5), 51-59.
Türnüklü, A. (2000). “Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
Wright, J. N. ve Fergusson, W. (2009). “Benefits of the NEC ECC Form of Contract: A New Zealand Case Study”, International Journal of Project Management, 27(3), 243-249.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği. Adres: http://www. ihale.gov.tr/ Mevzuat.aspx [Erişim tarihi 18 Mayıs 2016]
Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme. Adres: http://www.ihale.gov.tr/ Mevzuat.aspx [Erişim tarihi 18 Mayıs 2016]
Yapım İşleri Genel Şartnamesi. Adres: http://www.ihale.gov.tr/ Mevzuat.aspx [Erişim tarihi 18 Mayıs 2016]
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.